قوعامدا مەكتەپ ينستيتۋتى ماسەلەلەرى مەن پەداگوگ مارتەبەسى، جالپى ۇستازدىڭ بالا تاربيەسىندەگى الاتىن ءرولى ءجيى تالقىلاناتىن تاقىرىپقا اينالدى. وسىعان قاتىستى "ادىرنا" ءتىلشىسى 10 جىلدىق تاجىريبەسى بار ارنايى مامان، الماتى قالاسى №172 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمى بەكمۋحانبەت نازەركە سەرىكقىزىمەن سۇحباتتاستى.
- “پەداگوگ مارتەبەسى” تۋرالى زاڭ كۇشىنە ەنگەننەن كەيىنگى مەكتەپ ينستيتۋتىندا وزگەرىستەر بايقالدى ما؟ زاڭعا تاعى قانداي ۇسىنىستار قوسقان دۇرىس دەپ ويلايسىز؟
- ارينە بايقالىپ جاتىر. قازىرگى تاڭدا 10 جىلدان بەرى باستاۋىش مۇعالىمى بولىپ قىزمەت اتقارىپ كەلەمىن. «پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى زاڭ» كۇشىنە ەنگەننەن باستاپ جيىندارعا جانە باسقا دا دۇنيەلەرگە مۇعالىمدەردى تارتۋ ءبىر جولا جويىلدى. ەڭ باستىسى مۇعالىمدەردىڭ ماتەريالدىق جاعدايلارى جاقساردى، ەڭبەكاقىلارى كوبەيدى. سونىمەن قاتار مۇعالىمنىڭ بازالىق ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋگە ءار ءتۇرلى كۋرستار پايدا بولدى جانە ول كۋرستار قولجەتىمدى تۇردە جۇزەگە اسۋدا. سونداي-اق، مۇعالىمنىڭ وقۋشىمەن جۇمىس جاساۋىندا عىلىمي-ادىستەمەلىك ءارتۇرلى پلاتفورمالاردى قولدانۋعا بارلىق جاعدايلار جاسالدى. قانداي دا ءبىر زاڭ بۇزۋشىلىق ورىن الىپ جاتقان كەزدە دە، مۇعالىمدەردىڭ قۇقىعىن قورعايتىن ارنايى زاڭنامالار بار ەكەندىگى جانە ولاردىڭ ءتيىستى جۇمىستارىن اتقاراتىندىعى قۋانتادى.
زاڭعا ۇسىنىستار بويىنشا، اتتەستاتسيا ماسەلەسىندە ناقتىلىق كەرەك دەپ ويلايمىن. سەبەبى مۇعالىمدەردىڭ اتتەستاتسيادان ءوتۋى ءبىر جۇيەگە كەلۋى كەرەك جانە قازىر وسى دۇنيە قولعا الىنىپ تا جاتىر. ارنايى پلاتفورما قۇرىلىپ، تسيفرلاندىرىلادى دەپ تۇسىندىرۋدە مينيسترلىك. بۇرىنعى بۇيرىقتىڭ ءبارىنىڭ كۇشىن جويىپ، جاڭا بۇيرىق ورناتۋ جوسپارلانۋدا. ۇستازدار بولىپ وسى سالاداعى وزگەرىستى كۇتۋدەمىز. مۇعالىمدەر ءۇشىن وڭتايلى ءتاسىل تاڭدالسا دەپ ويلايمىن. ويتكەنى، اتتەستاتسيا ماسەلەسى وتە ماڭىزدى دۇنيەلەردىڭ ءبىرى. بارلىعىن اۆتوماتتاندىرادى دەگەن دە سىبىس بار. سايىپ كەلگەندە، باياعى اۋەنىمىزگە باسىپ قاعاز جيناپ، ءبىر جۇمىستى ەكى جۇمىس قىلىپ، ءبىزدىڭ ساباق بەرۋ، بالا تاربيەلەۋ دەگەن باستى مىندەتىمىز ەكىنشى ورىندا قالىپ كەتپەيتىندەي جۇيە ەنگىزىلسە دەگەن نيەتتەمىز.
- ءبىزدىڭ قوعامنىڭ دامۋىنا قاي باعىتتاعى جاستار جەتىسپەيدى؟
- مەنىڭ ويىمشا قوعامعا تەحنيكالىق ماماندىقتارداعى جاستار جەتىسپەيدى. سەبەبى، بىزدە مەكتەپ قابىرعاسىنان باستاپ كەز كەلگەن دۇنيەنىڭ تەوريالىق نەگىزى ۇيرەتىلەدى. بالالارعا ەرتە كەزدەن تاريح، حيميا، بيولوگيا سىندى پاندەرلەن تەوريالىق ءىلىم تۇسىندىرىلەدى. دەسە دە، تەحنيكالىق ماماندىقتاردى ەكىنىڭ ءبىرى تاڭداي بەرمەيدى. دەمەك ءبىز تەوريانى ۇعىنا العانىمىزبەن، پراكتيكاعا سالعىرت قاراپ كەتىپ جاتامىز. قازىر تەحنيكالىق ماماندىقتار دا از. سايكەسىنشە ول ماماندىقتارعا سۇرانىس از بولعاننان كەيىن دە جۇمىس تابۋ دا قيىنداپ كەتۋدە. تەحنيكالىق ماماندىقتا وقيتىن جاستار كوپ بولاتىن بولسا، سول سالاعا دەن قويىلىپ، دامۋعا نەگىز بولار ەدى دەپ ويلايمىن.
