جوبا: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى

2022 جىلعى 5 ماۋسىمدا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكiزۋ تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىنىڭ تولىق ءماتىنىن ۇسىنامىز. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيانىڭ 91-بابى­نىڭ 1-تارماعىنا جانە «رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ 18-بابىنا سايكەس قاۋلى ەتەمىن:

1. 2022 جىلعى 5 ماۋسىمدا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋم وتكiزiلسiن.
2. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى «2022 جىلعى 6 مامىردا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىس­تەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋب­لي­كاسى زاڭىنىڭ جوباسىندا باياندالعان قازاقستان رەسپۋب­لي­كاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتى­رۋلاردى قابىلدايسىز با؟» دەگەن تۇجىرىمداعى ساۋال قويىلىپ، رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمعا شىعارىلسىن.
3. وسى جارلىق جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى 2022 جىلعى 6 مامىردا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا رەسمي تۇردە جاريالانسىن.
4. رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدى ۇيىمداستىرۋ مەن وتكiزۋ رەفەرەندۋمنىڭ ورتالىق كوميسسياسىنىڭ قىزمەتiن اتقاراتىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنا، سونداي-اق رەفەرەندۋمنىڭ اۋماقتىق جانە ۋچاسكەلiك كوميسسيالارىنىڭ قىزمەتiن اتقاراتىن اۋماقتىق جانە ۋچاسكەلiك سايلاۋ كوميسسيالارىنا جۇكتەلسiن.
5. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىمەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسقا دا ورتالىق مەم­لەكەتتىك ورگاندارىمەن جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان­دارىمەن بىرلەسىپ، رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدى ۇيىم­داستىرۋ مەن وتكىزۋ جونىندە قاجەتتى شارالار قابىلدا- سىن.
6. وسى جارلىق جاريالانعان كۇنىنەن باستاپ قول­دانىسقا ەنگىزىلەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ نۇر-سۇلتان، اقوردا، 2022 جىلعى  5 مامىر № 888 جوبا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى 1-باپ. 1995 جىلعى 30 تامىزدا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا قابىلدانعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا مىناداي وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلسىن:

1. 4-باپتىڭ 1- تارماعىنداعى «كەڭەسىنىڭ» دەگەن ءسوز «سوتىنىڭ» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.
2. 6-باپتىڭ 3-تارماعى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«3. جەر جانە ونىڭ قويناۋى، سۋ كوزدەرى، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسى، باسقا دا تابيعي رەسۋرستار حالىققا تيەسىلى. حالىق اتىنان مەنشىك قۇقىعىن مەملەكەت جۇزەگە اسىرادى. جەر، سونداي-اق زاڭدا بەلگىلەنگەن نەگىزدەردە، شارتتار مەن شەكتەردە جەكە مەنشىكتە دە بولۋى مۇمكىن.».

3. 15-باپتىڭ 2-تارماعى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«2. ەشكىمنىڭ ءوز بەتىنشە ادام ءومىرىن قيۋعا حاقىسى جوق. ءولىم جازاسىنا تىيىم سالىنادى.».

4. 23-باپتىڭ 2-تارماعى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«2. رەسپۋبليكا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ، جوعارعى سوتىنىڭ جانە وزگە دە سوتتارىنىڭ توراعالارى مەن سۋديالارى، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ، جوعارى اۋديتورلىق پالاتاسىنىڭ توراعالارى مەن مۇشەلەرى، اسكەري قىزمەتشىلەر، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ساياسي پارتيالاردا، كاسىپتىك وداقتاردا بولماۋعا، قانداي دا ءبىر ساياسي پارتيانى قولداپ سويلەمەۋگە ءتيىس.».

5. 24-باپتىڭ 1-تارماعى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«1. اركىمنىڭ ەڭبەك ەتۋ بوستاندىعىنا، قىزمەت پەن كاسىپ ءتۇرىن ەركىن تاڭداۋىنا قۇقىعى بار. ەرىكسىز ەڭبەككە قىلمىستىق نەمەسە اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق جاساۋعا كىنالى دەپ تانۋ تۋرالى سوت اكتىسىنىڭ نەگىزىندە نە توتەنشە جاعدايدا نەمەسە سوعىس جاعدايىندا عانا جول بەرىلەدى.».

6. 42-باپتا:

1) 2-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «2. انت بەرۋ قاڭتاردىڭ ەكىنشى سارسەنبىسىندە سالتاناتتى جاعدايدا پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ، كونستيتۋتسيالىق سوت، جوعارعى سوت سۋديالارىنىڭ، سونداي-اق رەسپۋبليكانىڭ ەكس-پرەزيدەنتتەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلەدى. كونستيتۋتسيانىڭ 48-بابىندا كوزدەلگەن جاعدايدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ وكىلەتتىگىن وزىنە قابىلداعان ادام رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ وكىلەتتىگىن قابىلداعان كۇنىنەن باستاپ ءبىر اي ىشىندە انت بەرەدى.»; 2) 5-تارماقتىڭ ەكىنشى بولىگى الىپ تاستالسىن.

