حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى، اقىن الىبەك شەگەباي سوڭعى بەس جىلدا ابايدىڭ 45 قارا ءسوزىن قازاقتىڭ قارا ولەڭ ورنەگىمەن قايتا جىرلاپ شىعىپ، «قارا ءسوز قارا ولەڭگە اينالعاندا...» اتتى ەڭبەگىن ۇسىندى.
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى اقىنمەن اتالعان جوبانىڭ تۋ تاريحى، شىعارماشىلىق پروتسەسى جانە بۇگىنگى قازاق قوعامىنداعى اباي مۇراسىنىڭ ءمانى جايلى سۇحبات قۇردى.
– الىبەك اعا، ەڭ الدىمەن جاڭا كىتابىڭىز قۇتتى بولسىن! ابايدىڭ قارا سوزدەرى مەن ولەڭدەرىنىڭ رۋحاني وزەگى ءبىر مە، الدە ارقايسىسىنىڭ ەنەرگياسى بولەك پە, الدىمەن وسىعان توقتالساڭىز.
– ابايدىڭ ولەڭدەرى دە، قارا سوزدەرى دە ء بىر ادامنىڭ، ءبىر دۇنيەتانىم يەسىنىڭ تۋىندىلارى بولعاندىقتان ەكەۋىنىڭ دە تۇپكى ماقساتى – ادامدىتۇزەتۋ، ۇلتتى تاربيەلەۋ، قوعامدى ويلاندىرۋ. وسى تۇرعىدان العاندا، رۋحاني وزەگى ءبىر: «ادام بول!»، «تولىق ادام بول!» – مىنە، اباي شىعارماشىلىعىنىڭ تەمىرقازىعى. ماسەلەن، «اسەمپاز بولما ارنەگە» ولەڭىندە:
قايرات پەن اقىل جول تابار،
قاشقانعا دا، قۋعانعا, - دەسە، 17 قارا سوزىندە«اقىل، قايرات، جۇرەك ۇشەۋىنىڭ بىرلىگى» دەپ تولىق ادام كونتسەپتسياسىن ناقتىلاپ بەرەدى.
ابايدىڭ ولەڭدەرى – ىشكى كۇيدىڭ، جان تولعانىسىنىڭ كوركەم كودى. وندا ەموتسيا، كوركەمدىك، ليريزم، كەيدە اشۋ مەن ءۇمىت، كەيدە تورىعۋ مەن تەگەۋرىن باسىم. ويتكەنى ول جۇرەكتەن شىققان ءسوز. سوندىقتان اباي ولەڭدەرى جۇرەككە اسەر ەتەدى.
ال قارا سوزدەرى – سالقىنقاندى، راتسيونالدى، ۇستازدىق ءۇنى باسىم تەكست. وندا جۇيەلەۋ، دالەلدەۋ، مىسال كەلتىرۋ، شەشىم ايتۋ بار. ول سانا ساۋلەسىنەن توگىلگەن تەكتى ءسوز. وسى قارا سوزدەرىمەن اباي اقىلعا اسەر ەتەدى. وسىدان كەلىپ مىناداي تۇجىرىم جاساۋعا بولادى: ابايدىڭ ولەڭى – جاننىڭ ءۇنى. قارا ءسوزى – سانانىڭ ءۇنى. ەكەۋىنىڭ رۋحى ءبىر، بىراق رەڭى مەن تەمپەراتۋراسى بولەك. ولەڭ – ادامنىڭ ىشكى الەمىن قوزعايدى. قارا ءسوز – سىرتقى بولمىسىنا باعىت بەرەدى. ال ىشكى ەنەرگياسى مەن كوركەمدىك ءتاسىلى ءارتۇرلى، ءبىرى – جۇرەكتى، ءبىءرى – سانانى تاربيەلەيدى.
