قازىرگى تاڭدا دراماتۋرگتاردىڭ ىشىندەگى وق بويى وزىق تۇرعاندارىنىڭ ءبىرى - قولعانات مۇرات. “شىرماۋداعى عۇمىر” (2013),“قۋىرشاق” (2013), “شىرعالاڭ” (2014), “تۇنەك” (2015), “پوني” (2016), “Cاۋساق” ( 2016), “باقىت كىلتى” (2016) سىندى پەسسالار جازىپ، باقىت كىلتى پەساسى م. اۋەزوۆ تەاترىندا ساحنالاندى. ۇسىنعالى وتىرعان "الدامشى ءۇمىت" پەساسى "التىن قالام 2015" جىلدىڭ ۇزدىك دراماسى.
ءبىر اكتىلى دراما
كەيىپكەرلەر:
ايشا اپا – جاسى 60-تا. جالعىز باستى كەمپىر بيزنەسمەن كەمپىر
بوتاگوز – 27-28 جاستاعى كەلىنشەك. ايشا اپانىڭ ءۇي كۇتۋشىسى
سەرىك - بوتاگوزدىڭ كۇيەۋى. ايشا اپانىڭ شوفەرى.
كورشى ايەل – 38 جاستان اسقان تۇرمىسقا شىقپاعان قىز.ادۆوكات.
وگەي ۇل – ايشا اپانىڭ كۇيەۋىنىڭ ۇلى. ايشا اپانىڭ بيزنەسىن جۇرگىزەتىن وڭ قولى. ء(بىر جاق بەتىندە ىستىق سۋدان كۇيىپ قالعان تاڭبا بار).
قوسىمشا كەيىپكەرلەر:
كامەرا ورناتقان ەكى جىگىت.
مەيىرىم - بوتاگوزدىڭ قىزى – 4 جاستا (بالاسى تەك تەلەفونمەن سويلەسەدى).
ەكى تاپسىرىس جەتكىزۋشى جىگىتتەر.
پوليتسيا
سپەتسنازدار.
1 – كورىنىس
دالادا اق جاڭبىر.كوددەج ءۇيدىڭ زالى. ايشا اپا الجاپقىش بايلاپ العان بولمەدەن ءبىر زاتىن ىزدەپ ءجۇر.
ايشا اپا(قورقىنىشتان ايقايلاپ).بوتاگوز، بوتاگوز... و، اللا، ادامدا قايداعى جوق ءتۇستى كورەدى ەكەن عوي. (بوتاگوز كەلەدى).
بوتاگوز. شاقىردىڭىز با؟
ايشا اپا. تۇندە كۇدىكتى زات بايقاعان جوقسىڭ با؟
بوتاگوز. جوق.
ايشا اپا. باستىرىلىپ قالدىم با بىلمەيمىن! قارا كيىنگەن ادامنىڭ ەلەسى كورگەندەي بولدىم. توسەگىمنىڭ باس جاعىندا ماعان قاراپ تۇردى دا، جوق بولدى.
بوتاگوز.قارا ادام دەيسىز بە؟
ايشا اپا. ماعان قوزعالىپ تۇرعانداي بولدى. جارىقتى جاعىپ قالىپ ەدىم، ەشتەڭە جوق.
بوتاگوز. ەلەستەگەن شىعار.
ايشا اپا. ەلەسكە ۇقسامادى. كامەرا ورناتۋ كەرەك شىعار ۇيگە... ونىڭ ۇستىندە مارقۇم كۇيەۋمدى كوردىم. ماعان قاراماي تەرىس قاراپ وتىر. جەتى
شەلپەك ءپىسىرىپ، مەشىتكە اپارىپ بەرىپ، قۇران وقىتىپ شىقپاسام بولماس. ءوزىمىز ولمەيتىندەي، ولگەندەردى دە ۇمىتتىق قوي
بوتاگوز. ءوڭىڭىز ءابىرجىپ كەتىپتى. دارىگەر شاقىرساق قايتەدى؟
ايشا اپا. سەندە ءبىر دارىگەر-دارىگەر دەپ قويمادىڭ عوي. مەنىڭ دەنساۋلىعىمدى قايتەسىڭ. وداندا بارىپ انا ۇندى يلە دە شەلپەكتەردى ءپىسىر. (بوتاگوز ۇندەمەي شىعىپ كەتەدى). وسىلاردىڭ ءبارى مەنىڭ دەنساۋلىعىمدى ويلاعىش بولىپ الىپتى. تەزىرەك ءولىپ جوعالسىن دەيدى عوي. ادامنىڭ جىنىن ۇستاتىپ.
