باۋىرجان باعىندىرعان بەلەستەر

5096
Adyrna.kz Telegram
فوتو: egemen.kz
فوتو: egemen.kz

ءبىز بىلەتىن باۋىرجان اعاي – جۋرفاكتىڭ جاپىراعىن جايعان ماۋەلى بايتەرەگى.

اۆتور

 باۋىرجان جاقىپ دەگەن ەسىمدى ەڭ العاش ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە ەستىدىم جانە بۇگىنگى نوۆەللامنىڭ كەيىپكەرى سول جىلى جاستاردىڭ «جىگەر» فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى (1984) اتانعان باۋىرجان جاقىپ اعانىڭ ءوزىن جۋرفاكتىڭ تاريحي عيماراتى № 5 جاتاقحانانىڭ شىعارماشىلىق كەشتەر وتەتىن دالىزىندە ولەڭ وقىپ تۇرعان ساتتە كوردىم. سول كەزدە 4 – كۋرستا وقيتىن باۋىرجان جاقىپ سول جاتاقحاناداعى مۇحامەدجان سەرالين اتىنداعى شىعارماشىلىق بىرلەستىكتىڭ جەتەكشىسى ەكەن. اپتا سايىن جاتاقحاناداعى بىرلەستىكتەر جەتەكشىلەرىنىڭ جينالىسى وتەدى. ءبۇر كۇنى سول جينالىسقا مەن دە شاقىرىلدىم.

ۇيىمداستىرۋ كوميتەتى مەنى جاتاقحاناداعى راديوستۋديانىڭ جەتەكشىسى ەتىپ سايلادى. مىنە، سودان باستاپ باۋىرجان اعانىڭ باعىندىرعان بەلەستەرى كوز الدىمدا ءوتىپ جاتقان ومىردەگى شىنايى وقيعالار.

    قازىر ويلاپ قاراسام، باۋىرجان اعانىڭ جۋرناليستيكا الەمىندەگى ۇستازدىق جولى مەن باسشىلىق قىزمەتتەگى داعدىلارى سوناۋ ستۋدەنتتىك شاقتاعى قوعامدىق جۇمىستاردى ۇرشىقشا ۇيىرگەن ساتتەرىنەن باستاۋ العان ەكەن. فاكۋلتەت ەمەس جاتاقحانا اياسىنداعى شىعارماشىلىق جۇمىستار سول كەزدەرى ناقتى، قاز-قالپىندا جۇزەگە اساتىن. اپتا سايىن ءوز قالاۋىمەن بىرلەستىككە مۇشە بولعان ستۋدەنتتەر ارقايسىسى ءوزىنىڭ قالامىنان تۋعان دۇنيەلەرىن الىپ كەلىپ، تالقىعا ۇسىناتىن. جانە ولار اپتا سايىن سول جيىن وتەتىن كۇندى اسىعا كۇتۋشى ەدى. 1985 جىلى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن باۋىرجان جاقىپ ەڭبەك جولىن قازاق تەلەديدارىنىڭ ادەبي-درامالىق حابارلار باس رەداكتسياسىنداعى رەداكتورلىق قىزمەتتەن باستادى. جىر الەمىندەگى قادامىن جۋرناليستيكامەن ۇشتاستىرعان جاس مامان «ديدار» ادەبي تەلەالماناعىن، «حالىق قازىناسى»، «جىر جازامىن جۇرەگىمنەن»، «سۇحبات» حابارلارىن ازىرلەپ، جۇرگىزدى. «ايتىس» حابارىن جاساۋعا اتسالىستى. پروفەسسور تاۋمان سالىقبايۇلى اماندوسوۆتىڭ شاقىرۋىمەن 1986 جىلدان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىتۋشىلىق قىزمەتىن باستادى.

    باۋىرجان جاقىپ 1994 جىلى پروفەسسور ت.س. اماندوسوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن «مۇحتار اۋەزوۆ - پۋبليتسيست» دەگەن تاقىرىپتا كانديداتتىق ديسسەرتاتسياسىن، 2004 جىلى اكادەميك ز.قابدولوۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن «قازاق پۋبليتسيستيكاسىنىڭ قالىپتاسۋ، دامۋ جولدارى» دەگەن تاقىرىپتا دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن قورعادى. 1997 جىلى دوتسەنت، 2005 جىلى پروفەسسور عىلىمي اتاعىن يەلەندى.

    باۋىرجان جاقىپتىڭ عىلىم كوكجيەگىندەگى زەرتتەۋ سالاسى – پۋبيتسيستيكا جانرىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى، تەوريالىق جانە شىعارماشىلىق ماسەلەلەرى، قازاق اۋىز ادەبيەتى، باتىرلار جىرى، شەشەندىك ونەر، جىراۋلىق پوەزيا، كونە تۇركى جازبا ەسكەرتكىشتەرىندەگى پۋبليتسيستيكالىق سارىن، قازاق ءباسپاسوزىنىڭ تاريحى، تەورياسى مەن تاجىريبەسى. باۋىرجان جاقىپ - سول زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە جازىلعان 200-دەن استام عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى.