– ابايدىڭ قارا سوزدەرىن ولەڭگە اينالدىرۋ – پوەزيا مەن پروزانىڭ شەكاراسىندا ءجۇرۋ. ءسىز ءوزىڭىزدى وسى جوبا بارىسىندا اقىننان گورى ءتاپسىرشى، ءتىلماش نەمەسە اۋدارماشى رەتىندە سەزىنگەن ساتتەر بولدى ما؟
– ابايداي الىپتىڭ تەرەڭ ويىن ولەڭگە اينالدىرۋ – بۇل جاي عانا پوەتيكالىق شىعارماشىلىق ەمەس، بۇل رۋحاني اۋدارما، مادەني كودتى ءتۇسىندىرۋ، فيلوسوفيالىق ماعىناعا كوپىر سالۋ. كەي ساتتە مەن ءوزىمدى ءتاپسىرشى رەتىندە – ابايدىڭ ءار سويلەمىنىڭ استارىن اشۋعا تىرىسىپ، «مۇنى ول نە ءۇشىن ايتتى؟» دەگەن سۇراقپەن ۇزاق ويلانىپ; اۋدارماشى رەتىندە ونىڭ پروزالىق ويىن پوەزيا تىلىنە كوشىرۋ بارىسىندا ءسوزدىڭ تۋرا ماعىناسى ەمەس، رۋحاني سالماعىن اۋدارۋعا كۇش سالدىم. ال ءتىلماش رەتىندە اباي مەن بۇگىنگى وقىرماننىڭ اراسىندا دانەكەر بولۋعا تىرىسىپ باقتىم.
ياعني، بۇل جۇمىس پوەتيكالىق تاجىريبەدەن بۇرىن، تانىمدىق، رۋحاني، ءتىپتى ينتەللەكتۋالدىق تاجىريبە بولدى. اقىن رەتىندە سوزبەن ويناۋعا، وبراز قۇرۋعا داعدىلانىپ قالعان بولسام، مۇندا كەرىسىنشە، ويدىڭ تۇپكى ماعىناسىن ءدال جەتكىزۋ باستى مىندەت بولدى. كەيدە ولەڭنىڭ ىرعاعى دايىن تۇرادى، بىراق ابايدىڭ مازمۇنى سوعان سىيماي قويادى. سول كەزدە اقىندىقتى شەگەرىپ، ماتىنگە ادال اۋدارماشى سياقتى جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلدى.
– قارا سوزدەردىڭ سوزدىك قورىن قازىرگى پوەزيا تىلىمەن ۇيلەستىرۋدە قانداي سوزدەردەن باس تارتۋعا تۋرا كەلدى؟ قاي سوزدەرگە بالاما تاپپاي قينالدىڭىز؟
– ابايدىڭ قارا سوزدەرىندەگى تىلدىك قور وتە باي جانە كۇردەلى. سەبەبى ول كەزدە قولدانىلعان كەيبىر سوزدەر بۇگىندە قولدانىستان شىعىپ قالعان، ولاردىڭ كەيبىرى اراب، پارسى، شاعاتاي تىلىنەن ەنگەن ءدىني-فيلوسوفيالىق ۇعىمدار. ال پوەزيا، اسىرەسە قارا ولەڭ ۇلگىسى ناقتى ىرعاق، بۋىن، ۇيقاسقا تاۋەلدى. سوندىقتان كەيدە ماعىناسى تەرەڭ بولسا دا، بۋىنعا سىيمايتىن، ىرعاققا ۇيلەسپەيتىن كەيبىر اۋىر سوزدەردەن باس تارتۋعا تۋرا كەلدى. مىسالى: «عادىلەت»، «ماعريفات»، «حاۋاس»، «زاھيري»، «تاحقيق»، «حامسا» سياقتى سوزدەر پوەزيادا ءسال جات ەستىلۋى مۇمكىن. كەيبىر سوزدەرگە بالاما تابۋ راسىمەن قيىنعا سوقتى. اسىرەسە: «ماحاببات»، «يمان»، «اقىل»، «قايرات»، «جۇرەك» ۇعىمدارى ءبىر قاراعاندا تۇسىنىكتى سوزدەر سياقتى، بىراق ابايدىڭ كونتەكستىندە ولاردىڭ ماعىناسى الدەقايدا تەرەڭ. مىسالى، «يمان» ءسوزى جاي عانا سەنىم ەمەس. ول ءۇشىن 13 قارا سوزدەگى «يمان دەگەن – اللا تاباراكا ۋا تاعالانىڭ شاريكسيز، عايىپسىز بىرلىگىنە، بارلىعىنا ۋا ءار ءتۇرلى بىزگە پايعامبارىمىز ساللالاھۋ عالايھي ءۋاسساللام ارقىلى جىبەرگەن جارلىعىنا، بىلدىرگەنىنە مويىن ۇسىنىپ، ينانماق» دەگەن يماننىڭ ءۇش شارتىن ءتۇسىندىرۋ كەرەك. ال ونى ولەڭ جولىنا سىيعىزۋ، ماعىناسىن تولىق اشۋ وڭاي شارۋا ەمەس.