وسى كەزدە ەسىكتىڭ قوڭىراۋى باسىلادى. بوتاگوز بارىپ ەسىكتى اشادى.ىشكە وگەي ۇل كىرەدى.
بوتوگوز. سالاماتسىز با!
وگەي ۇل. اپام ۇيدە ما؟
بوتوگوز. ءيا، ۇيدە.
ايشا اپا (وگەي ۇلدى كورىپ). «كىم كەلدى» - دەپ ەلەڭدەپ قالسام. ءوزىڭ ەكەنسىڭ عوي.
وگەي ۇل. وي، اپا مەنەن باسقا كىم كەلەدى.
ايشا اپا. ءيا، جاعدايلارىڭ قالاي؟
وگەي ۇل. امان-ەسەن جاتىرمىز. سول كۇندە كومپانيانىڭ جۇمىسىمەن شاپقىلاۋدامىز. ءوزىڭىز قالايسىز؟
ايشا اپا. باياعى كارىلىك قوي مازانى العان.
وگەي ۇل. گەرمانياعا بارىپ ەمدەلىپ كەلسەڭىز قايتەدى.
ايشا اپا. انا جىلى قانشاما اقشا بەرىپ باردىم عوي.ەش پايداسى بولمادى.
وگەي ۇل. ول كەزدە يزرايلدىك دارىگەرلەر قارادى عوي. بۇلار نەمىستەر...
ايشا اپا. ەكەۋىنەن دە پايدا جوق. نيەتىڭە راحمەت. بيىل مىنا جەردى ءبىر جاقتى قىلماي، ەشقايدا بارمايمىن.
وگەي ۇل. سول جەرگە بايلانىستى كەلىپ ەدىم. اپا بىزبەن سەرىكتەس بولاتىن ادامدار تابىلمايتىن سياقتى.
ايشا اپا (اشۋلانىپ). تابىلماسا انا كومپانياداعى ەلۋ پايىزدىق اكتسيانىڭ ءبارىن ساتىپ جىبەردە سول جەرگە قالايدا ءۇيدى سالعىزاتىن بول.
وگەي ۇل. ساتىپ جىبەرسەڭىز ءوزىڭىز قالاي جان باعاسىز؟
ايشا اپا. پەنسيامەن ءومىر سۇرەمىن. سول ۇيدەن ءبىر بولمە الىپ بەر جەتەدى ماعان.
وگەي ۇل. قاي بايدى كوردىڭىز ءوز اقشاسىنا مىڭ پاتەرلىك ءۇيدى تەگىن سالىپ بەرگەن. اقىلعا سيىمسىز عوي.
ايشا اپا. بولا بەرسىن. ولگەنەن كەيىن قىلدا اكەتە المايتىن بايلىقتى قايتەمىن. وداندا بىرەۋدىڭ تار بولمەسىندە جاۋتاڭداپ وتىرعان بالالار ءوز ۇيلەرىندە ۋايىمسىز ۇيىقتاسىن.
وگەي ۇل. اپا مەن ءسىزدى تۇسىنەمىن. بىراق باسقالار تۇسىنبەيدى عوي.
ايشا اپا. بالام ءىستى كوپ سوزا بەرمەي، بىلاي كەلىسەيىك. ەگەر وسى ءبىر ايدىڭ ىشىندە جاڭاعى قايىرىمدىلىق جاسايتىن شەتەلدىك بايلاردى تابا الماساڭ مەن كومپانياداعى بار قۇندى قاعازدارىمدى ساتۋعا شىعارام.
وگەي ۇل. ساتۋعا شىعارام دەيسىز بە.... وسى اپتانىڭ ىشىندە قالايدا تابۋعا تىرىسام. ەگەر تابا الماسام سىزگە بوگەت بولمايمىن. ايتپاقشى مىنا جەردى مەملەكەت تارتىپ الاتىن سياقتى...
