"كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ساناسى ازات، ەركىن ويلى ەلدىڭ ەرتەڭىنە بەي-جاي قارامايتىن جاستاردىڭ بيلىك وكىلدەرىنە دەگەن سەنىمى از. بۇل دابىل قاعارلىق جاعداي. بۇگىنگى قوعامدا ۇندەمەيتىن، نەگە بولسا دا باس شۇلعي بەرەتىن، وزىندىك ۇستانىمى، ءوز پىكىرى جوق ادامدار بيلىككە ىڭعايلى. وسىنداي ادىلەتسىزدىكتى كوزىمەن كورگەن جاستار ەل بولاشاعىنا قايدان سەنسىن... ادىلەتتى قازاقستان بولارىنا قالاي سەنەدى؟". بۇل پىكىردى بەلگىلى تاريحشى-ەتنولوگ، "قارا شاڭىراق" رقب ديرەكتورى تۇرار ساتتارقىزى Adyrna.kz پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى.
"بۇگىنگى كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ، ساناسى ازات، ەركىن ويلى ەلدىڭ ەرتەڭىنە بەي-جاي قارامايتىن جاستاردىڭ بيلىك وكىلدەرىنە دەگەن سەنىمى از. بۇل دابىل قاعارلىق جاعداي. جاڭا زاماننىڭ جاس بۋىن وكىلدەرىنە بىزگە ايتقان «ۇندەمە، العا شىقپا، كوزگە كورىنبە، اقىل ايتاتىن جاسقا كەلگەن جوقسىڭ، بىزدىكى دۇرىس، ۇكىمەت اش قالدىرمايدى» دەگەن سياقتى «قۇرعاق اقىل» جۇرمەيدى. قازىرگى جاستار وتە اقىلدى، ءبىلىمدى، بارلىق جاھاندىق ساياسي جاعدايدان حاباردار، ءار جاعدايدى ءوز ۇستانىمىنا ساي ساراپتاپ، وزىندىك پىكىر بىلدىرە الادى. جاستار جىلى دەدىك، بالالار جىلى دەدىك. «جاستار ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز، ەلدىڭ كەلەشەگى سەندەردىڭ قولدارىڭدا» دەپ ۇرانداتامىز. ال شىن مانىندە سول جاستارمەن ساناسىپ، جانايقايىن تىڭداي ءبىلىپ، جاس دەمەي ولاردى وزدەرىنە تارتاتىن ورتا بۋىن وكىلدەرى وتە از. «جاستارىمىز ەلگە قىزمەت ەتپەي، شەتەلگە كەتىپ جاتىر، ولار رۋحاني ءالسىز، ءار ءتۇرلى ءدىني اعىمدارعا ءتۇسىپ، اداسىپ، اقىرى ءوز-وزدەرىنە قول جۇمساپ جاتىر» دەپ ولاردى ءجونسىز كىنالايمىز. ال ءبىز اعا بۋىن ولاردىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن جۇرەگىمىزدەن ۇعىنىپ، ولاردى شىنايىلىقپەن تىڭداي ءبىلىپ، جاقسى باعىت-باعدار بەرە الىپ، سوزبەن عانا ەمەس ىسىمىزبەن دە ۇلگى-ونەگە بولىپ ءجۇرمىز بە؟", - دەيدى تۇرار ساتتارقىزى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى جاستار ادىلەتسىزدىكتى كەشىرە المايدى.
