مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىنا ساي وبلىس، قالا، اۋدان اكىمدەرى حالىقپەن كەزدەسىپ، قوردالانعان ماسەلەلەرگە قۇلاق تۇرۋدە. مىسالى وبلىستا اكىمدەر جىل باسىنان بەرى 400-دەن استام كەزدەسۋ وتكىزگەن. وسىنداي باسقوسۋعا وبلىستىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارى دا قاتىسىپ، شيەلەنىسكەن ماسەلەلەردى لەزدە باسشىلىققا الۋدا. وسى ماقساتتا ءوڭىر باسشىسى نۇرجان نۇرجىگىتوۆ، ءتيىستى باسقارمالاردىڭ جانە قۇزىرلى ورگانداردىڭ باسشىلارى بىرلىكۇستەم اۋىلدىق وكرۋگىنە ات ءىزىن سالىپ، تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن تىڭدادى.
كەزدەسۋدە اۋىل اقساقالدارى بىرنەشە ماسەلەنى جىپكە ءتىزىپ ايتىپ بەردى. قاريالاردىڭ ايتۋىنشا، جۇمىسسىزدىقتان اۋىل جاستارىنىڭ دەنى قالاعا بارىپ تابىس تاۋىپ ءجۇر. بۇدان بولەك سۋ ماسەلەسى دە شارۋالاردى تۇيىققا تىرەپ وتىر. «تاسوتكەل» سۋ قويماسىنان كەلەتىن تىرشىلىك نارىنە كانالدىڭ باسىنداعىلار قارىق بولسا، تومەنگى القاپتار ءزارۋ. سونداي-اق اۋىل تۇرعىندارى جايىلىمدىق جەر ماسەلەسىنە الاڭداۋلى ەكەن. وسى رەتتە تۇرعىنداردىڭ ساۋالىن نازارعا العان نۇرجان نۇرجىگىتوۆ ءار سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەردى.
– وزدەرىڭىز بىلەتىندەي بۇعان دەيىن وبلىستاعى بىرنەشە اۋىلدى ارالاپ، اۋىل اكىمدەرىنىڭ نەگىزگى مىندەتى جايىندا ەسكەرتىپ كەلەمىز. اۋىل اكىمدەرى كۇنىنە كەم دەگەندە ءبىر ۇيگە بارىپ، سول شاڭىراقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى مەن تابىسى تۋرالى اقپار الۋى كەرەك دەپ قاجەتىنشە ەسكەرتىپ جاتىرمىز. مىسالى وسى اۋىلداعى 351 شاڭىراقتا كەم دەگەندە ءبىر ادامنىڭ تۇراقتى جۇمىسى بولۋىن قاداعالاعان ءجون. كەيىن، ۇكىمەتتەن كورسەتىلەتىن قولداۋلاردى تۇرعىندارعا، ونىڭ ىشىندە شارۋالارعا جەتكىزۋ دە اۋىل اكىمىنىڭ جۇمىسى. بۇگىندە شارۋالاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۇلكەن القاپتى بىرەر جۇمىسشىنىڭ كومەگىمەن يگەرىپ وتىرمىز دەپ اقپار بەرەدى. ەگەر ولار 5, 6 ادام دەپ كورسەتەر بولسا، ۇكىمەت جۇمىسشى جالاقىسىنىڭ 35 پايىزىن تولەپ وتىرار ەدى. جۇمىسپەن قامتۋدىڭ وسى سەكىلدى بىرنەشە تەتىكتەرى بار. سونى ءتيىمدى پايدالانساق، ءبىراز ماسەلە شەشىلەر ەدى. ەكىنشى، سۋ ماسەلەسى بويىنشا «تاسوتكەل» سۋ قويماسىنا باردىق. وندا سۋ مولشەرى بىلتىردىڭ ءدال وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 59 ملن تەكشە مەترگە كوپ جينالعان. ەندى ونداعى سۋدى تومەنگە كوپتەپ تاستاپ، جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى كوزدەپ وتىرمىز. سوندا كەلەر جىلدارى سۋدى ەسەلەپ جيناۋعا مۇمكىندىك تۋادى،– دەگەن نۇرجان مولديارۇلى تومەنگى اۋىلدارعا سۋ جەتپەۋىنىڭ سەبىن اۋىل اكىمى اسلانبەك قۋانىشوۆتان سۇرادى.
