«الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ 2025 جىلعى شىعارماشىلىق قورىتىندىسى تۋرالى تەاتر ديرەكتورى ماقسات قاپالبايۇلى نۇراليەۆ سۇحبات بەردى.
– 2025 جىلدى ارتقا تاستاپ، ءبىر ءسات ويعا ۇڭىلسەك، «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى ءۇشىن بۇل جىل نەسىمەن ەرەكشەلەندى؟
– ابايشا ايتساق، «قايرات پەن اقىل جول تابار، قاشقانعا دا قۋعانعا». بيىلعى جىل – سول قايرات پەن اقىلدىڭ، تاباندىلىق پەن تالعامنىڭ سىنالعان جىلى بولدى. 2025 جىل ءبىز ءۇشىن تەك ەسەپ-قيساپتىڭ ەمەس، رۋحاني سالماقتىڭ، كوركەمدىك جاۋاپكەرشىلىكتىڭ جىلى بولدى. تەاتر ۇجىمى ۇلتتىق ونەردىڭ جۇگىن ارقالاپ، ونى زامان تالابىمەن ساباقتاستىرا ءبىلدى.
– جىل باسىنداعى رەسپۋبليكالىق گاسترولدىك ساپارلار تۋرالى ايتساڭىز.
– ءساۋىر مەن ماۋسىم ارالىعىندا ەلىمىزدىڭ ءار ءوڭىرىن ارالاپ، 42 قويىلىم كورسەتتىك. بۇل – جاي ساپار ەمەس، حالىقپەن رۋحاني جۇزدەسۋ ەدى. بالالارعا ارنالعان «اگۋگاي مەن يگيگاي» ەرتەگىسى ارقىلى جاس بۋىننىڭ جۇرەگىنە مەيىرىم مەن قيال ءدانىن سەپسەك، «اباي–توعجان»، «ايمان-شولپان»، «التىباقان»، «الاتاۋ FM راديوسى» سەكىلدى قويىلىمدار ۇلكەندەرگە وتكەن مەن بۇگىننىڭ اراسىن جالعاعان كوپىر بولدى. ۇلتتىق ءداستۇر مەن زاماناۋي كوركەمدىك ءبىر ساحنادا ءتىل قاتتى.
– تەاتردىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى جەتىستىكتەرى دە ايرىقشا اتالىپ ءجۇر.
– ءيا، بيىل «الاتاۋ» تەاترى شەكارادان اسىپ، ۇلت ونەرىن الەمگە تانىتتى. ماسكەۋدە وتكەن ا. پ. چەحوۆ اتىنداعى XVII حالىقارالىق تەاتر فەستيۆالىندە «ماملۇك. سۇلتان بەيبارىس» ساۋندراماسى ساحنالاندى. بۇل قويىلىم – تاريحقا تاعزىم، رۋحقا سەرت ىسپەتتى دۇنيە. شەتەلدىك كورەرمەن قازاق ساحناسىنىڭ تەرەڭدىگىن، دراماتۋرگيالىق تىنىسىن جوعارى باعالادى.
ال فرانتسيانىڭ اۆينون قالاسىندا وتكەن ايگىلى «ا» كلاستى تەاتر فەستيۆالىندە ۇسىنىلعان «Steppes Rhapsody» – قازاق دالاسىنىڭ اۋەنى مەن فولكلورلىق جادىنىڭ كوركەم شەجىرەسى بولدى. دومبىرا ءۇنى ەۋروپا ساحناسىندا سويلەپ، دالا فيلوسوفياسى ءوز تىڭدارمانىن تاپتى.
– رەسپۋبليكا كۇنى اياسىنداعى حالىقارالىق مادەني شارا دا نازاردان تىس قالمادى.