بۇدان بولەك، اباي ءجيى قولداناتىن: «مىنەز»، «نىساپ»، «قاناعات»، «ماقتانشاق»، «نادان»، «زالىم»، «مانساپقور» سياقتى سوزدەر دە قازىرگى پوەزيادا سيرەك ۇشىراسادى. بۇل سوزدەردىڭ ماعىناسى تەرەڭ، بىراق پوەزيا تىلىنە يكەمدەگەندە اۋەزدىلىك پەن ۇعىمدىق دالدىك اراسىندا تەڭدىك تابۋ وڭاي بولمايدى.
كەيبىر جەردە سول سوزدەردى قولدانۋعا دا ءماجبۇر بولدىم، سەبەبى بالاماسى ونىڭ تولىق ماعىناسىن بەرە المادى. ال كەيبىر تۇستاردا سينونيم، پەريفراز، وبراز ارقىلى جەتكىزۋگە تىرىستىم. بىراق بۇل پروتسەسستە باستى ماقساتىم ابايدىڭ ويى بۇرمالانباۋى ءتيىس دەگەن ىشكى ۇستانىم بولدى.
– ابايدىڭ قانداي قارا ءسوزى ءسىزدىڭ رۋحاني بولمىسىڭىزعا ەرەكشە جاقىن بولىپ شىقتى؟ نەلىكتەن؟
– ابايدىڭ بارلىق قارا ءسوزى – ۇلتتىڭ ۇجدانى، ادامنىڭ وزىمەن ءوزى سىرلاساتىن ايناسى. بىراق سول اينالاردىڭ ىشىندە مەنىڭ جان دۇنيەمە ەرەكشە اسەر ەتىپ، تەرەڭ تولعانىسقا جەتەلەگەنى 7 قارا ءسوز. بۇل ءسوزدى العاش ولەڭگە اينالدىرماق بولعاندا، جاي عانا ءماتىن ەمەس، ىشكى كۇرەسكە تاپ بولعانداي كۇي كەشتىم. ويتكەنى ول ادامنىڭ ەڭ العاشقى بولمىسىن، جاراتىلىسىنان بەرىلگەن ناپسىلىك مىنەزىن، سول مىنەزبەن كۇرەسكە ءتۇسۋ قاجەتىن ءدال سۋرەتتەيدى.
اباي «ادام بالاسى تۋا سالا، ەستى بولمايدى...» دەي كەلىپ، سول ەستىلىك تابيعاتتان ەمەس، ءتاجىريبەدەن، ەڭبەك پەن تəربيەدەن قالىپتاساتىنىن ايتادى. بۇل مەن ءۇشىن ەرەكشە اشىلۋ بولدى. سەبەبى، «تۇلعا بولىپ تۋ» مەن «تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋدىڭ» اراسىن ابايداي ءدوپ باسىپ ايتقان ەشكىم جوق شىعار.
