14-15 ءساۋىر كۇندەرى الماتىدا تۇركى اكادەمياسى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قولداۋىمەن تۇركى الەمى ۇلتتىق عىلىم اكادەميالارى وداعى (تاۇعاو) باس اسسامبلەياسىنىڭ VI وتىرىسى ءوتتى.
القالى جيىنعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى شاين مۋستافاەۆ، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى جانسەيىت تۇيمەباەۆ، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى بۋداپەشتتەگى وكىلدىگىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى يانوش حوۆاري، ازەربايجان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى يسا گابيببەيلي، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى كۇنسۇلۋ زاكاريا، قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى قاناتبەك ابدراحماتوۆ، تۇركيا عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى مۋزاففەر شەكەر، موڭعوليا عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى رەگدەل دۇگەر، باشقۇرتستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى (رف) كاميل رامازانوۆ، تاتارستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى (رف) دانيا زاگيدۋللينا، وزبەكستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكادەمياسىنىڭ باس عالىم حاتشىسى گايرات باحاديروۆ، سونىمەن قاتار باۋىرلاس ەلدەردىڭ بىرقاتار جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورى مەن بەلگىلى عالىمدار قاتىستى.
شارا اياسىندا تاۇعاو-داعى ءىس باسىنداعى توراعالىق قىرعىز رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنان تاتارستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنا ءوتتى.
جيىن بارىسىندا تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىنداعى عىلىمي ىنتىماقتاستىقتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى، سوڭعى جىلدارى تۇركى ەلدەرى ەكولوگيا، سۋ رەسۋرستارىن ۇتىمدى پايدالانۋ، زاماناۋي تەحنولوگيالار مەن جاسىل ەنەرگەتيكانى دامىتۋ، تاعى دا باسقا سالالاردا بەتپە-بەت كەلىپ وتىرعان سىن-قاتەرلەر تۇرعىسىنان بىرلەسكەن عىلىمي-زەرتتەۋ باعدارلامالارى مەن جوبالاردى ىسكە اسىرۋ مۇمكىندىكتەرى جانە پەرسپەكتيۆالارى كەڭىنەن تالقىلاندى.
سونداي–اق تۇركى ەلدەرىنىڭ عىلىمي قاۋىمداستىقتارى اراسىندا گۋمانيتارلىق عىلىمدار، اتاپ ايتقاندا تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق تاريحىن، ءتىلىن، ادەبيەتى مەن مادەنيەتىن زەرتتەۋ سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى ودان ءارى تەرەڭدەتۋ تۋرالى پىكىر الماسىلدى.
كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار تۇركى ينتەگراتسياسىنىڭ قازىرگى كەزەڭىندە تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ الدىندا تۇرعان وزەكتى مىندەت تۇركى ەلدەرى اراسىنداعى عىلىمي جانە عىلىمي-تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىقتى، اسىرەسە تەحنيكالىق جانە جاراتىلىستانۋ باعىتتارىن جان-جاقتى تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ بارىسىندا قاتىسۋشىلار تۇركى اكادەمياسىنىڭ قۇزىرەتتىلىك اياسىن جاراتىلىستانۋ جانە تەحنيكالىق عىلىمدارىن قامتۋ ارقىلى كەڭەيتۋدىڭ وزەكتىلىگىنە نازار اۋداردى.
وسى ورايدا ش.مۇستافاەۆ تۇركى اكادەمياسى تۇركى ينتەگراتسياسى ىنتىماقتاستىعى ينستيتۋتتارىنىڭ ءبىرى، سونداي-اق حالىقارالىق ۇيىم جانە عىلىمي ۇيلەستىرۋ ورتالىعى رەتىندە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ءۇشىن ورتاق پلاتفورمالار مەن تەتىكتەر جاساي الادى جانە قۇرۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. عىلىم سالاسىنداعى ەلدەر.
وسى تۇرعىدا 2015 جىلى تۇركى اكادەمياسىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن قۇرىلعان تۇعىرناما رەتىندە تۇركى الەمى ۇلتتىق عىلىم اكادەميالارى وداعىنىڭ الەۋەتىن قايتا باعالاۋ ۇسىنىلدى.
تاراپتار تۇركى ينتەگراتسياسىنا تىڭ سەرپىن بەرۋ ءۇشىن عىلىمي ورتالىقتار مەن عالىمداردىڭ عىلىمي-تەحنيكالىق سالادا سەرپىندى سيپاتتاعى ورتاق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ قاجەت دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. مۇنى تۇركى الەمىنىڭ الداعى ونجىلدىقتارعا ارنالعان دامۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى مەن ماقساتتارىن قامتيتىن وزىندىك جول كارتاسى بولىپ تابىلاتىن «تۇركى الەمىنىڭ كوزقاراسى – 2040» ستراتەگيالىق قۇجاتىنىڭ ءتيىستى ەرەجەلەرى دە كورسەتەدى.
جيىن سونىندا ارنايى قورىتىندى قۇجاتى قابىلدانىپ، وداقتىڭ كەلەسى وتىرىسىنىڭ ورنى مەن ۋاقىتى بەلگىلەندى.
ايتا كەتۋ كەرەك، تاۇعاو 2015 جىلعى 29 ماۋسىمدا استانا قالاسىندا استانادا تاتارستان رەسپۋبليكاسى عىلىم اكادەمياسىنىڭ باستاماسىمەن قۇرىلىپ، ونىڭ العاشقى وتىرىسى تۇركى اكادەمياسىنىڭ الاڭىندا ءوتتى. تاۇعاو حاتشىلىعىنىڭ فۋنكتسيالارىن تۇركى اكادەمياسى جۇزەگە اسىرادى. وسىعان دەيىن تاۇعاو 5 رەت كەزەكتى جيىنى مەن 1 توتەنشە وتىرىسى وتكەن بولاتىن.
تۇركى اكادەمياسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى