سەنىم – قۇدىرەتتى كۇش... كىمنىڭ سەنىمى مىعىم – ونىڭ الار اسۋى دا بيىك بولماق. ءبىز قۇدىرەتتى قۇدايعا سەنگەن، كوزگە كورىنبەيتىن ارۋاق-رۋحتارعا قۇرمەت كورسەتكەن قازاق دەگەن ۇلتپىز. ۇشى-قيىرى جوق ۇلان-عايىر اتىراپقا يە بولىپ وتىرۋىمىزدىڭ ءوزى سول قازاقتىڭ سەنىمىنىڭ قاندايلىق ۇلى بولعانىن بىلدىرسە كەرەك...
بىراق، قازىر سول ۇلى سەنىمنەن ادا قالدىق. قارىز بەرۋ، اقشالاي قارىم-قاتىناس جاساۋ، امانات الۋ سەكىلدى ۇلتتىق بولمىسىمىزدا بار يگى قاسيەتتەرىمىزدەن زامان اعىمىنا وراي ايرىلىپ جاتقاندايمىز.
ءبىز بۇگىندە وزگە تۇرماق، وزىمىزگە سەنبەيمىز. وڭ قولىمىز ىستەگەندى سول قولىمىز كورمەيتىن زامان تۋدى. الداۋ، ارباۋ، مۇمكىندىك بولسا قارپىپ قالۋ... وسىنداي جاعداياتتار كوبەيگەندىكتەن دە قارىز بەرسەڭ دە قاعازعا جۇگىنۋگە ءماجبۇرمىز. راس، كەلىسىم-شارت جاساسقان، زاڭدىق تۇرعىدا قورعالعان بيزنەستىڭ ەرتەڭى بار. دەسە دە، جەكە ادامعا دەگەن سەنىمنىڭ اقتالار تۇسى دا از ەمەس ەكەنىن ءبىر مىسالمەن دالەلدەپ كورسەك...
«فورد دەسەڭىز – اۆتوموبيل، اۆتوموبيل دەسەڭىز – فورد ەسكە تۇسەدى» دەگەن اعىلشىنداردىڭ قاناتتى ءسوزى بار. وتكەن عاسىردىڭ 20-جىلدارى قاراپايىم امەريكاندىقتار XX عاسىردىڭ ەڭ ۇزدىك بيزنەسمەندەرىنىڭ ءبىرىنىڭ ەڭبەگىن مويىنداپ، وسىلاي دەپ باعا بەرىپتى. ول باعاعا دەيىن بۇل گەنري فوردىمىز ەشكىمنىڭ سەنىمىنە كىرە الماعان.
ول تالاي ۋاقىت تار جول تايعاق كەشۋدەن ءوتتى. ءسويتىپ ءجۇرىپ، يرلاندتىق تەكتى اۋىل بالاسى زاماناۋي كاپيتاليزمنىڭ نەگىزىن قالادى.
ءحىح عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلدارىنىڭ سوڭى... دەترويتتاعى ەلەكتر كومپانياسىندا جاس مەحانيك جۇمىس ىستەيتىن. ول اپتاسىنا بار بولعانى 11 دوللار (5 مىڭ تەڭگەگە جەتپەيتىن اقشا) تابىس تاباتىن. ول كۇنىنە 10 ساعات جۇمىس ىستەگەنىمەن قويماي، ۇيىنە كەلگەن سوڭ دا سارايىنا كىرىپ الىپ جۇمىسىن جالعاستىراتىن. ارمانى قوزعالتقىشتىڭ (موتوردىڭ) جاڭا ءتۇرىن ويلاپ تابۋ ەدى. سول ارمانعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەش كەدەرگىگە مويىمادى.
اكەسى «ۋاقىتىڭدى بوسقا شىعىن ەتىپ ءجۇرسىڭ» دەپ رەنجيتىن. كورشىلەرى ونى «جىندانىپ كەتكەن ادام» دەپ ويلايتىن. تانىستارى دا، دوستارى دا، تۋىستارى دا وعان سەنگەن جوق.
تەك ايەلى عانا قولداۋ ءبىلدىردى. ونىڭ تۇندە الاڭسىز جۇمىس ىستەۋىنە جاعداي جاساپ بەردى، جۇمىسىنا كومەكتەستى. ول كۇيەۋى جۇمىس ىستەپ جاتقاندىقتان بىرنەشە ساعات بويى ونىڭ كەروسين شامىن ۇستاپ تۇردى. قولدارى كوگەرىپ، ءوڭى بوزارىپ كەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ، سۋىق ءتيىپ اۋىردى دا... بىراق ... ول كۇيەۋىنە قاتتى سەندى! جىلدار وتكەن سوڭ سارايدان شۋ ەستىلدى. ارتىنشا كورشىلەر اتسىز جولمەن ءبىر اربانىڭ وزدىگىنەن ءجۇرىپ بارا جاتقانىن، ول اربادا وزدەرى جىندى سانايتىن گەنري مەن مەن ايەلى كەلە جاتقانىن كوردى.
گەنريگە تەك ايەلىنىڭ سەنىمى شابىت بەردى.
فوردتان كەيىننەن ءبىر جۋرناليست ومىرگە قايتا كەلسە كىم بولعىسى كەلەتىنىن سۇراپتى. سويتسە دانىشپان: «كەز كەلگەن مامان بولار ەدىم... تەك قاسىمدا ايەلىم بولسا، جەتەدى» دەپتى.
گەنري فورد التى اعايىندى ەدى. وتباسى ءومىرى ءبىر سارىندى وتەتىن: اتا-اناسىمەن بىرگە بالالار ءۇي شارۋاسىن جاسادى، فەرمادا جۇمىس جاسادى، شوشقا باعىپ، تاڭ اتقاننان كەش باتقانشا ەگىستە ەرىنبەي ەڭبەك ەتتى. گەنري اكەسىنىڭ فەرماسىندا مىقتى شارۋا ادامى بولا الاتىن ەدى، بىراق مۇنى تاعدىر جازبادى. وزىنە دەگەن سەنىمى، ول سەنىمگە ايەلىنىڭ ەلىتۋى ونى وزگە جولعا سالدى.
ونى قۇرىلعىلار مەن مەحانيزمدەر اسەرى ءوز تەرەڭىنە بويلاتىپ اكەتتى.
قوش، دەترويتتا ءبىرىنشى اۆتوموبيل ونىڭ ومىرلىك بيزنەسىنە جول اشتى. الەمدى مويىنداتتى...
ال، بىزدە، ءبىزدىڭ ۇرپاققا دەگەن سەنىمىمىز بار ما؟ ولارعا قازىر نەنى ۇيرەتىپ جاتىرمىز؟ بىزدە دە تەمىر-تەرسەككە ءۇيىر بالالاردى «جىنداندىعا» ساناپ جۇرگەن جوقپىز با؟
ءتۇيىن
قازىر 18 ميلليون حالىقتىق نارىعىمىز بار. ونىڭ سىرتىندا جاعىمسىز دا جاساندى وداقپەن جاسالعان نارىق تاعى بار. ال ميللياردتاعان ادامزات بالاسى قولداناتىن «دۇنيە جاساۋ» قازاقتىڭ باسىنا جازىلماعان با؟ ادامزاتتىڭ يگىلىگىنە جارايتىن ءونىم وندىرۋگە نەگە تالپىنبايمىز؟ سەبەبى، بىزدە سەنىم جوق. سەنىم جوق جەردە ۇلىق ناتيجەگە جەتە المايتىنىمىز انىق...
قانات بىرلىكۇلى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