بۇل سوزدەگى ءار وي مەنى ءوز ناپسىممەن بەتپە-بەت وتىرعىزدى. ومىردە قانشا مارتە جەڭىلدىڭ استىمەن، اۋىردىڭ ۇستىمەن جۇرگىم كەلگەن ساتتەرىمدى، ىشسەم-جەسەممەن شەكتەلىپ، جان ازىعىن كەيىنگە ىسىرىپ تاستاعان كۇندەرىمدى ەسىمە سالدى. ءتىپتى كەيدە اباي ماعان قاراپ ەمەس، مەنىڭ ىشىمدەگى جالقاۋ مەن ەرىنشەككە، تويىمسىزعا قاراتا ايتىپ تۇرعانداي سەزىلدى.
ال 38 قارا ءسوز مەنىڭ جۇرەگىمدى، جانىمدى تازارتىپ وتكەندەي. وندا ايتىلعان يماننىڭ ءۇش ءتۇرلى ماعىناسى، اللا مەن ادامنىڭ اراسىنداعى بايلانىس، ناعىز سەنىم مەن نادان سەنىمنىڭ ارا جىگى – ءبارى دە بۇگىنگى رۋحاني داعدارىسقا قارسى ايتىلعان جاۋاپ سياقتى. بۇل ءسوزدى ءتۇسىنۋ ءۇشىن جۇرەككە ءۇڭىلۋ از، اقىل مەن پاراساتتىڭ سەرىگى قاجەت ەكەنىن سەزىندىم. سول سەبەپتى، بۇل قارا ءسوزدى ولەڭگە اينالدىرۋ كەزىندە ءوز باسىم ءسوزدىڭ عانا ەمەس، ءماننىڭ دە تەرەڭىنە بويلادىم. وسى ارقىلى مەن ابايدىڭ جازعانىن ەمەس، جانىن وقۋ دەگەننىڭ نە ەكەنىن تۇسىنگەندەي بولدىم.
سوندىقتان، وسى ەكى قارا ءسوز – ءبىرى ناپسىمەن كۇرەسكە شاقىرسا، ەكىنشىسى رۋحپەن جول تابۋعا باستايدى. ءبىرى مەنىڭ ءوزىمدى تانۋىما سەبەپ بولسا، ەكىنشىسى – قۇدايمەن بايلانىسىمدى قايتا قاراۋعا يتەرمەلەدى. بۇل تەك وقىرماندىق تاجىريبە ەمەس، رۋحاني قايتا تۋ بولدى دەسەم، اسىرا ايتقانىم ەمەس.
– ابايدىڭ يدەيالارىن قازىرگى قازاق قوعامىنا قولدانۋ ماسەلەسىنە كەلسەك. سىزدىڭشە، بۇگىنگى كۇننىڭ قانداي تۇيتكىلدى ماسەلەلەرىنە اباي قالاي جاۋاپ بەرەر ەدى؟
– ابايدىڭ مۇراسى ءبىز ءۇشىن شاڭ باسقان ەسكىنىڭ شەجىرەسى ەمەس، بۇگىنگى قوعامنىڭ دا، كەلەشەكتىڭ دە باعدارشامىنداي بولۋ كەرەك. قازىرگى قازاق قوعامىندا بەلەڭ الىپ تۇرعان كەيبىر تەرىس قۇبىلىستاردى كورگەندە، اباي ءسوزى ەرىكسىز ويعا ورالادى. رۋحاني داعدارىس، ماسىلدىق پسيحولوگيا، جالعان دىندارلىق، مانساپ قۋشىلىق، ءسوز بەن ءىستىڭ اراسىنداعى الشاقتىق –مۇنىڭ ءبارىن اباي ءوز داۋىرىندە-اق ءدال سۋرەتتەپ، اششى سىنعا العان.
