Digital Bridge 2022 فورۋمىندا Eurasian Space Ventures (ESV) جەكە كومپانياسىنىڭ بىرەگەي ەكسپەريمەنتتىك عارىش ءمودۋلى تانىستىرىلدى. بۇل ەۋرازيا قۇرلىعىندا بالاماسى جوق عارىشقا ۇشۋ جانە عىلىمي ەكسپەريمەنتتەردىڭ مودەلدىك زەرتتەۋلەرىن جۇرگىزۋگە ارنالعان جەر ۇستىندەگى ەكسپەريمەنتتىك كەشەن.
قۇرلىقتاعى ەكسپەريمەنت كەشەنى عارىش ستانتسياسىنىڭ ءبىر بولىگى تۇرىندە تۇرعىزىلىپ، وندا زەرتتەۋشىلەر ۇزاق مەرزىمدى ەكسپەريمەنتتەر جۇرگىزەتىن بولادى. ءمودۋلدىڭ جۇمىسقا جارامدىلىعىن جەرگىلىكتى تىرشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەلەرى قامتاماسىز ەتپەك. زەرتتەۋ جوبالارىنىڭ قاتىسۋشىلارى عارىشتاعى وقشاۋلانۋعا بارىنشا ۇقساستىرىلعان تۇراقتى ورتادا جۇمىس ىستەيتىن بولادى.
ء"مودۋلدى قۇرۋ ماقساتى — عارىشقا ۇشۋدىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرىن ۇقساستىرۋ. ءبىز سىناۋشىلاردىڭ بارلىق قاجەتتىلىكتەرىن زەرتتەپ، حعس-دا، Nasa, سونداي-اق "روسكوسموس" جانە ەۋروپا عارىش اگەنتتىگىنىڭ جوبالارىندا قولدانىلاتىن ەڭ ۇزدىك الەمدىك تاجىريبەلەردى ەسكەردىك. ەندى قازاقستان ولارعا جانە باسقا دا عىلىمي ورتالارعا جابىق ورتادا ءتۇرلى ەكسپەريمەنتتەر جۇرگىزۋ ءۇشىن بىرەگەي الاڭ ۇسىنا الادى", — دەدى Eurasian Space Ventures نەگىزىن قالاۋشى، ەۋرازيالىق بانك ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى شۋحرات يبراگيموۆ.
كورمە الاڭىن ەكسپوناتتارمەن جابدىقتاۋ اياقتالعاننان كەيىن مودۋل استاناداعى ۇلتتىق عارىش ورتالىعىنىڭ اۋماعىنا ورناتۋ ءۇشىن "قازاقستان عارىش ساپارى" ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ يەلىگىنە بەرىلەتىن بولادى.
"قازاقستان عارىش ساپارى" ۇك" اق باسقارما توراعاسى، اتاقتى قازاقستاندىق عارىشكەر جانە مودۋل قۇرۋعا باستاماشى بولعان ايدىن ايىمبەتوۆ مودۋلدەگى ەكسپەريمەنتتەر جاقىن ارادا باستالاتىنىن حابارلادى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندىق ەكسپەريمەنتتىك كەشەن بولاشاقتا جۇزدەگەن عالىمداردى قابىلداپ، ءوزىن عارىش ەكيپاجىنىڭ مۇشەسى سياقتى سەزىنگىسى كەلەتىن تۋريستەر ءۇشىن ەسىگىن ايقارا اشاتىن بولادى.
عالىمدار مەن بولاشاق عارىشكەرلەر توبى عارىش مودۋلىنە زەرتتەۋ ميسسياسىن ورىنداۋ ءۇشىن ۇزاق مەرزىمگە قابىلدانادى. ەكسپەريمەنتتىڭ بۇكىل بارىسىندا زەرتتەۋشىلەر توبى جابىق كەڭىستىكتە سىناقتان وتەدى. بۇل بولاشاق ەكيپاج مۇشەلەرىنىڭ دەنساۋلىعى مەن مىنەز-قۇلقى، ولاردىڭ پسيحولوگيالىق ۇيلەسىمدىلىگى تۋرالى قاجەتتى دەرەكتەردى جيناۋعا، ۇشۋدى يميتاتسيالاۋدىڭ بۇكىل ەكسپەريمەنتى كەزىندە باسقارۋ پۋنكتىنەن كەلىپ تۇسەتىن تەحنيكالىق تاپسىرمالاردى جۇزەگە اسىرۋ كەزىندە كوماندا ىشىندەگى وسال تۇستاردى انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ءمودۋلدىڭ تەحنيكالىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى انىقتاما:
حالىقارالىق تاجىريبە نەگىزىندە ESV كومانداسى ەكسپەريمەنت ورتالىعىنىڭ وڭتايلى ورنالاسۋىن ويلاستىردى. عارىش جاعدايلارىن ورگانيكالىق تۇردە سەزىنۋ ءۇشىن مودۋلدەردىڭ ءفۋتۋريزمدى، شاعىن كەڭىستىكتەردىڭ ەرگونوميكاسىن، سونداي-اق كوپسالالى فۋنكتسيونالدىلىقتى قامتيتىن ستيلدە ينتەرەر ديزاينى جاسالدى.