7. 43-باپ مىناداي مازمۇنداعى 3 جانە 4-تارماقتارمەن تولىقتىرىلسىن:

«3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ءوز وكىلەتتىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋ كەزەڭىندە ساياسي پارتيادا بولماۋعا ءتيىس.

4. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جاقىن تۋىستارى مەملەكەتتىك ساياسي قىزمەتشىلەردىڭ، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرى باسشىلارىنىڭ قىزمەتتەرىن اتقارۋعا حاقىسى جوق.».
5. 44-باپتا:

1) 2) تارماقشاداعى «پارلامەنت سەناتى» دەگەن سوزدەر «پارلامەنت» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن; 2) 3) تارماقشاداعى «وبلىستار، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالار مەن استانا اكىمدەرى اكتىلەرىنىڭ كۇشىن جويادى نە قولدانىلۋىن تولىق نەمەسە ءىشىنارا توقتاتا تۇرادى;» دەگەن سوزدەر الىپ تاستالسىن; 3) 4) تارماقشا مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «4) پارلامەنت سەناتىنىڭ كەلىسىمىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسىن، ۇلتتىق بانكىنىڭ توراعاسىن، جوعارى سوت كەڭەسىنىڭ توراعاسىن، باس پروكۋرورىن جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسىن قىزمەتكە تاعايىندايدى; ولاردى قىزمەتتەن بوساتادى;»; 4) 7) تارماقشاداعى «رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتىنىڭ» دەگەن سوزدەر «جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ» دەگەن سوزدەرمەن اۋىستىرىلسىن; 5) 10-1) تارماقشاداعى «كەڭەسكە» دەگەن ءسوز «سوتقا» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن; 6) 19) تارماقشاداعى «حاتشىسىن» دەگەن ءسوز «كەڭەسشىسىن» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.

9. 46-باپتىڭ 4-تارماعى الىپ تاستالسىن.
10. 47-باپتا:

1) 1-تارماقتاعى «كەڭەس» دەگەن ءسوز «سوت» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن; 2) 2-تارماقتاعى «كەڭەستىڭ» دەگەن ءسوز «سوتتىڭ» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.

11. 50-باپتا:

1) 2-تارماقتىڭ ەكىنشى سويلەمى مىناداي رەداكتسيا­دا جازىلسىن: «سەناتتىڭ ون دەپۋتاتىن، ونىڭ ىشىندە بەسەۋىن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى تاعايىندايدى.»; 2) 3-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «3. ءماجىلىس كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ارالاس سايلاۋ جۇيەسى بويىنشا: ءبىرتۇتاس جالپىۇلتتىق سايلاۋ وكرۋگىنىڭ اۋماعى بويىنشا پروپورتسيونالدى وكىلدىك ەتۋ جۇيەسى بويىنشا، سونداي-اق بىرمانداتتىق اۋماقتىق سايلاۋ وكرۋگتەرى بويىنشا سايلاناتىن توقسان سەگىز دەپۋتاتتان تۇرادى.».

12. 51-باپتىڭ 1-تارماعى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«1. ءماجىلىستىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋ جالپىعا بىردەي، تەڭ جانە توتە سايلاۋ قۇقىعى نەگىزىندە جاسىرىن داۋىس بەرۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتى سايلاۋى پارلامەنتتىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعان سايلانىمى وكىلەتتىگىنىڭ مەرزىمى اياقتالاردان كەمىندە ەكى اي بۇرىن وتكىزىلەدى.».

13. 52-باپتىڭ 5-تارماعىنىڭ ءۇشىنشى بولىگى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى: 1) دەپۋتات كونستيتۋتسيالىق زاڭعا سايكەس پارتيالىق ءتىزىم نەگىزىندە ءوزىن سايلاعان ساياسي پارتيادان شىققان نەمەسە شىعارىلعان; 2) كونستيتۋتسيالىق زاڭعا سايكەس پارتيالىق ءتىزىم نەگىزىندە دەپۋتاتتى سايلاعان ساياسي پارتيا قىزمەتىن توقتاتقان; 3) ءبىر مانداتتىق اۋماقتىق سايلاۋ وكرۋگى بو­يىنشا سايلانعان دەپۋتاتتى كونستيتۋتسيالىق زاڭدا ايقىندالاتىن تارتىپپەن سايلاۋشىلار كەرى شاقىرىپ العان كەزدە ءوز مانداتىنان ايىرىلادى.».