ەگەر اباي بۇگىن ءتىرى بولعاندا، ول بىزگە بۇرىنعىدان دا قاتتىراق ءۇن قاتار ەدى دەپ ويلايمىن. ء«بىرىڭدى قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەن ءسوزى تەك جىر ەمەس، بۇگىنگى قوعامدىق سانانىڭ ۇرانىنا اينالارى ءسوزسىز. ول «مال تاپپاق» پەن «ناداندىقپەن كۇرەس» جايلى ويلارىن تاعى دا العا تارتىپ، ەلدى ەڭ الدىمەن بىلىمگە، ەڭبەككە، ار-وجدانعا شاقىرار ەدى.
ءبۇگىنگى قوعامعا ەڭ قاجەتتى دۇنيەنىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى – ابايدىڭ «تولىق ادام» تۇجىرىمى. بۇل جاي عانا فيلوسوفيالىق ۇعىم ەمەس، ناعىز ۇلتتىق يدەالدىڭ بەينەسى. ءوزىن دە، وزگەنى دە تاربيەلەي الاتىن، پاراساتتى، ادىلەتتى، ارلى ازاماتتىڭ ۇلگىسى. قازىرگى تاڭدا بۇل ۇعىم مەكتەپتەردە، جوو-لاردا، جالپى قوعامدىق دەڭگەيدە كەڭىنەن ناسيحاتتالۋى ءتيىس. سەبەبى بىزگە تەك زاڭ عانا ەمەس، سانانى تاربيەلەيتىن رۋحاني وزەك قاجەت.
ابايدىڭ ءسوزى – ءومىردىڭ ءوزى. كەرەك دەسەڭىز, قازىرگى قازاقتىڭ ساناسىن سەرپىلتەر، كوكىرەگىن وياتار شىندىقتىڭ ءۇنى. سوندىقتان ابايدى وقۋ – تەك ادەبي مۇرانى تانۋ ەمەس، وزىڭمەن رۋحاني سۇحبات قۇرۋ. بۇگىنگى قوعامعا دا ەڭ ءزارۋ قاجەتتىلىك وسى تۇجىرىم.
– قارا سوزدەردى ولەڭگە اينالدىرۋدا قازاقتىڭ قاي اقىندىق داستۇرىنە (جىراۋلىق، تەرمەلىك، ءحىح عاسىر پوەزياسى، ت.ب.) كوبىرەك سۇيەندىڭىز؟
– قارا سوزدەردى ولەڭگە اينالدىرۋ جاي عانا ءبىر ءپىشىندى ەكىنشىگە اۋدارۋ ەمەس. بۇل ءسوزدىڭ قۋاتىن جوعالتپاي، رۋحىن ساقتاپ، جاڭا تىنىس بەرۋ. وسى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنگەندە، مەن تەك ءبىر داستۇرگە عانا سۇيەنۋدى وزىمە تارلىق كوردىم. بۇل جۇمىستا مەنىڭ ارقا سۇيەگەنىم قازاقتىڭ تۇتاس پوەتيكالىق جادىن قۇرايتىن ءۇش بىردەي ءداستۇر: جىراۋلىق تەرەڭدىك، تەرمەلىك ناسيحات، ءحىح عاسىر پوەزياسىنداعى وي مەن فورما ۇيلەسىمى.
جىراۋلىق پوەزيا – بۇل ابايمەن ۇندەسەتىن تىلسىم تەرەڭدىك. اسان قايعىدان باستاپ، بۇقارعا دەيىن جالعاسقان «ەل قايدا بارادى؟، جەر نەگە توزدى؟» دەگەن ساۋال – ابايدىڭ قارا سوزدەرىندە دە جاڭعىرىپ تۇرادى. سوندىقتان ابايدىڭ پايىمىن جىر فورماسىنا سالعاندا، جىراۋلارشا كوسەمسوزدىك سارىن مەن افوريستىك قۇرىلىمعا دەن قويدىم.
تەرمەلىك ءداستۇر – بۇل جۇرەككە ەمەس، ساناعا ءسوز ايتۋ. ابايدىڭ كوپ ويى دا تاپ وسى تەرمەلىك جولمەن تاراتۋعا لايىقتى بولدى.
