كىسىگە ادامشىلىق نەگە كەرەك؟
ادامدىق - وزگە ايۋاننان ارتىق دەمەك!
حاكىم ابايدان العانىمىز از ەمەس، الارىمىز ودان دا كوپ. قازىرگى رۋحاني تارتىستا ابايدىڭ ۇستانىمىن ايشىقتاۋ وزىمىزگە باعدار بولارى انىق. رۋحانياتتى ىزدەيمىز دەپ ءدىننىڭ دە تاي-تالاپايىن شىعارمادىق پا؟! سونداعى تالپىنىپ جۇرگەنىمىز ادامشىلىققا ۇمتىلۋ ما، الدە قۇدايدىڭ ريزاشىلىعى ما بارلىعى دا ىزگىلىك جولىنان وتپەي مە؟!
حاكىم اباي ايتقانداي: «ادامنىڭ ادامشىلىعى – اقىل، عىلىم، جاقسى اتا، جاقسى انا، جاقسى قۇربى، جاقسى ۇستازدان بولادى». ولاي بولسا وزگە جاراتىلىس يەلەرىنەن ادامدى ەرەكشەلەپ تۇراتىن قاسيەت تە ادامنىڭ ادامشىلىعى دەسەك بولادى.
قاسيەتتى قۇراندا: ء«شۇباسىز، اللا ەلشىسىندە سەندەر ءۇشىن جاقسى ۇلگى -ونەگە بار!» (احزاب، 21) دەلىنەدى. پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) حاديسىندە دە: «ىزگىلىك (جاقسىلىق) -كوركەم مىنەز-قۇلىق. ال جاماندىق بولسا، ادامنىڭ ارىن مازالايتىن نارسەلەر» ء(مۇسليم، بيرر،14) دەيدى.
وتكەندە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ «اباي جانە ءححى عاسىرداعى قازاقستان» اتتى ماقالاسىن جاريالاندى. الدىمەن اباي مۇرالارىنىڭ جاڭعىرۋى، كوزقاراستارىنىڭ ۇرپاق ساناسىنا قۇيىلۋى قۇپتارلىق جاعداي. ابايدىڭ ەڭبەكتەرىندە قازاققا قاتىستى اۋىر مازمۇندى پىكىرلەر بولعانىمەن، مۇنى سول زامانداعى زامانداستارىن قايراۋ ءۇشىن ايتقان دەپ جۇبانىش تابۋعا بولادى.
اباي شىعارمالارىنىڭ باستى مازمۇنى رۋحانيات، ءدىن، كەمەلدىك، ار، يمان. «مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن» دەگەندەي ابايدىڭ تۇپكى ويى ادامنىڭ ادامگەرشىلىگى ياكي كەمەلدىگى. ال ادام قالاي كەمەلدەنبەك؟ ونىڭ دا جاۋابى ابايدىڭ شىعارمالارىندا. «كوڭىلدىڭ كىرىن قاشىرۋ، جۇرەكتىڭ كوزىن اشۋ، حاقتىڭ ساۋلەسىن ءتۇسىرۋ» دەگەن نە؟
اللا دەگەن ءسوز جەڭىل،
اللاعا اۋىز جول ەمەس.
ىنتالى جۇرەك شىن كوڭىل،
وزگەسى حاققا قول ەمەس، -دەگەندە ىنتالى جۇرەككە پەندە قالاي جەتپەك؟ مىنە بۇل اباي ءىلىمىنىڭ ىرگەتاسى. سەبەبى، بەسكۇندىك دۇنيەنىڭ ساۋىق-سايرانىن ەمەس، ەكى دۇنيەنىڭ باقىتىن كوزدەۋ قاراپايىم ادامداردىڭ قولىنان كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە پەندەشىلىكتەن ارىلعان ادام عانا «ادامزاتتىڭ ءبارىن باۋىرىم دەپ سۇيمەك!». دەمەك، اباي – كەمەل ادام. ال كەمەل ادام ءۇشىن دۇنيەنىڭ ءمانى مەن ماعىناسى يماندا. ء«اربىر اقىلدى ادامعا يمان پارىز. ال ءاربىر يماندى ادامعا عيبادات پارىز» دەگەندە دە وسى ماسەلەنى باستى نازارعا الىپ وتىر. نەگە دەسەڭىز، يمان – ء«بىر جارىق نۇر». ول كىرگەن جەرىن جارقىراتىپ، دۇنيەنىڭ ءمانى مەن ماعىناسىن ۇعىنۋعا كومەكتەسەدى.
سوندىقتان دا ء«مۇمين بولساڭ، الدىمەن يماندى بول، پەندەگە يمان ءوزى اشادى جول». وسىدان كەيىن «ادامدىقتىڭ قارىزى ءۇشىن ەڭبەك قىلۋ». يماندىلىق تەك جاتىپ ىشەرلىك، توعىشارلىق ەمەس. ىشكى جان دۇنيەنىڭ تازالىعى ءۇشىن يماندى قۇلشىلىقپەنەن، تاعاتپەنەن ابايشا ايتقاندا عيباداتپەنەن كومكەرۋ كەرەك. ايتپەسە ءالسىز يمان جامان دوستىڭ، ءۇمىتسىز زامانداستىڭ، ءناپسى مەن ءشايتاننىڭ ازعىرۋىنا شىداس بەرىپ، قارسى تۇرا المايدى. ياعني ادال كاسىپ، بىرەۋگە جاۋتەڭدەمەي ەڭبەك قىلۋ «اللانىڭ سۇيىكتى قۇلى بولۋدىڭ» جولى. ال اللاعا سۇيىكتى قۇل بولعان ادامنىڭ جۇرەگىندە كىر بولا ما؟، حاقتىڭ ساۋلەسىنەن قاراڭعى قالا ما، جۇرەكتىڭ كوزى جابىق قالا ما؟!
بىراق بۇل ايتىلعاندار ءسوز جۇزىندە بولسا بەس تيىنعا پايداسى جوق. امال قىلىپ، پايداعا اسىرماق كەرەك ءدۇر! يماندىلىقتى باسىنان كەشىرمەگەن ادامنىڭ يمانعا شاقىرۋى، كەمەلدىك جولىنا تۇسپەگەن ادامنىڭ كەمەلدىككە شاقىرۋى، ء«وزى شوشقا وزگەنى يت دەپ ويلاردان» باسقا ەشتەڭە ەمەس. ونىڭ ءسوزى قونىمسىز، جاساندى جاعىمپازدىق، جۇرتتىڭ كوزىنە يماندى بولىپ كورىنۋدەن باسقا نە بولسىن؟!