"ەل الدىندا «قالىڭ ەلىم، قازاعىم. قايران جۇرتىم. ءتىلىم، ءدىلىم، ۇلتتىق قۇندىلىعىم. قازاق قىزىنىڭ تاربيەسى. ار-ۇيات، نامىس، ادامگەرشىلىك» دەگەن ۇلى ۇعىمداردى ۇرانداتىپ جۇرگەن كەيبىر بەلگىلى ادامداردىڭ «ادامزاتتىق قاسيەتتەن جۇرداي» ارەكەتتەرىنە قاراپ، جاستاردىڭ ۇلت بولاشاعىنا دەگەن سەنىمى ولەدى. قاتتى ايتسام دا، بۇل جاي ايتىلعان ءسوز ەمەس. جاستارمەن كوپ ارالاسىپ، ءجيى سۇحباتتاسامىن. ماسەلەن، ەلىمىزدە جاستار رەسۋرستىق ورتالىقتارى، جاستار ساياساتى جونىندەگى باسقارمالار ت.ب. جاستار ۇيىمدارى بارشىلىق. ازات ويلى جاستاردىڭ پىكىرى مىنانداي. «ءبىزدىڭ بۇل ۇيىمدارمەن ەشقانداي بايلانىسىمىز جوق. ولار بەلگىلى ءبىر شەڭبەردەن شىقپاي، جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ ايتقانىمەن عانا جۇرەدى. بارلىق رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى كەزدەسۋ، جينالىستارعا ءبىز سياقتى ەركىن جاستاردى شاقىرمايدى. بىراق، ولار بۇكىل جاستاردىڭ اتىنان سويلەپ، بۇل قازاقستاننىڭ بارلىق جاستارىنىڭ پىكىرى دەپ ۇيالماي ايتىپ جاتادى. ولاردىڭ بارلىعىمىزدىڭ اتىمىزدان ۇرانداتىپ سويلەۋگە ەش قۇقىقتارى جوق دەپ سانايمىز. جاستاردىڭ بارلىعى جاعىمپاز، جىلپوس، ايتقانعا باس يە بەرەتىندەر قاتارىنان ەمەس. بىزدە ەلىمىزدىڭ ەرتەڭىنە الاڭدايمىز. ءوز الەۋەتىمىزدى، قارىم- قابىلەتىمىزدى ەل يگىلىگى ءۇشىن دۇرىس جۇمساعىمىز كەلەدى. بىراق ەل الدىندا «جاستارىم» دەپ جار سالىپ جۇرگەندەر ومىردە باسقاشا ادام بولىپ شىعادى. ءىسى مەن سوزدەرى مۇلدەم ۇيلەسپەيدى. سولارعا قاراپ كوڭىلىمىز قالادى»، - دەيدى جاستارىمىز. مەنىڭ ويىمشا، بۇل شىندىق. جاستاردىڭ جانى تازا. وتىرىكتى، جالعان نارسەنى بىردەن سەزەدى. كوڭىلى قالادى. ادىلەتسىزدىككە توزبەيدى. كوزبوياۋشىلىقتى جەك كورەدى", - دەيدى تۇرار ساتتارقىزى.
بۇگىنگى بيلىك كەشەگى قارالى قاڭتاردان ساباق المايىنشا، ادىلەتتى قازاقستان ورنامايدى.
"بۇگىنگى قوعامدا ۇندەمەيتىن، نەگە بولسا دا باس شۇلعي بەرەتىن، وزىندىك ۇستانىمى، ءوز پىكىرى جوق ادامدار بيلىككە ىڭعايلى. ولار سول باياعى ەسكى سۇرلەۋدەن شىققىسى جوق. ناقتى وزەكتى ماسەلەنى قوزعاپ، ونىڭ شەشۋ جولدارىن ايتقانداردى، ەشكىمنەن قورىقپاي ءوز ويىن باتىل ايتا الاتىنداردى داۋكەس دەپ كەلەسى جولى جيىندارعا شاقىرمايدى. سوندا قاشانعى ء“بارى جاقسى!” دەپ جۇرە بەرەمىز؟ ءىسى مەن ارەكەتى ساي ەمەستەر ءالى دە بيلىكتە وتىر، كەلەسى سايلاۋعا دا سوندايلار بارۋعا دايىندالىپ جاتىر. جاڭا كادرلار، جاڭا تۇلعالار كەرەك. كەلەسى دەپۋتاتتىققا ادەتتەگىدەي ۇلتتىق مۇددەدەن گورى ءوز كاسىپتەرىن جوعارى قوياتىن وڭكەي قىزىل شالبار كيگەن ورىس ءتىلدى بيزنەسۆۋمەن ايەلدەر دايىندالىپ جاتقانىن ەستىدىك. ولاردىڭ ويىنشا، بيلىككە بارۋ ءۇشىن قازاق ءتىلىنىڭ قاجەتى جوق، ورىس تىلدىلەرگە جول اشىق دەپتى. سوندا حالىق ىشىندەگى قازاقتىڭ قامىن ويلاعان قازاق ءتىلدى ازاماتتاردى كەمسىتكەندەرى مە؟ وسىنداي ادىلەتسىزدىكتى كوزىمەن كورگەن جاستار ەل بولاشاعىنا قايدان سەنسىن... ادىلەتتى قازاقستان بولارىنا قالاي سەنەدى؟ ءتىپتى ءوزىمنىڭ 15 جاستاعى ۇلىمنىڭ ساياساتتى جىلىكتەي شاعىپ ايتقانىنا قاراپ، اۋزىم اشىلدى. بۇگىنگى جاستار، ول ءبىز ەمەس، نەگە بولسا دا باس شۇلعي بەرەتىن. ولاردىڭ اتىنان سويلەۋدى قويىڭىزدار. بۇگىنگى بيلىك كەشەگى قاندى قاڭتار وقيعاسىندا جاستاردىڭ جازىقسىز توگىلگەن قانىنان ساباق الىپ، ۇرپاق الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنسە ەكەن! جاستاردىڭ قارعىسىن ەمەس، العىسىن ارقالاپ، ەلدىڭ ەرتەڭىن بۇگىن ويلايىق!", - دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن ۇلت جاناشىرى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