ايشا اپا. تارتىپ العانى نەسى؟
وگەي ۇل. ۋاقىتىندا يگەرىلمەدى دەپ تارتىپ الادى. وسى قالاداعى كوپتەگەن بيزنەسمەندەردى انا جەرىڭىز قىزىقتىرىپ وتىر. ولار اكىمشىلىكتەگىلەردى پايدالانىپ نەبىر قۋلىققا بارۋى مۇمكىن.
ايشا اپا. مىناۋ قيىن بولدى عوي. ەندى نە ىستەيمىز؟
وگەي ۇل. اپا، ۋايىمداماڭىز. قالايدا ءسىزدىڭ ارمانىڭىزدى اياعىنا دەيىن جەتكىزىپ، ول جەرگە كوپقاباتتى ءۇي تۇرعىزىپ بەرەمىن.
ايشا اپا. راحمەت اينالايىن. كوپ جاسا.
وگەي ۇل. ماعان سەنىڭىز اپا.قازىر ءبىر شەتەلدىك كومپانيامەن كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتىرمىن. ەگەر ءساتى كەلسە بيىل قونىس تويىن تويلايمىز.
ايشا اپا. قۇداي قولداپ، امان جەتەيىك.
وگەي ۇل. اپا ۇمىتىپ بارادى ەكەنمىن تەلەديداردان ءبىزدىڭ كومپانيانى كورسەتتى. اۋىلدارىندا ىشۋگە اۋىز سۋ جوق ەلگە قۇدىق قازىپ، كوشەلەرىنە سۋ كىرگىزىپ بەرىپتى.
ايشا اپا. جاقسى بولعان ەكەن.
وگەي ۇل. بىردەن ءبىلدىم ءسىز ەكەنىڭىزدى. جىلدا فيرمادان تاپقان تابىسىڭىزدى قايىرىمدىلىق قورىنا اۋدارۋشى ەدىڭىز عوي.
ايشا اپا. اكەڭنىڭ اماناتى عوي.
وگەي ۇل. ءيا، مارقۇم اكەم... نە دەۋشى ەدى قازاقتار
ايشا اپا. اۋناپ تۇسكەن شىعار.
وگەي ۇل. دۇرىس ايتاسىز.
ايشا اپا. اي قازاقپىسىڭ دەگەن.
وگەي ۇل. اپا مەن قايتايىن.
ايشا اپا. توقتا، بىرگە شىعايىق.
وگەي ۇل. كومپانياعا بارايىن دەپ وتىرسىز با؟
ايشا اپا. ءبىرىنشى مەشىتكە، كەيىن وعاندا كىرىپ شىعارمىن.
وگەي ۇل. ءسىزدى اپارىپ سالايىن.
ايشا اپا. اۋرە بولما. شوفەرىم اپارادى عوي.
وگەي ۇل. جاقسى. ءوزىڭىزدى كۇتىڭىز.
بوتاگوز (ەسىكتى اشىپ بەرىپ) ساۋ بولىڭىز!
ايشا اپا. انا سەرىككە حابارلاسشى كولىگىن دايىنداي بەرسىن. مەشىتكە بارام. كيىم اۋىستىرىپ شىعايىن.
بوتاگوز. قازىر اپا. (سەرىك كىرەدى).
سەرىك (قولىن ۇستاپ). جاعدايىڭ قالاي؟.
بوتاگوز. جاقىنداماشى... اپام كورىپ قويادى.
سەرىك. كەلشى، بەتىڭنەن سۇيەيىن.
بوتاگوز. ارى تۇرشى. سەزىكتەنىپ قالۋى مۇمكىن.
سەرىك. ادەمى بولىپ كەتىپسىڭ.
بوتاگوز. ارايلىم قالاي؟
سەرىك. بالا باقشادا «ماما» دەگەن ادەمى تاقپاق جاتتاپتى.
بوتاگوز. جانىم سول. ءوزىن قاتتى ساعىنىپ ءجۇرمىن.