ال اۋىلدىق وكرۋگتىڭ باسشىسى بۇل ماسەلەنى تومەندەگى كانالداردىڭ بۇلىنگەن لوتوك ارنالارىنىڭ بۇلىنۋىمەن بايلانىستىردى.
وسى تۇستا اۋدان اكىمى ساكەن ارۋباەۆ 35 كانالدى رەتتەۋ بويىنشا قۇجاتتار ازىرلەنگەنىن ايتتى. دەمەك، اۋىلداعى اعىن سۋ ماسەلەسى بىرنەشە جىلدا تولىقتاي شەشىلمەك. بۇدان سوڭ جايىلىم جايىن قاۋزاعان ءوڭىر باسشىسى قوعامدىق پادانى رەتتەمەي، شارۋالاردى اۋىل ىرگەسىندەگى جايىلىمعا قونىستاندىرۋ ورىنسىز ەكەنىن ايتتى. ءىزىن الا بۇل تالاپتاردىڭ بارلىعى جايىلىم تۋرالى زاڭدا كورسەتىلگەنىن ەسكەرتتى. سول سەكىلدى جەرى بولعانىمەن مالى جوق شارۋالار جەرلەردى اكىمدىككە قايتارىپ جاتقانىن دا اتاپ ءوتتى.
ءوڭىر باسشىسى ءسوزىن تۇيىندەي كەلە 2025 جىلعا دەيىن قالا، اۋدانداردى جول، اۋىز سۋ، تابيعي گازبەن قامتۋعا جانە مادەنيەت، سپورت، ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن وركەندەتۋگە كوپتەپ كوڭىل بولىنەتىنىن ايتتى.
وسى كۇنى وبلىس اكىمى اۋداندىق مادەنيەت ۇيىندە تولە بي اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەستى. مۇندا دا اۋىل بەلسەندىلەرى تۇرعىنداردىڭ شىمبايىنا باتقان بىرنەشە ماسەلەنى كەزەكپەن حابارلادى. اۋىل تۇرعىندارى «قازاقمىس» كوورپوراتسياسىنىڭ «شاتىركول» مىس كەن ورنىندا رادياتسيانىڭ زالالى قاراشا حالىققا تيۋدە دەپ دابىل قاعۋدا.
«اۋىل اكىمى اتالمىش كومپانيادان كەلەر قاۋىپ جوق ەكەنىن ايتۋدا. مۇنى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى دا زەردەلەپ، ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ كوبەيمەگەنى تۋرالى ايتتى. ەندى تاعى دا وسى جايدى تالداۋ قاجەت. ال زاڭ اياسىندا قارالاتىن ماسەلەلەردى قازىر قۇزىرلى ورگاندارعا تاپسىرساڭىزدار بولادى»،– دەگەن نۇرجان نۇرجىگىتوۆ اۋىلدى كوگىلدىر وتىنمەن قامتۋ ماسەلەسىن رەتتەۋدى اۋدان اكىمى ساكەن ارۋباەۆقا جۇكتەدى.
سونداي-اق تۇرعىنداردى اعىن سۋ جانە ينتەرنەتى جوق ەلدى مەكەندەردىڭ احۋالى دا الاڭداتادى. كەلەسى كەزەكتە ءوڭىر باسشىسى اۋىلدىڭ يرريگاتسيالىق جۇيەلەرىنە قاتىستى ماسەلەلەر كەزەڭ-كەزەڭىمەن رەتتەلەتىنىن جانە كەڭ جولاقتى ينتەرنەت تارتۋعا ۇكىمەتتەن شارالار قابىلدانىپ جاتقانىن حابارلادى. ياعني، مەملەكەتتىڭ العا قويعان جوسپارىنا ساي 2025 جىلعا دەيىن بارلىق اۋىل ينتەرنەتكە قوسىلادى.
