بۇگىن وبلىس اكىمى نۇرلىبەك نالىباەۆتىڭ قاتىسۋىمەن «قىزىلوردانىڭ استانالىق كەزەڭى: تاريح پەن تاعىلىم» اتتى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى.
وعان پارلامەنت سەناتى مەن ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى ناۋرىزباي بايقاداموۆ، رۋسلان رۇستەموۆ، قايرات تاستەكەەۆ، مۇرات ابەنوۆ، مارحابات جايىمبەتوۆ، مۇرات ەرگەشباەۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى، فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، اكادەميك، ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەسى اسقار جۇمادىلداەۆ، ونەرتانۋشى، قازاقستان سۋرەتشىلەر، كينەماتوگرافيستەر وداعىنىڭ مۇشەسى ساۋلە قوجىقوۆا، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى بولاتبەك قۋاندىقوۆ، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «قازاقستان تاريحى» كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، اكادەميك بەرەكەت كارىباەۆ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، جازۋشى، دراماتۋرگ ءسۇلتانالى بالعاباەۆ، ساياسي عىلىمدار دوكتورى، پروفەسسور ابدىجالەل باكىر، انكارا حادجي بايرام ۆەلي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى حۋليا كاساپوگلۋ چەنگەل، اتالعان ۋنيۆەرسيتەت دوكتورانتى فۋليا اكمان، جازۋشى، پۋبليتسيست، عالىم، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى بەيبىت قويشىباەۆ، ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى قايىربەك كەمەڭگەر، اباي وبلىسىنان كەلگەن دەلەگاتسيا جانە ايماقتىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قالا، اۋدان اكىمدەرى، وبلىستىق باسقارما باسشىلارى، ساياسي پارتيا توراعالارى مەن قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورلارى قاتىستى.
ايماق باسشىسى قىزىلوردا قالاسىنىڭ ەل استاناسى بولعانىنا، «قازاق» اتاۋىنىڭ قايتارىلعانىنا 100 جىل تولۋ مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاپ، ءوڭىر بۇگىنگى مەرەكەگە تولايىم تابىستارمەن، جارقىن جەتىستىكتەرمەن جەتكەنىن ايتتى.
«قاسيەتتى سىر ءوڭىرى – استانالار مەكەنى، ۇلت رۋحانياتى مەن مادەنيەتىنىڭ التىن دىڭگەگى. ەجەلگى ساق زامانىنداعى شىرىك رابات، وعىز مەملەكەتىنىڭ استاناسى جانكەنت، اق وردا مەن قازاق حاندىعىنىڭ استاناسى سىعاناق قالاسى، قازاق اۆتونوميالىق كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى قىزىلوردا – سونىڭ ايقىن دالەلى.
تاريحىنا ۇڭىلسەڭ عاسىرلاردان سىر تارتاتىن، بۇگىنىن باعامداساڭ كەلەشەگىنىڭ كەمەلدىگىن اڭعارتاتىن «سىر – الاشتىڭ اناسى» دەگەن دانالىق ءسوز بارشامىزعا جاقسى تانىس. قيلى زامانداردا، زۇلماتقا تولى كۇندەردە، اقتابان شۇبىرىندى كەزەڭىندە، ەل ءىشىن اشارشىلىق جايلاعاندا بۇكىل قازاق بالاسى كوش-كەرۋەنىنىڭ باسىن سىرعا بۇرىپ، سىردى اناسىنداي پانالاعان. بۇل ولكەنىڭ قازاق ءۇشىن ورنى دا، ءجونى دە بولەك.
وزدەرىڭىزگە بەلگىلى بۋرابايدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىمىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلى: ء«بىزدىڭ مەملەكەتتىگىمىز مىڭجىلدىقتاردان باستاۋ الادى، ونىڭ تامىرى تىم تەرەڭدە جاتقانى داۋسىز. بىراق وسىدان ءبىر عاسىر بۇرىن ۇلتىمىزدىڭ ءوز اتاۋىنىڭ ورالۋى تاريحي ادىلدىك ورناتۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولعانىن اشىق ايتۋىمىز كەرەك. مۇنداي ماڭىزدى وقيعالار ەل جادىندا ساقتالۋعا ءتيىس»، – دەگەن بولاتىن.
پرەزيدەنتىمىزدىڭ ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ كەلەسى V وتىرىسىن قىزىلوردادا وتكىزۋ تۋرالى شەشىمىن بارشا سىربويىلىقتار زور قۋانىشپەن قابىلداپ، ريزاشىلىق بىلدىرۋدە.