ال ءحىح عاسىردىڭ كلاسسيكالىق پوەزياسى، ابايدىڭ ءوزى نەگىزدەگەن جاڭا قازاق ولەڭىنىڭ ءورىسى مەن ءۇشىن بۇل جوبادا فورمالىق تۇرعىدان ەڭ نەگىزگى سۇيەنىش بولدى. ءسوزدى كەستەلەۋ، ۇيقاس پەن ىرعاققا باعىنۋ، فيلوسوفيالىق ويدى كوركەم وبرازبەن جەتكىزۋ وسى پوەتيكالىق مەكتەپتىڭ ۇلگىسى.
شىنىن ايتقاندا، بۇل ءۇش ءداستۇر دە ماعان سىرتقى ەمەس، ىشكى سۇيەنىش بولدى. مەن ولاردى قولدانۋعا ەمەس، سولارمەن ۇندەسۋگە تىرىستىم. ويتكەنى اباي – ءوزى دە سول داستۇرلەردىڭ زاڭدى جالعاسى. سوندىقتان مەن ابايدى ولەڭگە اينالدىرعان جوقپىن، سول داستۇرمەن قايتا سويلەتتىم دەسەم دۇرىس بولار.
– قازىرگى جاستار ابايدىڭ قارا ءسوزىن «موتيۆاتسيالىق سوزدەر»، «life coaching» دەڭگەيىندە قابىلداپ جاتادى. ال ءسىزدىڭ ەڭبەگىڭىز وسى تۇرعىدان قانشالىقتى تەرەڭدىككە جەتەلەيدى دەپ ويلايسىز؟
– بۇل – وتە وزەكتى ءارى كۇردەلى ماسەلە. قازىرگى جاستار اراسىندا ابايدىڭ قارا ءسوزى كوبىنەسە «موتيۆاتسيالىق تسيتاتالار» نەمەسە «ومىرلىك كەڭەستەر» رەتىندە قابىلدانىپ جاتادى. ارينە، بۇل ونىڭ ءسوزىنىڭ ءبىر قىرىن عانا اشادى. مەن قارا سوزدەردى ولەڭگە اينالدىرۋ ارقىلى تەك سىرتقى ۇعىنىقتى، جەڭىل موتيۆاتسيا بەرەتىن تىركەستەردى ەمەس، ابايدىڭ تەرەڭ ويلارىن, ادام بولمىسىنا دەگەن سىنشىل كوزقاراسىن، ءومىردىڭ ءمانىن ىزدەيتىن فيلوسوفيالىق قاباتتارىنجەتكىزۋگە تىرىستىم. بۇل جەردە ماقسات – قارا سوزدەردى جاي ءسوز تىركەستەرى رەتىندە ەمەس، ادام جانىنىڭ تۇپكىرىنە جەتەتىن، ساناعا اسەر ەتەتىن، رۋحاني ديالوگقا شاقىراتىن شىعارمالار رەتىندە سەزىندىرۋ.
سونىمەن قاتار، قازىرگى «life coaching» ترەندتەرى كوبىنە ومىرلىك تابىستار مەن ءوزىن-ءوزى جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان بولسا، ابايدىڭ قارا سوزدەرى ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسىن، ادىلەتتىلىكتى، شىندىقتى، تاعدىر مەن قوعامدى تەرەڭ تالداۋىن قامتيدى. مەنىڭ ماقساتىم وسى تەرەڭدىككە جاستاردى، وقىرمانداردى شاقىرۋ، قارا سوزدەردى تەك موتيۆاتسيا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ومىرلىك فيلوسوفيا، رۋحاني باعىت-باعدار رەتىندە قابىلداۋعا ىنتالاندىرۋ.
