Qoǵamda mektep ınstıtýty máseleleri men pedagog mártebesi, jalpy ustazdyń bala tárbıesindegi alatyn róli jıi talqylanatyn taqyrypqa aınaldy. Osyǵan qatysty "Adyrna" tilshisi 10 jyldyq tájirıbesi bar arnaıy maman, Almaty qalasy №172 mektep-gımnazııasynyń bastaýysh synyp muǵalimi Bekmýhanbet Nazerke Serikqyzymen suhbattasty.
- “Pedagog mártebesi” týraly zań kúshine engennen keıingi mektep ınstıtýtynda ózgerister baıqaldy ma? Zańǵa taǵy qandaı usynystar qosqan durys dep oılaısyz?
- Árıne baıqalyp jatyr. Qazirgi tańda 10 jyldan beri bastaýysh muǵalimi bolyp qyzmet atqaryp kelemin. «Pedagog mártebesi týraly zań» kúshine engennen bastap jıyndarǵa jáne basqa da dúnıelerge muǵalimderdi tartý bir jola joıyldy. Eń bastysy muǵalimderdiń materıaldyq jaǵdaılary jaqsardy, eńbekaqylary kóbeıdi. Sonymen qatar muǵalimniń bazalyq bilimin tereńdetýge ár túrli kýrstar paıda boldy jáne ol kýrstar qoljetimdi túrde júzege asýda. Sondaı-aq, muǵalimniń oqýshymen jumys jasaýynda ǵylymı-ádistemelik ártúrli platformalardy qoldanýǵa barlyq jaǵdaılar jasaldy. Qandaı da bir zań buzýshylyq oryn alyp jatqan kezde de, muǵalimderdiń quqyǵyn qorǵaıtyn arnaıy zańnamalar bar ekendigi jáne olardyń tıisti jumystaryn atqaratyndyǵy qýantady.
Zańǵa usynystar boıynsha, attestaııa máselesinde naqtylyq kerek dep oılaımyn. Sebebi muǵalimderdiń attestaııadan ótýi bir júıege kelýi kerek jáne qazir osy dúnıe qolǵa alynyp ta jatyr. Arnaıy platforma qurylyp, ıfrlandyrylady dep túsindirýde mınıstrlik. Burynǵy buıryqtyń báriniń kúshin joıyp, jańa buıryq ornatý josparlanýda. Ustazdar bolyp osy saladaǵy ózgeristi kútýdemiz. Muǵalimder úshin ońtaıly tásil tańdalsa dep oılaımyn. Óıtkeni, attestaııa máselesi óte mańyzdy dúnıelerdiń biri. Barlyǵyn avtomattandyrady degen de sybys bar. Saıyp kelgende, baıaǵy áýenimizge basyp qaǵaz jınap, bir jumysty eki jumys qylyp, bizdiń sabaq berý, bala tárbıeleý degen basty mindetimiz ekinshi orynda qalyp ketpeıtindeı júıe engizilse degen nıettemiz.
- Bizdiń qoǵamnyń damýyna qaı baǵyttaǵy jastar jetispeıdi?
- Meniń oıymsha qoǵamǵa tehnıkalyq mamandyqtardaǵy jastar jetispeıdi. Sebebi, bizde mektep qabyrǵasynan bastap kez kelgen dúnıeniń teorııalyq negizi úıretiledi. Balalarǵa erte kezden tarıh, hımııa, bıologııa syndy pánderlen teorııalyq ilim túsindiriledi. Dese de, tehnıkalyq mamandyqtardy ekiniń biri tańdaı bermeıdi. Demek biz teorııany uǵyna alǵanymyzben, praktıkaǵa salǵyrt qarap ketip jatamyz. Qazir tehnıkalyq mamandyqtar da az. Sáıkesinshe ol mamandyqtarǵa suranys az bolǵannan keıin de jumys tabý da qıyndap ketýde. Tehnıkalyq mamandyqta oqıtyn jastar kóp bolatyn bolsa, sol salaǵa den qoıylyp, damýǵa negiz bolar edi dep oılaımyn.
- Oqýshylardyń synı oılaýy men problemany sheshý daǵdylaryn damytýǵa baǵyttalǵan arnaıy baǵdarlamalar nemese bastamalar bar ma?
- Bastaýysh synyp muǵalimi retinde árbir aldymda otyrǵan oqýshynyń synı oılaýy men problemany sheshe alý daǵdysyna erekshe nazar aýdaramyn. Sebebi teorııalyq bilim men qatar oqýshy mektepten erteń ómirge qajetine jaraıtyndaı bilim alyp ketýi tıis. Kez kelgen taqyrypty ótsek, kez kelgen jańa aqparatty ómirmen baılanystyra otyryp, oqýshylardyń tek qana teorııalyq bilim emes, sonymen qatar synı oılap, óz kózqarastaryn, óz pikirin bildirýdi úırete alýymyz kerek.
Al jalpy mektepte joǵary synyptardan bastap debat klýbtary bar. Debat – qazirgi tańda jastar arasynda qarqyndy damý alǵan ıntellektýaldy, damý oıyny. Debat oıyny arqyly jasóspirim qoǵamdaǵy ózekti máselelerge qanyǵyp, sol nárseni túsinip, synı oılap, ony sheshý jolyn da qarastyra alatyn bolady. Debat oıyny – bala úshin úlken mektep.
- Sizderdiń mektepterińizde oqýshylardyń praktıkalyq bilimi men tájirıbesin arttyrý úshin syrtqy uıymdarmen nemese mamandarmen seriktestik bar ma?
- Mektebimiz túrli bilim berý uıymdarymen jáne kitaphanalarmen, taǵy da basqa balalardyń bilimi men tájirıbesin arttyrýǵa arnalǵan ortalyqtarmen seriktestik qyzmet atqarady. Sonyń ishinde 9-10 synyp oqýshylary úshin Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetimen, Qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetimen, №1 Qazaq pedagogıkalyq kolledjimen jáne ár túrli ekonomıkalyq, bıznes kolledjderimen seriktespiz. Oqýshylarymyz sol jaqpen tanysý úshin, qandaı mamandyqtar bar ekenin, oqý bitirgennen keıin qandaı maman ıesi bolatyndaryn sheshý úshin de arnaıy túrde baryp turady. Sáıkesinshe ol jaqtyń da mamandary da kelip, mektep oqýshylaryna túrli paıdaly dárister oqyp ketedi.
- Mektepterińizde balalardyń kitap oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn damytý maqsatynda qandaı sharalar júzege asýda?
- Mektebimizde «Oqýǵa qushtar mektep» jobasy talaı jyldar boıy iske asyrylyp keledi. Bul joba 1-10 synyp oqýshylaryn qamtıdy. Ár túrli synyptyń jas ereksheligine baılanysty túrli is-sharalar qoldanylady. Maqsaty árıne balanyń oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn artyrý, kitapsúıgishtikke baýlý.
Apta saıyn túrli kitaptar usynylyp, kórkem shyǵarmalardyń oqıǵalary taldanyp, dóńgelek ústelder qurylyp, ashyq pikirtalas sharalary jıi ótedi. Jaqsy taldama jasap, belsendilik kórsetken oqýshylar marapattalyp, vıdeorolıkter ázirlenip, jarııalanymdar jasalady. Bul jobaǵa ata – analar da qatysady. Iaǵnı oqýǵa otbasylyq kitaptar da beriledi.
Daıyndaǵan:
Dına LITPIN,
«Adyrna» ulttyq portaly