سەرىك. بوتا ىسكە كوشەيىك (قالتاسىننان «ۋ» قۇيىلعان قۇتىنى شىعارىپ). مىناۋ «ۋ» دى ءشايىنا، نەمەسە تاماعىنا قوسىپ بەر. كەمپىرىڭ بەس مينۋتتان كەيىن بىردەن تىرايىپ تۇسەدى.
بوتاگوز. سەرىك مەن...
سەرىك. قورىقپا! كەمپىر ەشتەڭە سەزبەي قالادى. مىنا زاتتى (قۇتىنى كورسەتىپ) ۇلكەن تاپسىرىستاردا عانا قولدانادى. بۇل - ادامنىڭ بىردەن جۇرەگىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن توقتاتادى. سوت ساراپشىلارى قانداي اناليز السا دا، تۇك تاپپايتىنىنا كەپىلدىك بەرەمىن.
بوتاگوز. قاشان بەرەيىن.
سەرىك. ۋاقىتتى كوپ ءسوزا بەرمەي تەزىرەك ءبىتىرۋ كەرەك.
بوتاگوز. جاقسى.كەلىستىك. سەرىك تۇنگە قاراي كەلەمىن.
سەرىك. كۇتەم.
2 – كورىنىس
ايشا اپا كوفە ءىشىپ گازەت وقىپ وتىرادى. كورشى ايەل كىرەدى.
كورشى ايەل. وي اپا جاعدايىڭىز قالاي؟
ايشا اپا. شۇكىر. كوڭىلدىسىڭ عوي؟
كورشى ايەل. قاشانعى جابىرقاپ جۇرە بەرەمىز.وزىمىزگە ءوزىمىز مەرەكە جاساماساق، بىزگە ەشكىم قيمايدى ونداي سيلىقتى عوي.
ايشا اپا. دۇرىس. بۇل زاماندا وزىڭە-ءوزىڭ عانا سەنەسىڭ.
كورشى ايەل. ايتپاڭىز.
ايشا اپا. زامان سەندەردىكى عوي. (بوتاگوزگە ) قىزىم، ەكى كوفە الىپ كەلشى.
(بوتاگوز كورشى ايەلگە كوفە دايىنداپ اكەلىپ بەرەدى.ايشا اپا گازەتىن قايتا وقىپ. وقىعان سايىن كوزى الاقانداي بولىپ).
بوتاگوز. مىنەكەيىڭىز.
ايشا اپا. سۇمدىق قوي مىناۋ!
كورشى ايەل. نە بولدى اپا؟
ايشا اپا. نە بولىپ بارادى ادامدارعا..
كورشى ايەل. نە بولىپ قالىپتى؟
ايشا اپا. مىنە، قارا، جالعىز باستى شەشەسى جانە ارتىندا مۇگەدەك ءىنىسى بار ءبىر جاس قىز، وزىنەن ۇلكەن ەرەكەكتى جاقسى كورىپ قالىپتى. كەيىن
انىقتالعانداي، ول ەركەك اكەسى بولىپ شىعادى. وسىعان شىداي الماعان شەشەسى جۇرەكتەن قايتىس بولىپ كەتەدى. ال، قىز تۇك بولماعانداي ىنىسىمەن تۇرىپ جاتقان كورىنەدى.
كورشى ايەل. ااا، وسى ما، مەن مۇنى الدىندا وقىعام. ايتىڭىزشى، ول قىز نە ىستەۋ كەرەك ەندى؟
ايشا اپا. بىلگەننەن كەيىن اق كوزىن جوعالتپاي ما ۇيدەن.
كورشى ايەل. ءوزىڭىز ايتاتىنداي ايتۋعا عانا وڭاي. ول قىزدىڭ جاعدايىن ءتىرى ادامعا بەرمەسىن. (ۇستەلدى ۇرعىلاپ). تفۋ-تفۋ، پالە جالانىڭ ءبارى وزىمەن كەتسىن!
ايشا اپا. ادامدار قازىر بىلگەنىن ىستەيتىن بولدى عوي. الدىندا ءبىر تەلەديداردان ءبىر جاستار سويلەپ جاتىر، ادامزاتتىڭ ازىپ كەتۋىننە بىردەن ءبىر سەبەپ ول - سوعىستىڭ بولماۋىنان، بەيبىتشىلىك زاماننىڭ تىم كوپ تۇرۋىننان دەيدى.