– دۇرىس ايتاسىز. الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن ەستونيانىڭ تاللين قالاسىندا وتكەن مەرەكەلىك كونتسەرتتە «ۇلىتاۋ» ەتنو-روك توبى ونەر كورسەتتى. بۇل – ۇلتتىق مۋزىكانىڭ زاماناۋي ۇنمەن الەمگە جول تارتۋىنىڭ جارقىن كورىنىسى بولدى.
– تەاتر ۇجىمى تەك ساحنادا عانا ەمەس، كاسىبي دامۋ باعىتىندا دا بەلسەندى بولدى ما؟
– ونەر – ۇزدىكسىز ىزدەنىستى تالاپ ەتەدى. بيىل 15 قىزمەتكەرىمىز مالايزيادا وتكەن حالىقارالىق وقۋ باعدارلاماسىنا قاتىسىپ، جاڭا تاجىريبە مەن ءبىلىم جيناقتادى. بۇل – بولاشاق قويىلىمداردىڭ ساپاسىنا سالىنعان رۋحاني ينۆەستيتسيا.
– ينكليۋزيۆتى جوبالار دا تەاتر جۇمىسىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى.
– ۇلى ويشىلدار ايتقانداي، ونەردىڭ ءتۇپ مۇراتى – ادامعا قىزمەت ەتۋ. جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ «ونەر – حالىقتىكى» دەگەندە، ونىڭ تەك تاڭداۋلىلارعا ەمەس، ءار جانعا ورتاق ەكەنىن مەڭزەگەن. سول سەبەپتى تەاتر ۇجىمى ءۇشىن مەيلى كورۋى، مەيلى ەستۋى شەكتەۋلى بولسىن – ءار كورەرمەننىڭ رۋحاني دەمالىسىن ۇيىمداستىرۋ باستى قاعيداعا اينالدى.
اتالعان ءبولىمنىڭ قاتىسۋىمەن قىركۇيەك ايىندا ەستۋ قابىلەتى شەكتەۋلى جاندار اراسىندا وتكەن «جەڭىس ءۆالسى» X رەسپۋبليكالىق بايقاۋى, ال قازان ايىندا زاعيپ انشىلەرگە ارنالعان «ەكى جۇلدىز» حالىقارالىق فەستيۆالى ۇيىمداستىرىلدى. بۇل شارالار ونەردىڭ تىلگە، دىبىسقا نەمەسە كورۋ مۇمكىندىگىنە تاۋەلدى ەمەس، ەڭ الدىمەن جۇرەككە جول تاباتىن رۋحاني قۇبىلىس ەكەنىن تاعى ءبىر مارتە دالەلدەدى.
سونىمەن قاتار، 2025 جىلدىڭ قازان ايىندا تاشكەنت قالاسىندا وتكەن ەستۋ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى سپورتشىلار اراسىنداعى IV ازيا چەمپيوناتى مەن XIII حالىقارالىق اشىق تۋرنيردە وسى ءبولىمنىڭ قىزمەتكەرلەرى – نينا جۋكوۆسكايا مەن اليم مەڭدىباەۆ شاحمات پەن دويبىدان توپ جارىپ، جەڭىمپاز اتاندى. بۇل – ونەر مەن سپورتتا دا مۇمكىندىكتىڭ ەمەس، نيەت پەن رۋحتىڭ شەشۋشى ءرول اتقاراتىنىن كورسەتەتىن جارقىن مىسال.
– 2025 جىل ماراپاتتارعا دا باي بولدى.
– ەڭبەك ەلەنسە – ەلدىڭ مەرەيى وسەدى. «ەڭبەكتىڭ ءتۇبى – بەرەكە». بيىلعى ماراپاتتار – جەكە ادامعا عانا ەمەس، تۇتاس ۇجىمعا كورسەتىلگەن سەنىمنىڭ بەلگىسى دەپ بىلەمىز. مادەنيەت قىزمەتكەرلەرى كۇنىنە وراي الما امانجولوۆا مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى. بۇل – ونەرگە ادال قىزمەت ەتۋدىڭ، تاباندىلىق پەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ جوعارى باعالانۋى.
