اشتىق جايلى ەستەلىكتەر ەل اراسىندا وتە كوپ. ولاردىڭ اۋىر ءارى قاسىرەتتى ەكەنى سونشالىق، جۇرەكتى سىزداتىپ، كوزگە جاس اكەلەدى. سولاردىڭ بىرقاتارى مىنە مىنالار:
رىسقۇلبەك اۋعانبايۇلى:
– تىكەلەي اشتىقتان ءبىزدىڭ اۋىلداعى سيقىم رۋىنىڭ اسان دەگەن اتاسىنان 70 ۇيدەن 1933 جىلدىڭ اياعىندا 8-اق ءتۇتىن قالدى. جۋالى اۋدانىنداعى الەكسەەۆكا، نەكراسوۆكا، كانتەميروۆكا، ۋسپەنوۆكا، بلاگوۆەششەنكا، كازەنكا، پەتروۆكا، زىكوۆكا، ەۆگەنەۆكا، تاعى باسقا تولىپ جاتقان ورىس ەلدى مەكەندەرى اينالاسىنىڭ ءبارى اشتىق پەن جوقتىقتى ەنگىزە قويماعان. بۇكىل اۋدان، وبلىس، رەسپۋبليكا كولەمىندەگى ءتىلى سۋماڭداعان اجال قازاق اۋىلدارىنىڭ ورتاسىندا وتىرعان ورىس اعايىندارىنىڭ قىلىن دا قيسايتا الماعان.
مومىنقۇل ءپىرالىۇلى:
– جۋالى قىسى وتە قاتتى. بوران 3-4 تاۋىلىككە سوزىلاتىن. ءبىر جازعان ءوزىنىڭ استىعىن بەلسەندىلەردەن قورقىپ دالاداعى شارباققا كومىپتى. 1932 جىلى 6 تاۋلىك سوققان بوراندا ول ءوزىنىڭ تىققان ۇراسىن تابا الماي، ءۇي-ىشىمەن قىرىلىپ قالدى.
ءا. مارعۇلاننىڭ ەستەلىگىنەن:
1932 جىلى ەلدەگى اشارشىلىقتى ەستىپ، جولعا شىقتىم (وندا لەنينگرادتا وقىپ جۇرگەن كەزىم). فرۋنزەگە كەلگەندە جۇرەگىم سىزداپ سالا بەردى. بوسقىندار (قازاقتار) كوشەدە جۇرگىزبەيدى. كوبىسى – سولتۇستىك ايماقتان. شىداي الماي، قىرعىزستان اتقارۋ كوميتەتىنىڭ پرەدسەداتەلىنە كەلدىم. قولىمنان كەلگەن كومەگىم سول عانا. سودان الماتىعا بەت الدىم. گولوششەكينگە كىرۋ قاۋىپتى. ەلدىڭ ءوز استىعىن وزىنە قيماۋ نە سۇمدىق. ەلگە جەتسەم، اۋىلدىڭ ورنىنان باسقا ەشتەڭەسى قالماپتى. شەشەم قاراعاندىعا بارا جاتىپ جولدا ءولىپتى. ارعى اتامىزدان قالعان اراب، مونعول، تۇركى تىلىندە جازىلعان، كەيى وگىز تەرىسىنە باسىلعان جازبالار بار ەدى. ونىڭ بارشاسى جوعالىپتى.
(ق.امانجولوۆ. «مەشىن جىلعى قاسىرەت». «اقيقات». № 7. 1992 ج.)
گولوششەكين گەنوتسيدى كەزىندە قازاق ساحاراسىنىڭ 40 ميلليون مالى ءوسىپ-كوبەيۋدىڭ ورنىنا ءبىرىنشى بەسجىلدىقتىڭ ەكپىندى قۇرلىستارىنا: دونباسقا، كۋزباسقا، ماگنيتوگورسكىگە، دنەپروگەسكە، قاراعاندىعا ەت بولىپ توعىتىلدى. ءسويتىپ مالمەن بىرگە قازاق حالقىنىڭ ءوزى دە ءبىرىنشى بەسجىلدىقتىڭ قۇرباندىعىنا شالىندى… ەگىن ەكپەيتىن ەلگە استىق سالىعى سالىندى… سەمەي، كەرەكۋ قالالارىندا قويما-قويما، ۆاگون-ۆاگون ەتتى شىرىتكەن، بىراق اشىققاندارعا بەرمەگەن… ۇلىتاۋ ماڭىندا ءبىر ءۇيىر جىلقىنى سايعا قاماپ، پۋلەمەتپەن اتقىلاپ، قىرىپ سالعان…
دەرەككوز: http://www.dalanews.kz