كورشى ايەل. قازىر جەر بەتىندە ادام تىم كوپ، سانىن ازايتپاسا، جەر ءوزىن اسىراي الماي قالاتىن شىعار.سول جەردى ساقتاۋ ءۇشىن ادامداردى قىرۋ كەرەك.
ايشا اپا. استاپراللا! نە دەيدى مىناۋ؟ ادامدى ءولتىرۋ وڭاي دەيسىڭدەر مە؟ بۇكىل ادامزاتتى قىرسا، ىشىڭدە وزىڭدە كەتەسىڭ عوي.
كورشى ايەل. بولا بەرسىن.
ايشا اپا. قاتىگەز، تاسباۋىرسىڭدار عوي. جۇرەك جوق سەندەردە.
كورشى ايەل. دۇرىس ايتاسىز، قازىر جۇرەكتى وياتۋ ءۇشىن سوعىس كەرەك. سوعىس قانا ادامزاتتى ساقتاي الادى دەگەنگە مەن سەنەمىن.
ايشا اپا. ءبىر جاعىننان سەنىڭ سوزىڭدە جان بار. انادا ءبىر تەلەديداردان تىرىدەي سيىردى ءۇيتىپ جاقتان ادامداردى كورسەتىپ جاتىر. سونداي قاتىگەز بولۋعا بولا ما؟! جاس كەزىمىزدە اكەمىز، ۇل بالارعا مالدى قيناماي سويىڭدار دەپ ۇيرەتىپ جاتاتىن.
كورشى ايەل. ايتپاڭىز. سىزدەردىڭ كەزدەرىڭىزدە ءبارى يدەالنىي بولعان شىعار. (تەلەفون سوعىلادى. بوتاگوز راديوتەلەفوندى الىپ )
بوتاگوز. سالەمەتسىز بە؟! ءيا، ۇيدە.قازىر. (راديوتەلەفوندى ايشا اپاعا بەرىپ). سىزگە اكيماتتان.
ايشا اپا. اللو، ءيا تىڭداپ تۇرمىن. جوق، سىزدەر قاتە تۇسىندىڭىزدەر.قازىر، مەنىڭ بالام ول جەرگە ءۇي تۇرعىزاتىن كومپانيا ىزدەپ جاتىر. وسى جىلى قۇداي قالاسا قۇرلىستى باستاپ كەتەتىن شىعارمىز. ءۇش اي ۋاقىتتارىڭ تىم از عوي. جوق، ول جەردەن دامەلەرىڭدى ۇزىڭدەر. ەشكىمگە بەرمەيمىن. سەن ءوزىڭ تىم اقىلدى ەكەنسىڭ. قۇدايعا قاراعان پەندە بولساڭ ايتشى، سەندەردىڭ ارتتارىڭدا قاي بيزنەسمەن تۇر؟ مەملەكەتكە جاپپا.قازىر مەملەكەت جوق، جەكە مەنشىك ادامدار عانا بار. كىمدى اقىماق سانايسىڭ. اللو، اللو...ءۇزىلىپ كەتتى. (ترۋبكانى قويىپ).
كورشى ايەل. اكيماتتان با؟
ايشا اپا. وسىنىڭ ارتىندا قانداي بيزنەسمەندەر تۇرعانىن تابۋعا بولا ما؟
كورشى ايەل. نەگىزى تەكسەرۋگە بولادى.
ايشا اپا. ەندى پوليتتسيانىڭ قولىنان كەلمەسە بىلمەدىم.
كورشى ايەل. ول جەردە مەن ادۆوكات بولىپ ىستەيمىن عوي.
ايشا اپا. ءتىپتى، وندا سەنىڭ بىلمەيتىن پالەڭ جوق.
كورشى ايەل. جاقسى، اپا.جىگىتتەرگە ايتىپ، ءسىز ءۇشىن تەكسەرىپ بەرەيىن.