ال ساحنا سىرتىنداعى كوزگە كورىنبەيتىن، بىراق اسا ماڭىزدى ەڭبەگىمەن تانىلعان، 47 جىلعا جۋىق ۋاقىت تەاتردىڭ ىستىعى مەن سۋىعىنا بىرگە توزگەن كوستيۋمەر ساعىمكۇل قارابالينا مەن ءسوزدىڭ كيەسىن ارقالاعان اقىن، دراماتۋرگ، «الاش» حالىقارالىق ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى باقىت بەدەلحان الماتى قالاسى اكىمىنىڭ العىس حاتىنا يە بولدى. بۇل – ادال ەڭبەككە كورسەتىلگەن قۇرمەت.
رەسپۋبليكا كۇنى قارساڭىندا تەاتر ونەرىنىڭ دامۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان ساعىزباي كارابالين «پاراسات» وردەنىمەن ماراپاتتالسا، ينارا اۋباكيروۆاعا «قۇرمەت بەلگىسى» توسبەلگىسى تابىستالدى. مۇنىڭ ءبارى – ونەر جولىندا تەر توككەن جانداردىڭ ەڭبەگى ەش كەتپەيتىنىنىڭ دالەلى.
سىن مەن ساراپتىڭ تارازىسىنان دا سۇرىنبەي وتتىك. قازاقستان تەاتر سىنشىلارى بىرلەستىگىنىڭ VII مارتە ۇيىمداستىرعان «سىنشىلار جۇلدەسى – 2025-تە» ادىلەت تامەنوۆ «تەمىرتاس» سپەكتاكلى ءۇشىن «دراما سپەكتاكلىنىڭ جىل حورەوگرافى» نوميناتسياسىنىڭ جەڭىمپازى اتاندى.
سونداي-اق «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى «رەسپۋبليكالىق گاسترولدىك ساپارلار» باعىتى بويىنشا 1-ورىندى يەلەنىپ، ەل ىشىندەگى رۋحاني قىزمەتى جوعارى باعالاندى. ال بالالارعا ارنالعان «اگۋگاي مەن يگيگاي» ەرتەگىسى 7 637 كورەرمەن جيناپ، ۇزدىك قويىلىمدار قاتارىنان كورىنىپ، 4-ورىنعا يە بولدى.
اباي ايتقانداي، «سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە، كەتىگىن تاپ تا، بار قالان». ءار ارىپتەسىمىز ءوز ورنىن تاپتى، ءوز ۇلەسىن قوستى. بيىلعى ماراپاتتار – سول كىرپىشتەردىڭ مىقتاپ قالانعانىنىڭ ايعاعى.
– جىل سوڭىنداعى شىعارماشىلىق جوسپارلارعا توقتالساڭىز.
– جىل سوڭىندا رەجيسسەر مەيرام حابيبۋللين دايىنداعان «قايران اباي» سپەكتاكلى كوركەمدىك كەڭەستەن ءوتىپ، ماقۇلداندى. بۇل – ابايدى مىنبەردەگى ەسكەرتكىش ەمەس، ءتىرى وي، ءتىرى قايشىلىق، ءتىرى تۇلعا رەتىندە كورسەتۋگە باعىتتالعان قويىلىم. سونىمەن قاتار، «قورلان» سپەكتاكلى دە الداعى ماۋسىمدا كورەرمەنمەن قاۋىشادى.
– ءسوز سوڭىندا…
– 2025 جىل – «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى ءۇشىن بەرەكەلى ەڭبەك پەن بيىك جەتىستىكتىڭ جىلى بولدى. ءبىز اباي ايتقان «تولىق ادام» جولىن ونەر ارقىلى ىزدەپ كەلەمىز. الداعى ۋاقىتتا دا ۇلتتىق ونەردىڭ شىراعىن سوندىرمەي، كورەرمەن جۇرەگىنە جول تابۋ – باستى مۇراتىمىز.