استانا بولعان قىزىلوردا مەن بۇگىنگى جاڭارعان قىزىلوردا اراداعى ءجۇز جىلدا بىرنەشە تاريحي كەزەڭنەن ءوتتى. ونىڭ كۋاگەرلەرى، ۇلت مۇددەسى جولىندا ايماعىمىزدىڭ دامۋىنا ەسەلى ەڭبەك سىڭىرگەن ارداقتى اعالارىمىز ورتامىزدا.
مەرەكە قارساڭىندا قىزىلوردانىڭ كەيىنگى 100 جىلدىق تاريحىنا ارنالعان كىتاپ جارىق كوردى. ءوڭىرىمىزدىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىنەن سىر شەرتەتىن دەرەكتى فيلمدەر ءتۇسىرىلىپ، كورەرمەنگە ۇسىنىلدى. نەگىزگى ماقساتىمىز – جاس ۇرپاققا اعا بۋىننىڭ جاسامپاز ىستەرىن ۇلگى-ونەگە ەتۋ، ءارحيۆتىڭ التىن قورىن تولىقتىرۋ.
بۇگىندە مەملەكەت باسشىمىزدىڭ باستاماسىمەن ادىلەتتى، قۋاتتى، قاۋىپسىز ءارى تازا قازاقستاندى قۇرۋ جولىندا سىر حالقى بەكەم بىرلىكتىڭ ۇلگىسىن تانىتىپ، ەڭبەك ەتۋدە. ءوڭىرىمىزدىڭ نەگىزگى ماكروەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىنىڭ ءوسىمى قامتاماسىز ەتىلگەن، رەسپۋبليكادا الدىڭعى قاتاردامىز. بيىل جالپى وڭىرلىك ءونىم كولەمى 3 ترلن. تەڭگەدەن اسادى. سوڭعى ءۇش جىلدا ءوڭىر ەكونوميكاسىنا 1 تريلليون 600 ملرد. تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلدى.
قالامىزدىڭ استانا بولعان 100 جىلدىق مەرەيتويىنا سىي رەتىندە الەۋمەتتىك نىساندار بوي كوتەرىپ، ساياباقتار مەن اللەيالار قايتا جاڭعىرتىلۋدا. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى بالالارىمىزدىڭ جان-جاقتى، ساپالى ءبىلىم الۋىنا قولايلى جاعداي جاساپ، جايلى ورتا قالىپتاستىرۋدا جاڭا جوبالار مەن تىڭ باستامالار جۇزەگە استى.
مەملەكەت باسشىمىزدىڭ «تۋعان جەردى بىرگە تۇلەتەيىك!» باستاماسىن قولداعان كاسىپكەر-مەتسەناتتار، قوعامدىق قورلار سىر ءوڭىرىن كوركەيتۋگە ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلەدى. دەمەۋشىلىلەر 55 ملرد. تەڭگەدەن استام قارجىنى جاڭا جوبالارعا سالدى.
تاريح توعىسىندا بولاشاقتىڭ نەگىزى قالانعان مەكەن – ارۋ قىزىلوردانىڭ كەلەشەگى كەمەل بولعاي! كونفەرەنتسيا جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەيمىن!»،– دەدى ن.نالىباەۆ.
جيىندا اقمەشىتتىڭ استانا بولعان كەزەڭى، «قازاق» اتاۋىنىڭ قايتارىلۋى، قالا اتىنىڭ «قىزىلوردا» بولىپ وزگەرۋى، باسقا دا ماڭىزدى تاريحي شەشىمدەر قابىلداۋداعى ۇلت زيالىلارىنىڭ ەڭبەگى جانە قىزىلوردادا بولعان تاريحي وقيعالار تۋرالى ساۋلە قوجىقوۆا، ناۋرىزباي بايقاداموۆ، بەرەكەت كارىباەۆ، بەيبىت قويشىباەۆ، حۋليا كاساپوگلۋ چەنگەل، قايىربەك كەمەڭگەر، بولاتبەك قۋاندىقوۆ بايانداما جاسادى. قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى عابيت تۇياقباەۆ وبلىستىق مەملەكەتتىك ارحيۆتە ساقتالعان ۇلت زيالىلارىنىڭ قولتاڭباسى قالعان قۇجاتتار تۋرالى ايتتى.
وبلىس اكىمى بارشا سىربويىلىقتار اتىنان الاش ارىسى، اعارتۋشى-عالىم، جەرلەسىمىز، «قىزىلوردا» اتاۋىن ۇسىنعان قوڭىرقوجا قوجىقوۆتىڭ نەمەرەسى ساۋلە قۇلاحمەتقىزىنا اتا-بابا داستۇرىنە ساي شاپان جاۋىپ، قۇرمەت كورسەتتى.