ايشا اپا. كوپ جاسا اينالايىن. نيەتىڭمەن كىرىسسەڭ شايتانىڭ ءوزىن ۇستاپ الىپ كەلەتىن قىزسىڭ عوي. بوتاگوز انا توقىما سىمدارىمدى اكەلىپ بەرشى. (بوتاگوز اپانىڭ توقىماسىمەن جىپتەرىن اكەلىپ بەرەدى).
كورشى ايەل. اپا، جەرىڭىزدى ساتىپ جىبەرمەيسىز بە؟! ناعىز مەگاورتالىق سالاتىن جەر.
ايشا اپا. ساتام دەسەم قۋانا-قۋانا ساتىپ الاتىندار بار. بىراق، مەنىڭ قالاعانىم باسقا عوي. سول ۇلكەن اۋماققا مىڭ وتباسى سياتىنداي كوپقاباتتى ءۇي تۇرعىزىپ، ءۇيى جوق جاستارعا تەگىن ءبولىپ بەرمەي مە، قايداعى ءبىر بىرەۋدىڭ بايلىعىنا جۇمىس جاسايتىن مەگا تسەنتر سالعانشا. ەرتەڭ وسى ەلدى قورعايتىن سول جاستار. (بوتاگوز شىعىپ كەتەدى جۇمىستارىن ىستەپ)
كورشى ايەل. وحو، ءسىز دە ارماندايسىز. سالعاننىڭ وزىندە دە، سوعان سول كەدەي كەپشىكتەردى ورنالاستىرا ما؟
ايشا اپا. اڭگىمە سوندا بولىپ تۇر، قىزىم. انا بالام دا « قالايدا ول جەرگە ءۇي سالعىزامىن» - دەپ جانتالاسىپ جۇگىرىپ ءجۇر.
كورشى ايەل. كۇيەۋىڭىزدىڭ بۇرىنعى ايەلىنەن قالعان بالا ما؟
ايشا اپا. مەنىڭ قۇرساعىمنان بالا بولماعانىن بىلە تۇرا ادەيى سۇرايسىڭ ءيا.
كورشى ايەل. كەشىرىڭىزشى. ءسىزدى وكپەلەتەتىن ويىم بولعان جوق. ول بالاڭىز پىسىق.
ايشا اپا. سول بالانىڭ تىلەۋىن تىلەپ وتىرمىن. جاس كەزىندە قيقار بولاتىن. قازىر، اقىل توقتاتاتىن جاسقا جەتكەنەن كەيىن بە.(بوتاگوز كەلىپ)
بوتاگوز. كوفە ىشىسىزدەر مە؟
كورشى ايەل. راحمەت.
بوتاگوز. اس بولسىن! (بوتاگوز كوفەنىڭ ىدىسىن الىپ جاتادى)
ايشا اپا. وسى سەن انا مەنىڭ شوفرىما نەگە تۇرمىسقا شىقپايسىڭ؟ شوفەر دەمەسەڭ اقىلدى جىگىت قوي. (بوتاگوز ىدىستى سىلدىراتىپ الادى.)
بوتاگوز. كەشىرىڭىزدەر.
كورشى ايەل. قويىڭىزشى سول شوفەرىڭىزدى. ەندى قالعانى شوفەرعا شىعۋ ەدى.جاقسى اپا مەن قايتايىن.كەشىگىپ قالىپ جۇرەرمىن.
ايشا اپا. توقتاشى. وسى يگەرىلمەگەن جەردى مەملەكەت تارتىپ الا الاما؟
كورشى ايەل. قازىر جەر تۋرالى زاڭ وزگەردى. ءتىپتى العىلارى كەلسە بار عوي، زاڭعادا قاراماي تارتىر الۋى مۇمكىن.
ايشا اپا. ادىلەتسىزدىك دەيسىڭ عوي.
كورشى ايەل. اپا، بارمادىڭىز با بىزبەن؟
ايشا اپا. ەندى قارتايعاندا بويداق قىزدارمەن قىدىرۋ قالىپ ەدى.
كورشى اپا. ءوزىڭىز بىلەسىز. ساۋ بول، اپا.
ايشا اپا. ءتاپ ءتاۋىر قىز. جاسى قىرىققا جاقىنداعان دەمەسەڭ. مۇسىنىندە ءمىن جوق. اللا باعىن اشسىن.
جالعاسى بار...