    1995-2001 جىلدارى – دەكاننىڭ وقۋ ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى، كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، 2001 جىلدان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى قىزمەتىن ابىرويمەن اتقاردى. باسقا ەشبىر فاكۋلتەتتىڭ جۇمىس ءتاسىلىنىڭ شەڭبەرىنە سىيمايتىن جۋرناليستيكا الەمىندەگى وقۋ باعدارلاماسىن، عىلىمي جۇيەنى، شىعارماشىلىق پروتسەستى ءبىر-بىرىمەن شەبەر ۇيلەستىرىپ، ۇستازداردىڭ دا، شاكىرتتەردىڭ دە جۇرەگىنە جول تاپتى، ساباقتىڭ ساپاسىن، ءتارتىپتىڭ تەگەۋرىنىن ىزگى تۇلعا تاربيەلەۋ ىسىمەن ۇندەستىرە ءبىلدى. ويتكەنى، باۋىرجان جاقىپ – قايىرجان بەكحوجين، تەمىربەك قوجاكەەۆ سىندى العىر دا الىپ تۇلعالى ۇستازداردىڭ ونەگەسىن العان، ءسويتىپ، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ تاريحىنداعى جاسامپاز جەتەكشى رەتىندە ءوز سوقپاعىن سالعان دەكان. ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە (1989), وكلاحوما مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە (اقش) (1997,2000) تاعىلىمدامادان ءوتىپ، كاسىبي بىلىكتىلىگىن ارتتىرعان تاجىريبەلى تالىمگەر.

سوناۋ ستۋدەنتتىك شاعىنان بەرگى باۋىرجان اعانىڭ ەڭبەك جولىن جىپكە تىزگەن مونشاقتاي تىزبەكتەپ، ءبىر جازباعا سىيعىزۋ ءتىپتى دە مۇمكىن ەمەس.

ايتسە دە، بۇگىنگى تاڭداعى شىققان بيىگىندە ءجۇرىپ وتكەن جولىنداعى سالعان ىزدەرى ءومىردىڭ ىزگى ورنەگىندەي تاڭبالانىپ، جارقىراپ تۇر.

   باۋىرجان ءومىرجانۇلى – قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى (1991), قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى (1994), قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ باسقارما مۇشەسى (2002), قازاقستان جۋرناليستيكا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى (2006), حالىقارالىق جازۋشىلار مەن پۋبليتسيستەر اسسوتسياتسياسىنىڭ مۇشەسى (2006), قازاقستان رەسپۋبليكاسى

جوعارى مەكتەپ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت-مۇشەسى (2007). اقىندىق اسقاق رۋحى كاسىبي ۇشقىرلىعىمەن ۇشتاسقان عالىم-ۇستازدىڭ «اۋديتوريا» (1984), «باسپالداقتار» (1987), «ءبىر كەمەنىڭ ۇستىندە» (1987), «پارۋس ۆرەمەني» (1987), «ارالىم - ارىم، بالقاشىم - باعىم» (1988), «كوزىمنىڭ نۇرى» (1990), «ايدىنداعى اسپان» (1996), «مۇحتار اۋەزوۆ - پۋبليتسيست» (1997), «اق لاق» (1997), «قولتاڭبا» (2001), «ۋاقىت ۇرشىعى» (2004), «قازاق پۋبليتسيستيكاسىنىڭ قالىپتاسۋ، دامۋ جولدارى» (2004), «پۋبليتسيستيكالىق شىعارماشىلىق نەگىزدەرى» (2007), «قىزىل قايىڭ» (2008), «ابايدىڭ قاسقابۇلاعى» (2012), «ەلىككورگەن» (2013), «مەنىڭ دالام» (2014), «جەلبىرەپ تۇرعان كوك تۋىم – بيىك تۇعىرىم» (2019), «بىلتە شامنىڭ جارىعى» (2021), «جۇرەكتەن قوزعايىن» (2022) اتتى كىتاپتارى جارىق كوردى.

اقىننىڭ تاڭداۋلى جىرلارى «ەكى مىڭ جىلدىق دالا جىرى» (2000) انتولوگياسىنا، «جىر مارجانى» اتتى ون تومدىق قازاق پوەزياسىنىڭ انتولوگياسىنا (2015) ەنگىزىلدى.

    بىر قولداعى سالالى ساۋساقتار ءتارىزدى سان ونەردى ءبىر باسىنا جيىپ، سانالى عۇمىرىن ساپالى تىرلىگىمەن ساباقتاستىرعان اباي ەلىنىڭ اسىل پەرزەنتى، باۋىرجان جاقىپتىڭ ءالى دە بەرگەنىنەن بەرەرى، تەرگەنىنەن تەرەرى كوپ.

  ەندەشە، اياۋلى ارىپتەسىمىز باۋىرجان اعايدىڭ اقپاراتتىڭ ايدىنىندا، شىعارماشىلىقتىڭ شىڭىندا، عىلىمنىڭ كوكجيەگىندە ءاردايىم ىزگىلىكپەن ىلگەرى باسا بەرۋىنە تىلەكتەستىگىمىزدى بىلدىرەمىز.

 

ابدىجادىلقىزى جيدەگۇل

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ

ءباسپاسوز جانە ەلەكتروندى

باق كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى،

فيلولوكيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى

پىكىرلەر