تۇرعىن ءۇي – قوعامنىڭ الەۋمەتتىك تۇراقتىلىعىن كورسەتەتىن ماڭىزدى ينديكاتور. ەلدە باسپاناعا قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان مەملەكەتتىك شارالار قارقىندى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. "ادىرنا" ءتىلشىسى قازاقستانداعى نەگىزگى يپوتەكالىق باعدارلامالار، ولاردى پايدالانۋ جولدارى، قازىرگى جاعداي مەن بولاشاق باعىتتاردى سارالادى.
قازىرگى جاعداي: يپوتەكا نارىعى جانە مەملەكەتتىك قولداۋ
قازاقستاندا يپوتەكالىق نەسيە نارىعى سوڭعى جىلدارى ءوسىپ كەلەدى. مىسالى، 2025 جىلى يپوتەكالىق باعدارلامالار بويىنشا 11 مىڭنان استام نەسيە بەرىلگەنى حابارلاندى. سونىمەن بىرگە، بازالىق مولشەرلەمەنىڭ ارتۋى مەن ەكونوميكالىق جاعداي يپوتەكا الۋ مۇمكىندىگىن قيىنداتۋ ىقتيمالدىعىن تۋعىزىپ وتىر.
مەملەكەت تاراپىنان نەگىزگى باعىتتار:
-
7‑20‑25 باعدارلاماسى – باستاپقى جارنا 20 %، جىلدىق مولشەرلەمە 7 % جانە تولەم مەرزىمى 25 جىل.
-
باقىتتى وتباسى (2-10-20) جانە شاڭىراق (5-10-20) سياقتى باعدارلامالار – كوپبالالى وتباسىلاردى قولداۋ ماقساتىندا.
-
ۇماي – ايەلدەرگە ارنالعان يپوتەكا باعدارلاماسى.
تۇرعىن ءۇي ساياساتىنداعى ساراپشى ايسارا ءىزباسار بىلاي دەيدى:
«يپوتەكا – تۇرعىن ءۇي الۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالى بولىپ تابىلادى، الايدا ونىڭ شارتتارى مەن تالاپتارى حالىق ءۇشىن ءاردايىم ايقىن ەمەس. مەملەكەتتىك باعدارلامالار ارقاسىندا كوپتەگەن وتباسىلار قولجەتىمدى باسپانانى الا الدى، بىراق كەلەشەكتە تالاپتار مەن قارجى تۇراقتىلىعىنىڭ ماڭىزى ارتا تۇسەدى.»
نەگىزگى يپوتەكالىق باعدارلامالاردىڭ شارتتارى
7-20-25
-
جىلدىق پايىز: 7 % (جىلدىق ءتيىمدى ستاۆكا شامامەن 7,2 %).
-
باستاپقى جارنا: 20 %
-
نەسيە مەرزىمى: 25 جىل
-
تۇركىستان، الماتى، استانا جانە تاعى باسقا ءىرى قالالاردا – تۇرعىن ءۇي قۇنى شەگى (مىسالى، الماتى مەن استاناعا – 25 ملن تەڭگە).
-
قاتىسۋ ءۇشىن: قر ازاماتى بولۋى، بۇرىن مەنشىككە ءۇيى بولماۋى، تۇراقتى تابىس بولۋى قاجەت.
باسقا باعدارلامالار
-
باقىتتى وتباسى: كوپبالالى وتباسىلارعا ارنالعان، باستاپقى جارنا شامامەن 10 %-دان.
-
ۇماي: ايەلدەرگە باعىتتالعان. مىسالى، ەڭ جوعارى قۇنى – 30 ملن تەڭگەگە دەيىن، باستاپقى جارنا 15-50 % ارالىعىندا.
-
وردا ايماق: وڭىرلەرگە ارنالعان جاڭا باعدارلاما، ءىرى قالالاردان تىس جەرلەر ءۇشىن.
باعدارلامالاردىڭ تيىمدىلىگى جانە باعالاۋ
باعدارلامالار تۇرعىن ۇيگە قولجەتىمدىلىكتى ارتتىرۋعا باعىتتالعان وتە ماڭىزدى قۇرال. مىسالى، 7-20-25 باعدارلاماسى ارقىلى تومەن پايىزبەن نەسيە الۋ مۇمكىندىگى حالىق ءۇشىن ۇلكەن جەڭىلدىك.
ساراپشى ايسارا ءىزباسار بىلاي دەيدى:
«بۇل باعدارلامالار – جاقسى باستاما. الايدا ولار تەك باستاپقى نارىققا عانا شوعىرلانعان، جانە شەكتەۋلى كولەمدە جۇمىس ىستەپ كەلەدى. قارجىلىق جاعداي مەن تۇرعىن ءۇي نارىعىنىڭ ديناميكاسى وزگەرىپ جاتقاندىقتان، كەلەشەكتە شارتتاردى يكەمدى ءارى كەڭەيتۋ قاجەت. مىسالى، ەكىنشى نارىققا قاتىسۋدى جەڭىلدەتۋ، باستاپقى جارنانى تومەندەتۋ جانە تابىسى تومەن وتباسىلارعا باسىمدىق بەرۋ ماڭىزدى.»
