ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ ساپالى بولا باستاعان تۇسى - 1991 جىلدان كەيىن عانا قارقىن الدى. وسى ارالىقتا جاس وسكەلەڭ ۇرپاقتى الەمنىڭ قازىرگى سىن-تەگەۋرىندەرىنە دايىنداۋ ءۇشىن شەكسىز-شەتسىز جۇمىستار اتقارىلعانىن جوققا شىعارا المايمىز.
ەڭ العاشقى ءارى ەلەۋلى جەتىستىكتەردىڭ بىرەگەيى - 12 جىلدان تۇراتىن مەكتەپتىڭ باعدارلاماسى. بۇل، ارينە، باستاۋىش جانە ورتا ءبىلىم الۋشىلارعا تىكەلەي بايلانىستى. ساراپشى مامانداردىڭ پىكىرىنە قۇلاق اساتىن بولساق، وزگەرىس بولاشاق ستۋدەنتتەردى مانساپقا جەتۋ جولىندا قاجەتتى ءبىلىم مەن داعدىلاردى تولىقتاي مەڭگەرۋگە ۇلكەن مۇمكىندىك بەرەدى.
كەلەسى قادام شەتەلدىك تاجىريبەلەردى ساناعا ءسىڭدىرىپ، ەل كەلەشەگى ءۇشىن جۇمساۋعا باعىتتالعان "بولاشاق" اتاۋىمەن بەلگىلى باعدارلاما. ول ىسكە قوسىلعان بويى قازاقستاننان 10 مىڭعا جۋىق ستيپەنديات الەمنىڭ اتاعى جەر جارعان وقۋ ورىندارىنا ءبىلىم الۋعا اتتاندى. ابدەن ءبىلىم جيناقتاپ، كەمەلىنە كەلگەن تۇستا تۋعان ەلىنە قايتا ورالدى.
ايتا كەتەتىن ماڭىزدى جايت، بۇگىن دە ءبىزدىڭ ەل ەىدۇ، يۋنەسكو سياقتى حالىقارالىق ۇيىمدارمەن ەتەنە جاقىن قارىم-قاتىناستا. سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ ۇكىمەت ەكونوميكامىز بەن قوعامداعى باسقا دا ءتۇرلى سالالار ءۇشىن كاسىبي ءارى جوعارى مامانداردى دايىنداۋدا بىزدەگى جوو-لاردىڭ ساپاسىن، بيۋدجەتىن، جاعدايىن جاقسارتۋعا كۇش جۇمساپ جاتىر. اسىرەسە، ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرىپ، ولاردى زاماناۋي قۇرالدارمەن جابدىقتاۋدا ايتارلىقتاي ينۆەستيتسيالار سالىپ جاتىر. زەرتتەۋ جانە تەحنولوگيالىق ورتالىقتاردى مەيلىنشە دامىتۋعا جۇمىستار جۇرگىزۋدە.
نەگىزى ادامي رەسۋرستاردى دايارلاۋ جانە ولاردىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ، مەملەكەت پەن قوعام قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن تاۋەلسىزدىك جىلدارى ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مودەلدەرى قالىپتاستى.
ونىڭ ەڭ ۇلكەن دالەلى رەتىندە ء"بىلىمدى ۇلت”ساپالى ءبىلىم بەرۋ" ۇلتتىق جوباسىن كەلتىرۋگە ابدەن بولادى. بۇل ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق ءارى الەۋمەتتىك الەۋەتىن ارتتىرۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن زور ماڭىزدى يەلەنەدى. ونىڭ توڭىرەگىندە ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ، وعان اقپاراتتىق جانە كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، بىلىكتىلىكتى جىل سايىن ارتتىرۋ سياقتى شارالار جۇزەگە اسىرىلدى. سونىمەن قاتار وقۋ باعدارلامالارىن جاڭارتۋ ءارى جاڭعىرتۋ، مەكتەپتەر مەن ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ تەحنيكالىق-ماتەريالدىق بازاسىن دۇرىستاۋ، پەداگوگتەردىڭ كاسىبيلىگىن ەسەلەۋ، ەڭ باستىسى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى نەمەسە ەرەكشە بالالارعا ءبىلىم بەرۋ كەزىندەگى قولجەتىمدىلىك، دەموگرافيالىق ماسەلەلەر قاراستىرىلدى. وسى تۇستا اتالعان جاڭالىقتارعا جانە وزگەرىستەرگە سۇيەنە وتىرىپ، مىناداي بولجام جاساۋعا بولادى:
- ءبىلىم دەڭگەيىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ;
- مەملەكەتتىڭ ورنىققان الەۋمەتتىا جانە ەكونوميكالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سوعان قابىلەتتى ءبىلىم جۇيەسىن قالىپقا كەلتىرۋ;
- يننوااتسيالار جانە عىلىمي-زەرتتەۋدى دامىتۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ;
- الەمدىك ەڭبەك نارىعىندا بىلىكتى ءارى تابىستى، باسەكەگە تولىقتاي قابىلەتتى كادرلاردى دايارلاۋ.
وسى ەڭبەكتەردىڭ ناتيجەسىندە عىلىمعا دەگەن جاس عالىمداردىڭ قۇلشىنىسى كوبەيىپ كەلەدى. جاسى 35-كە دەيىنگى عالىمدار سانى 2011 جىلى 6,4 مىڭ ادامنان استى، ال 2020 جىلى ولاردىڭ سانى 8,1 مىڭ ادامعا دەيىن وسكەنى سوعان دالەل.
حالىقارالىق رەيتينگتىك باسىلىمداردا جاس عالىمداردىڭ جاريالانىمدىق بەلسەندىلىگىنىڭ ايتارلىقتاي ارتقانى ەرەكشە بايقالادى. ماسەلەن، بۇگىن قازاقستاندىق عالىمداردىڭ Scopus دەرەكقورىنداعى جاريالانىمدار سانى 2011 جىلمەن سالىستىرعاندا 34 ەسەگە (577-دەن 19 879-عا دەيىن), Web of Science دەرەكقورىندا 59 ەسەگە (425-تەن 25 088-گە دەيىن) وسكەن. سوڭعى بەس جىل ىشىندە قازاقستاندىق عالىمداردىڭ ءاربىر بەسىنشى ماقالاسى الەمنىڭ عىلىمي جۋرنالدارىنىڭ ەڭ اتاقتىلار مەن ۇزدىگىنە باسىلىپ شىقتى.
اتالعان ءارى ايتىلعان جاڭالىقتاردىڭ بارلىعىنا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم جۇيەسىندەگى جاڭارۋ مەن جاڭعىرتۋلارعا قانشالىقتى كۇش سالىپ جاتقانىنىڭ بەلگىسى رەتىندە قاراۋعا بولادى. باستىسى - نيەت ءارى دۇرىس باعدار كەرەك. جوسپار بار جەردە ناتيجە بار.