ءوڭىر اكىمى اتالعان ەكى اۋىلدا تۇرعىنداردى جەكە سۇراقتارىمەن قابىلداپ، تالاپ-تىلەكتەرىن نازارعا الدى. بۇدان سوڭ 1960 جىلى قابىرعاسى قالانعان جيەنبەت نەگىزگى مەكتەبىنە باعىت بۇردى. وندا ءۇش بىردەي وقۋ عيماراتى نەبارى 100 وقۋشىعا شاقتالعان. سەبەبى اۋىل تۇرعىندارى ەسكى مەشىتتىڭ عيماراتىن سپورت زال، ال ەكى بىردەي جەر ءۇيدى وقۋ عيماراتى رەتىندە پايدالانۋدا. سامان كىرپىشتەن تۇرعىزىلىپ، بۇگىندە توزىعى جەتكەن عيماراتتار جوندەۋگە كەلمەيدى. اۋىلداعى مەكتەپ جايىن ءبىلىپ وتىرعان باسشىلار 100 ورىندىق ءبىلىم وشاعىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتارىن ازىرلەگەن. ەندى 15 كۇندە مەردىگەر كومپانيا انىقتالسا، قۇرىلىس جۇمىستارى دا كوپ ۇزاماي باستالماق. نۇرجان مولديارۇلى ساپار بارىسىندا قۇرىلىسى ۇزاعان تولە بي اۋدانى، ءال-فارابي اتىنداعى ورتا مەكتەپكە دە ارنايى باردى. 300 وقۋشىعا شاقتالعان مەكتەپ قۇرىلىسىنىڭ 70 پايىزى اياقتالعانىمەن، قالعان بولىگى تۇرالاپ قالعانىنا بىرنەشە ايدىڭ ءجۇزى بولعان. قۇجات بويىنشا مەكتەپ، تامىز ايىندا پايدالانۋعا بەرىلۋى كەرەك. الايدا، ماماندار جۇمىسشىلار ءۇش اۋىسىممەن ەڭبەك ەتسە دە قۇرىلىستى وقۋ جىلىنىڭ باسىنا دەيىن اياقتاۋعا الەۋەت جەتپەيتىنىن ايتۋدا. قۇرىلىس باسىندا مەردىگەر «سۇڭقار 2002» سەرىكتەستگىنىڭ وكىلى جۇمىس بىلتىر باستالىپ، بيىل قۇرىلىس زاتتارىنىڭ قىمباتتاعانىن ايتىپ اقتالدى. دەسە دە وبلىس اكىمى نۇرجان مولديارۇلى مەردىگەر كومپانيا جۇمىستى اپتا ىشىندە باستاماسا، شارا قولدانۋ كەرەكتىگىن جاۋاپتى ماماندارعا ەسكەرتىپ ايتتى.
اۋدانداعى ساپارى بارىسىندا وبلىس اكىمى نۇرجان مولديارۇلى قۇرىلىسى اياقتالىپ، قوندىرعىلارى ورناتىلعالى تۇرعان زامان تالابىنا ساي وڭالتۋ ورتالىعى مەن ەڭسەلى وقۋشىلار سارايىنا دا باس سۇقتى. وڭالتۋ ورتالىعى جۋىردا پايدالانۋعا بەرىلسە، دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى اسەت قاليەۆ، جۇمىسقا 20 ماماننىڭ تارتىلاتىنىن ايتتى. سول سەكىلدى ازىرگە قاجەتتى قۇرىلعىلارمەن تولىقتاي جابدىقتالماعان وقۋشىلار سارايىن دا ءوڭىر باسشىسى نازارعا الدى. بيىل پايدالانۋعا بەرىلگەن عيماراتتا 6 ۇيىرمە بار بولسا، وقۋ جىلىنىڭ باسىندا 300 جۋىق وقۋشى كەلەدى دەپ جوسپارلانۋدا. مەكەمە ديرەكتورى ناعيما رايقۇلوۆانىڭ ايتۋىنشا، وقۋشىلار سارايىندا 50 ۇيىرمە اشىپ، مىڭنان استام وقۋشى قامتۋعا بولادى ەكەن. سونىمەن بيىل ۇيىرمەلەردى جاساقتاۋعا بيۋدجەتتەن 50 ميلليون تەڭگە قارالسا، قالعان قارجى كەلەر جىلى بولىنەدى.