كەشەن جالپى ۇزىندىعى 24 مەتر، ەنى 3,5 مەتر جانە توبەنىڭ بيىكتىگى 2,1 مەتر بولاتىن، عارىشتاعى جاعدايلارعا بارىنشا ۇقساستىرىلعان 4 مودۋلدەن تۇرادى. ورتالىق جيىنتىعىنا باسقارۋ پۋنكتىنە ۇقساستىرىلعان ينجەنەرلىك مودۋل، قىزمەتتىك مودۋل، تۇرعىنجاي ءمودۋلى جانە تىرشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءمودۋلى كىرەدى.
باسقارۋ پۋنكتىندە ءبىر مەزگىلدە 5 مامانعا دەيىن جۇمىس ىستەي الادى. جۇمىس ورىندارى سەنسورلارمەن باسقارىلادى جانە بورت ستاتيستيكاسى كورسەتىلەتىن قوسالقى ەكراندارمەن جابدىقتالعان. كەلىسسوزدەر بولمەسى تۇرىندەگى قىزمەتتىك مودۋلدە ۇجىمدىق جۇمىستار جۇرگىزىلىپ، ستانتسيامەن بايلانىس ورناتىلادى جانە ماسەلەلەردىڭ شەشىمدەرى جوسپارلانادى.
تۇرعىنجاي ءمودۋلى ادامعا قاجەتتىنىڭ بارىمەن جابدىقتالادى جانە 3 ايماققا بولىنەدى: اسحاناسى بار ىقشام ءاسۇي، ەكى قاباتتى كەرەۋەتتەر مەن جەكە شكافتار قويىلعان، سونداي-اق ۆاننا جانە شاعىن دارەتحاناسى بار جاتىن بولمە.
بارلىق كوممۋنيكاتسيالارى بار تىرشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ مودۋلىمەن تىكەلەي بايلانىسقاندىقتان، ورتالىق مودۋلدەرىنىڭ ارقايسىسى وقشاۋ جۇمىس ىستەي الادى.
ەكسپەريمەنتتىك ورتالىقتى قۇرۋدىڭ ستاندارتتان تىس مىندەتى ءاربىر ءمودۋلدىڭ قاڭقاسىن قۇراستىرۋدان باستاپ، ۇزدىك الەمدىك تاجىريبەلەر نەگىزىندە بىرەگەي جوبالاۋدى جانە جوباسى "تازا پاراقتان باستاپ" قۇرۋدى تالاپ ەتتى. مودۋلدەگى جىلۋدىڭ وقشاۋلانۋى قالالىق ورتانىڭ نورماتيۆىنەن 3 ەسە جوعارى.
مودۋلدەر اۋانى ىشكە سورۋ-سىرتقا شىعارۋ جۇيەسىمەن، جىلىتۋ جانە اۋا باپتاۋ، كليماتتى باسقارۋ جۇيەلەرىمەن، سونداي-اق ءورت دابىلداعىشىمەن جانە اۆاريالىق ەسىكتەرمەن جابدىقتالعان. ادام ءومىرى قاۋىپسىزدىگىنىڭ بارلىق شارتتارى ساقتالعان.
بارلىق مودۋلدەر دىبىستىق سۇيەمەلدەۋمەن، سونداي-اق ءارتۇرلى ستسەناريلەردى جۇزەگە اسىرۋعا بەيىمدەلەتىن جارىقپەن جابدىقتالعان. بەيىمدەلگىش اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەنىڭ ارقاسىندا بارلىق مودۋلدەرگە جانە ولاردىڭ بولىكتەرىنە بۇيرىقتار جىبەرۋ ارقىلى داۋىسپەن باسقارۋ مۇمكىندىگى، سونىمەن قاتار ءارتۇرلى ستسەناريلەردى ازىرلەۋ جانە تۇزەتۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعان.
Eurasian Space Ventures – ەلىمىزگە عارىش سالاسىنداعى جەتەكشى الەمدىك كومپانيالاردى، تەحنولوگيالاردى تارتۋمەن اينالىساتىن العاشقى قازاقستاندىق جەكە عارىش كومپانياسى. ESV نەگىزىن قالاۋشى شۋحرات يبراگيموۆ –كاسىپكەر، ERG ءىرى حالىقارالىق تاۋ-كەن كومپانياسىنىڭ مەنەدجەرلەر كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، ەۋرازيالىق بانك پەن "ەۋرازيا" بك ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.