- وقۋشىلاردىڭ سىني ويلاۋى مەن پروبلەمانى شەشۋ داعدىلارىن دامىتۋعا باعىتتالعان ارنايى باعدارلامالار نەمەسە باستامالار بار ما؟
- باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمى رەتىندە ءاربىر الدىمدا وتىرعان وقۋشىنىڭ سىني ويلاۋى مەن پروبلەمانى شەشە الۋ داعدىسىنا ەرەكشە نازار اۋدارامىن. سەبەبى تەوريالىق ءبىلىم مەن قاتار وقۋشى مەكتەپتەن ەرتەڭ ومىرگە قاجەتىنە جارايتىنداي ءبىلىم الىپ كەتۋى ءتيىس. كەز كەلگەن تاقىرىپتى وتسەك، كەز كەلگەن جاڭا اقپاراتتى ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تەك قانا تەوريالىق ءبىلىم ەمەس، سونىمەن قاتار سىني ويلاپ، ءوز كوزقاراستارىن، ءوز پىكىرىن ءبىلدىرۋدى ۇيرەتە الۋىمىز كەرەك.
ال جالپى مەكتەپتە جوعارى سىنىپتاردان باستاپ دەبات كلۋبتارى بار. دەبات – قازىرگى تاڭدا جاستار اراسىندا قارقىندى دامۋ العان ينتەللەكتۋالدى، دامۋ ويىنى. دەبات ويىنى ارقىلى ءجاسوسپىرىم قوعامداعى وزەكتى ماسەلەلەرگە قانىعىپ، سول نارسەنى ءتۇسىنىپ، سىني ويلاپ، ونى شەشۋ جولىن دا قاراستىرا الاتىن بولادى. دەبات ويىنى – بالا ءۇشىن ۇلكەن مەكتەپ.
- سىزدەردىڭ مەكتەپتەرىڭىزدە وقۋشىلاردىڭ پراكتيكالىق ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىن ارتتىرۋ ءۇشىن سىرتقى ۇيىمدارمەن نەمەسە ماماندارمەن سەرىكتەستىك بار ما؟
- مەكتەبىمىز ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىمەن جانە كىتاپحانالارمەن، تاعى دا باسقا بالالاردىڭ ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىن ارتتىرۋعا ارنالعان ورتالىقتارمەن سەرىكتەستىك قىزمەت اتقارادى. سونىڭ ىشىندە 9-10 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىمەن، قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىمەن، №1 قازاق پەداگوگيكالىق كوللەدجىمەن جانە ءار ءتۇرلى ەكونوميكالىق، بيزنەس كوللەدجدەرىمەن سەرىكتەسپىز. وقۋشىلارىمىز سول جاقپەن تانىسۋ ءۇشىن، قانداي ماماندىقتار بار ەكەنىن، وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن قانداي مامان يەسى بولاتىندارىن شەشۋ ءۇشىن دە ارنايى تۇردە بارىپ تۇرادى. سايكەسىنشە ول جاقتىڭ دا ماماندارى دا كەلىپ، مەكتەپ وقۋشىلارىنا ءتۇرلى پايدالى دارىستەر وقىپ كەتەدى.
- مەكتەپتەرىڭىزدە بالالاردىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ ماقساتىندا قانداي شارالار جۇزەگە اسۋدا؟
- مەكتەبىمىزدە «وقۋعا قۇشتار مەكتەپ» جوباسى تالاي جىلدار بويى ىسكە اسىرىلىپ كەلەدى. بۇل جوبا 1-10 سىنىپ وقۋشىلارىن قامتيدى. ءار ءتۇرلى سىنىپتىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ءتۇرلى ءىس-شارالار قولدانىلادى. ماقساتى ارينە بالانىڭ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتىرۋ، كىتاپسۇيگىشتىككە باۋلۋ.
اپتا سايىن ءتۇرلى كىتاپتار ۇسىنىلىپ، كوركەم شىعارمالاردىڭ وقيعالارى تالدانىپ، دوڭگەلەك ۇستەلدەر قۇرىلىپ، اشىق پىكىرتالاس شارالارى ءجيى وتەدى. جاقسى تالداما جاساپ، بەلسەندىلىك كورسەتكەن وقۋشىلار ماراپاتتالىپ، ۆيدەوروليكتەر ازىرلەنىپ، جاريالانىمدار جاسالادى. بۇل جوباعا اتا – انالار دا قاتىسادى. ياعني وقۋعا وتباسىلىق كىتاپتار دا بەرىلەدى.
دايىنداعان:
دينا ليتپين،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