ياعني، بۇل ەڭبەك اباي قارا سوزدەرىنىڭ مازمۇنىن ولەڭ تىلىندە ناسيحاتتاپ، جاستار مەن وقىرمانداردىڭ رۋحاني دەڭگەيىن كوتەرۋگە ارنالعان كوپىر ىسپەتتى دەسەك بولادى. موتيۆاتسيادان باستالسا دا، سوڭىندا تەرەڭ ويلانىپ، ءوزىن جانە الەمدى تۇسىنۋگە جەتەلەيدى. بۇل قازىرگى زامانعا ساي، بىراق تۇپكى ءمانىن جوعالتپاي جاڭاشا جول اشۋ دەپ تۇسىنەمىن.
– سىزدەن كەيىن بىرەۋلەر ابايدىڭ 45 قارا ءسوزىن رەپ، ءان، ءتىپتى انيماتسيالىق فورمادا ۇسىنسا، قالاي قابىلدايسىز؟ كوركەمدىك ترانسفورماتسيانىڭ شەگى بار ما؟
– مەن اباي شىعارمالارىن كەز كەلگەن جاڭا فورماتتا – رەپ، ءان، انيماتسيادا نەمەسە باسقا دا كوركەم تاسىلدەرمەن ۇسىنۋ – ونىڭ رۋحىن ءارى قاراي كەڭەيتۋ، زاماناۋي اۋديتورياعا جەتكىزۋ جولى بولار ەدى دەپ ويلايمىن. ادەبيەت پەن ونەردىڭ باستى ەرەكشەلىگى دە ۇنەمى جاڭارىپ، ءارتۇرلى تۇرلەنىپ وتىرۋىندا عوي.
كوركەمدىك ترانسفورماتسيانىڭ ناقتى «شەگى» دەپ ايتۋ قيىن، ويتكەنى ءار ۇرپاق پەن ءار مادەني كونتەكست وزىندىك تۇسىنىك پەن ءتىل تابىسۋ جولدارىن ىزدەيدى. مۋزىكا – يدەولوگيالىق قۇرالدىڭ ءبىر ءتۇرى. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ء انشى ەربولات قۇدايبەرگەنوۆتىڭ ورىنداۋىنداعى اقىن جۇبان مولداعاليەۆتىڭ سوزىنە جازىلعان «مەن قازاقپىن!» رەپ-ءانى تالاي جاستاردىڭ بويىنا رۋح بەرىپ، ۇلتقا دەگەن ماقتانىش سەزىمىن وياتقانى راس. سول رەپ-ءان ارقىلى جۇبان اعامىزدىڭ ولەڭى بۇگىنگى جاستار ساناسىنا قايتا ءبىر سىلكىنىس جاسادى دەسەك بولادى. بۇل جەردە ەڭ ماڭىزدىسى شىعارمانىڭ تەرەڭ ويى مەن رۋحاني دەڭگەيى ءوز قالپىندا ساقتالۋى ءتيىس. ەگەر بۇل وزگەرىستەر ونىڭ ءمانىن بۇزباي، تەرەڭدىگىن كەمىتپەي، كەرىسىنشە جاڭاشا دەڭگەيگە كوتەرسە، مەن ونى قۇپتايمىن.
بىراق، ارينە، شىعارمانىڭ تۇپنۇسقالىق رۋحىنا زيان كەلتىرەتىن، ونى تەك كوممەرتسيالىق ماقساتتا عانا پايدالانىپ, ءمانىن جوعالتىپ الاتىن ترانسفورماتسيالارعا سىن كوزىمەن قاراۋ كەرەك.
– بولاشاقتا وسى ولەڭدەرگە اۋديو، ۆيدەو فورماتتا life-learning ماتەريال (مىسالى، راديوقويىلىم، انيماتسيا، پودكاست) جاساۋ ويىڭىزدا بار ما?
