قازىر قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى كەلىسسوزدەر باستى تاقىرىپتىڭ ءبىرى. پرەزيدەنت باستاپ بارعان دەلەگاتسيا كەشە 23 قۇجاتقا قول قويدى. ارتىنشا قىتايدىڭ بيزنەس وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ ءوتتى، ءالى دە وتۋدە.
قازىرگى كەزدەسۋ قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ۇلعايتۋعا ارنالعان. ورتالىق ازيا ەلدەرى قاتىساتىن “ورتالىق ازيا جانە قىتاي” ءسامميتى وتۋدە. ونىڭ تاقىرىبى ەندى سىرتقى ساياساتقا، گەوساياسي جاعدايعا كوبىرەك باعىتتالادى. ونى جەكە قاراستىرۋ كەرەك، قازىرگى كەزدەستۋ اياسىنىڭ تاقىرىبىنان تىس قاراستىرۋ كەرەك.
قازىرگى كەزدەسۋگە ورالايىق. ەكى ەل اراسىنداعى تاۋار اينالىم، ساۋدا-ساتتىق ارتىپ كەلەدى. بىلتىر 31 ملرد دوللارعا جەتكەن. بۇل رەكورد. بۇرىن ءبىز ءۇشىن رەسەي ەكونوميكادا باستى سەرىكتەس بولسا، ەندى ونى شىعىس كورشىمىز باساتىن سىڭايلى.
رەسەيدىڭ ۋكرايناعا سوعىس اشۋى، ارتىنشا ونى الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ سانكتسيامەن توپەلەپ تاستاۋى، ماسكەۋدىڭ ورتالىق ازياداعى ىقپالىن دا ازايتىپ جاتىر. ەڭ الدىمەن ول ەكونوميكادا كورىنە باستايدى دەيدى ساراپشىلار.
جالپى جيىنتىعى قىتاي كومپانيالارىمەن قۇنى شامامەن 22 ملرد دوللاردى قۇرايتىن كەلىسىمدەر جاسالدى. باسىم باعىت سول اۋىل شارۋاشىلىعى، تۋريزم، لوگيستيكا، كولىك دالىزدەرىن دامىتۋ دەگەندەي. تاعى ءبىر شەشىم شەكاراداعى سانيتارلىق جانە باسقا تەكسەرۋدى جۇيەلى ەتۋ، ساۋدا اينالىمىن جانداندىرۋعا ءتيىمدى نەگىزدە جۇيەلەۋ. بۇل دا ماڭىزدى. سەبەبى ءبىزدىڭ ەل كاسىپكەرلەرىنىڭ شەكاراعا بارىپ، تاۋارىن وتكىزە الماي، ۇزاق تەكسەرىستەن قاڭتارىلىپ تۇرعان ساتتەرى ارتقان. ول اسىرەسە كوۆيدتان كەيىن ءتىپتى كۇشەيدى. كاسىپكەر ءۇشىن ۋاقىت - اقشا، سوندىقتان مىنا كەلىسىمدەر بۇل تەكسەرىستەردى ازايتىپ، بيزنەس سالا ءۇشىن ۋاقىت ۇنەمدەۋگە اسەرىن تيگىزەر. ارينە، بۇنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن قىتايدان تاۋار شىعارمايتىن نەمەسە تاۋار اپارمايتىن مەن سياقتىلار اسا تۇسىنبەيمىز-اۋ.
تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە ول ليانيۋنگان پورتىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ. بۇل پورتتىڭ ءبىر بولىگىن قىتاي پايدالانۋعا بىزگە بەرگەن ەدى. اتالمىش پورت ارقىلى وڭتۇستىك شىعىس ازياعا تاۋار تاسۋعا بولادى. سونى ءتيىمدى قولدانۋ كەرەك، بار مۇمكىندىكتى قولدانا الماي وتىرمىز. قىتاي تاۋارلارىن ءوز جەرىمىز ارقىلى تاسىمالداۋدى دا ءتيىمدى قولدانۋ كەرەك، بۇگىن قىتاي تاراپى وسى ماسەلەنى كوپ ايتتى. ولار قازاقستان-كاسپي-ازەربايجان-گرۋزيا باعىتىندا تاۋارىن ەۋروپاعا تاسىمالداۋدى ارتتىرعىسى كەلەدى. نە ءبىز وسىنى پايدالانامىز، نە بەيجىڭ قىتاي-قىرعىزستان-وزبەكستان تەمىر جولى سالىنۋدا، سول ارقىلى ءبىزدى اينالىپ وتەدى. لوگيستيكالىق مۇمكىندىكتەردى ارتتىرۋعا ينۆەستيتسيا قۇيۋعا ءازىر. ءبىزدىڭ اۋماق ارقىلى قىتايدان ەۋروپاعا، ەۋروپادان قىتايعا تاۋار ءوتىپ جاتسا، بيۋدجەتكە سالىق، ءبىراز حالىققا جۇمىس بولادى.
بىراق ءبىزدىڭ سانامىزعا وتارشىل رەسەي يمپەرياسى ويلاپ تاپقان “قارا قىتاي قاپتاسا، سارى ورىس اكەڭدەي كورىنەر” دەگەن ءسوزدىڭ سىڭگەنى سونشالىق، ءبىز قىتايدى تەك قاۋىپ دەپ قارايمىز. ساناعا سولاي سىڭگەن. وعان تەك قاۋىپ ەمەس، مۇمكىندىك دەپ تە قاراۋ كەرەك قوي. ملردتان استام حالقى بار نارىق. نە ساتساڭ دا، قانداي كولەمدە ساتساڭ دا الا بەرەدى. قارجى بار، ينۆەستيتسيا قۇيۋ مۇمكىندىگى وراسان. استىق سات، ەت سات، تەرى سات، ءتىپتى قار ساتساڭ ونى دا ساتىپ الاتىن شىعار. قاۋىپكە كەلسەك، قاۋىپ قاشاندا بار. وسال بولساق ملرد قىتاي تۇرماق، ونداعان ملن حالقى بار كورشىلەس وزگە ەلدەر دە قاۋىپتى. بارلىعى دا وزىمىزگە، ءبىلىم مەن سانامىزعا، قۇجاتتاردى جاساۋداعى اشىقتىققا بايلانىستى سياقتى.
