“قىران” بۇركىتشىلەر فەدەراتسياسىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى، ەتنوگراف، ۇلت جاناشىرى باعدات مۇپتەكەقىزى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا قازاقستاننىڭ كوك تۋىنداعى قىراننىڭ بەينەسى تۋرالى ايتىپ بەردى.
باعدات مۇپتەكەقىزىنىڭ ايتۋىنشا، كوك تۋداعى قىران قازاقتىڭ بولمىسىن كورسەتەدى.
قازاق بيىكتەن قاراي بىلگەن. قىران ەكى قاناتىن سەرمەپ، اسپانعا كوتەرىلگەندە “بۇكىل الەم مەنىڭ قاناتىمنىڭ استىندا” دەيدى ەكەن. قازاق تا وسىنداي، تاۋدا تۇرعان. بيىكتە تۇرىپ، بۇكىل ادەمدى كوزقاراسىمەن باقىلاپ وتىرعان.
قىراننىڭ بەينەسى وتە فيلوسوفيالىق تەرەڭ ماعىنا بەرگەن. قازاق ءوز كەڭ دالاسىندا، كەڭ جايلاۋدا ۇلى دالانى مەكەن ەتكەن حالىق قالاي قيالدانبايدى، كەز كەلگەن دۇنيەدەن فيلوسيالىق ءمان تاپپايدى؟
نەلىكتەن قىران ءبىزدىڭ تۋىمىزدا تۇر؟ مىنا قىراننىڭ بۇكىل بەت-بەينەسى قازاق قوي. سونى قالاي ويلاپ تاۋىپ، ءبىزدىڭ تۋىمىزعا كىرگىزگەن؟!
سوسىن تازالىقتىڭ بارلىعى بيىكتە. قىران جەردەگى باسقا اڭ-قۇستىڭ جەپ تاستاپ كەتكەن دۇنيەسىن جەمەيدى. بۇل وتە تازا. ءبىزدىڭ قازاق تا سونداي. ءوزىنىڭ ەڭبەگىمەن، كۇشىمەن تاپقان دۇنيەسىن يە بولعان. بۇل بىرەۋدىڭ دۇنيەسىنە يە بولماعان. بۇدان ءوزىنىڭ بەيبىت سۇيگىشتىگى، بۇل بارلىق دۇنيەنى جوعارىدان قارايتىندىعىن بىلدىرەدى.
قىران - كۇنگە قاراي تىكە ۇشاتىن جالعىز قۇس. ەشقانداي ادام بالاسى كۇنگە قاراي المايدى. ال ءبىزدىڭ قازاق دۇنيەنىڭ بارلىعىنا تىكە كوزقاراسپەن قاراعان. ءبىزدىڭ بۇكىل بولمىسىمىز قىرانمەن بايلانىستى، - دەدى باعدات مۇپتەكەقىزى.