– ءيا، مۇنداي يدەيانى وتە ءتيىمدى ءارى وزەكتى دەپ سانايمىن. ابايدىڭ قارا سوزدەرى مەن ولەڭدەرىن اۋديو جانە ۆيدەو فورماتتارعا كوشىرۋ قازىرگى زاماننىڭ قارقىندى اقپارات قابىلداۋ داۋىرىندە تىڭداۋشىلار مەن كورەرمەندەردىڭ كەڭ اۋديتورياسىنا جەتۋدىڭ تاپتىرماس جولى. راديوقويىلىم، انيماتسيا، پودكاست سياقتى فورماتتار ارقىلى رۋحاني ماڭىزىن، فيلوسوفيالىق تەرەڭدىگىن جۇرەككە جۇمساق ءارى اسەرلى جەتكىزۋگە بولاتىن شىعار. ول سالادان تىكەلەي حابارىم بولماعاندىقتان ازىرگە ەشتەڭە ايتا المايمىن.
وسىدان ەكى جىل بۇرىن قازاق راديوسىنىڭ قىزمەتكەرى اسەل اسقارقىزى «قارا ءسوز قارا ولەڭگە اينالعاندا...» دەگەن اتپەن ارنايى پوەزيالىق شىعارىلىم دايىنداپ، تىڭدارمانعا ۇسىنعان ەدى. كوپتەگەن ادامدار حابارلاسىپ، جاقسى پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ جاتتى. بىراق، ول كەزدە 45 ولەڭ تولىق جازىلىپ بىتپەگەن بولاتىن.
جاقىندا تالدىقورعاننان تالانتتى جازۋشى ەسبولات ايدابوسىن ءىنىم حابارلاسىپ، وسى ولەڭدەردى جاڭا ءبىر داۋىستا قايتا وقىتىپ وبلىستىق «جەتىسۋ» راديوسىنىڭ تىڭدارماندارىنا ۇسىنساق دەگەن تىلەگىن ءبىلدىردى. ارينە، كەلىستىم. مۇنىڭ ءبارى دە ءحاكىمنىڭ مۇراسىن حالىققا دارىپتەۋدەگى قۇپتارلىق دۇنيەلەر.
سونىمەن قاتار، life-learning ماتەريالدار رەتىندە قولدانۋ، ياعني ادام ومىرىنە قاجەتتى ساباقتار مەن موتيۆاتسيا بەرەتىن مازمۇنعا اينالدىرۋ بۇل دا ۇلكەن الەۋەت. قازىرگى جاستار مەن ۇلكەن اۋديتوريا ءۇشىن اباي شىعارمالارىنىڭ ماعىناسى وسىنداي ينتەراكتيۆتى، ۆيزۋالدى جانە اۋديوجۇيەلەردە الدەقايدا جەڭىل ءارى جىلى قابىلدانادى دەپ ويلايمىن.
– بۇل ەڭبەك ءسىز ءۇشىن ادەبي ناتيجە مە، الدە ۇلتقا قالدىرعان امانات پا؟
– بۇل ەڭبەك مەن ءۇشىن ادەبي شىعارماشىلىقتىڭ ناتيجەسىمەن قاتار، ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك دەپ بىلەمىن. ويتكەنى، ابايدىڭ قارا سوزدەرى مەن ولەڭدەرى ءبىزدىڭ ۇلتتىق سانامىزدىڭ، رۋحانياتىمىزدىڭ التىن قازىعى. سول سەبەپتى، ونى قايتادان ومىرگە اكەلۋ، جاڭا فورمادا ۇسىنۋ، تەك ادەبيەتكە عانا ەمەس، ۇلتقا قىزمەت ەتۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام.
بۇل ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتەتىن ءتالىم مەن تاربيە، دانالىق پەن بولاشاققا دەگەن سەنىمنىڭ بەلگىسى. سوندىقتان بۇل ەڭبەك مەنىڭ شىعارماشىلىق تابىسىم عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ۇلى ابايعا دەگەن رۋحاني تاعزىمىم دەپ تۇسىنەمىن.
– سۇحباتتاسقانىڭىزعا كوپ راحمەت!