14. 53-باپتا:

1) مىناداي مازمۇنداعى 1-1) جانە 1-2) تارماقشالارمەن تولىقتىرىلسىن: «1-1) كونستيتۋتسيالىق زاڭداردى قابىلدايدى; 1-2) رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قارسىلىعىن تۋعىز­عان كونستيتۋتسيالىق زاڭدار نەمەسە كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ باپتارى بويىنشا قارسىلىقتار جىبەرىلگەن كۇننەن باستاپ ءبىر اي مەرزىمدە قايتالاپ تالقىلاۋ مەن داۋىسقا سالۋدى جۇرگىزەدى. بۇل مەرزىمنىڭ ساقتالماۋى پرەزيدەنت قارسىلىقتارىنىڭ قابىلدانعانىن بىلدىرەدى. ەگەر پارلامەنت ءاربىر پالاتا دەپۋتاتتارىنىڭ جالپى سانىنىڭ تورتتەن ءۇشىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن پرەزيدەنتتىڭ قارسىلىقتارىن ەڭسەرسە، پرەزيدەنت ءبىر اي ىشىندە كونستيتۋتسيالىق زاڭعا قول قويادى. ەگەر پرەزيدەنتتىڭ قارسىلىقتارى ەڭسەرىلمەسە، كونستيتۋتسيالىق زاڭ قابىلدانبادى نەمەسە پرەزيدەنت ۇسىنعان رەداكتسيادا قابىلداندى دەپ ەسەپتەلەدى;»; 2) 2) تارماقشاداعى «رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتىنىڭ» دەگەن سوزدەر «جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ» دەگەن سوزدەرمەن اۋىستىرىلسىن; 3) 6) تارماقشاداعى «كەڭەستىڭ» دەگەن ءسوز «سوتتىڭ» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.

15. 54-باپتا:

1) 1-تارماقتىڭ ءبىرىنشى ابزاتسى مىناداي رەداكتسيا­دا جازىلسىن: «1. پارلامەنت پالاتالاردىڭ بولەك وتىرىسىندا ماسەلەلەردى اۋەلى – ماجىلىستە، ال سودان كەيىن سەناتتا ءوز كەزەگىمەن قاراۋ ارقىلى زاڭدار قابىلدايدى، ونىڭ ىشىندە:»; 2) 2-تارماقتىڭ 2) تارماقشاسى مىناداي رەداكتسيا­دا جازىلسىن: «2) رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ قارسىلىعىن تۋعىزعان زاڭدار نەمەسە زاڭنىڭ باپتارى بويىنشا قارسىلىقتار جىبەرىلگەن كۇننەن باستاپ ءبىر اي مەرزىمدە قايتالاپ تالقىلاۋ مەن داۋىسقا سالۋدى جۇرگىزەدى. بۇل مەرزىمنىڭ ساقتالماۋى پرەزيدەنت قارسىلىقتارىنىڭ قابىلدانعانىن بىلدىرەدى. ەگەر ءماجىلىس پەن سەنات ءاربىر پالاتا دەپۋتاتتارىنىڭ جالپى سانىنىڭ ۇشتەن ەكىسىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن پرەزيدەنتتىڭ قارسىلىقتارىن ەڭسەرسە، پرەزيدەنت ءبىر اي ىشىندە زاڭعا قول قويادى. ەگەر پرەزيدەنتتىڭ قارسىلىعىن ەڭ بولماسا پالاتالاردىڭ ءبىرى ەڭسەرمەسە، زاڭ قابىلدانبادى نەمەسە پرەزيدەنت ۇسىنعان رەداكتسيادا قابىلداندى دەپ ەسەپتەلەدى;».

16. 55-باپتا:

1) 2) تارماقشا مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «2) رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ رەسپۋبليكا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسىن، ۇلتتىق بان­كىنىڭ توراعاسىن، جوعارى سوت كەڭەسىنىڭ ءتورا­عا­سىن، باس پروكۋرورىن، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كومي­تەتىنىڭ توراعاسىن تاعايىنداۋىنا كەلىسىم بەرۋ;»; 2) 3) تارماقشا «سۋديالارىن» دەگەن سوزدەن كەيىن «، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدى» دەگەن سوزدەرمەن تولىقتىرىلسىن.

17. 56-باپتىڭ 1-تارماعىندا:

1) 1) تارماقشاداعى «جانە وسى جوبالاردى قاراۋ» دەگەن سوزدەر الىپ تاستالسىن; 2) مىناداي مازمۇنداعى 3-1) تارماقشامەن تولىقتىرىلسىن: «3-1) جوعارى اۋديتورلىق پالاتا توراعاسىنىڭ ەسەبىن جىلىنا ەكى رەت تىڭداۋ;».

18. 57-باپتىڭ 1) تارماقشاسى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«1) كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ءۇش سۋدياسىن قىزمەتكە تاعايىندايدى; ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ەكى مۇشەسىن، جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ءۇش مۇشەسىن بەس جىل مەرزىمگە قىزمەتكە تاعايىندايدى;».

19. 58-باپتىڭ 3-تارماعىنىڭ 7) تارماقشاسى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«7) پالاتالارعا كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ سۋديالارى، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ، جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ مۇشەلەرى قىزمەتىنە تاعايىنداۋ ءۇشىن كانديداتۋرالار ۇسىنادى;».

20. 61-باپتا:

1) 2-تارماق مىناداي مازمۇنداعى ەكىنشى بولىكپەن تولىقتىرىلسىن: «حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا، كونستي­تۋتسيالىق قۇرىلىسقا، قوعامدىق ءتارتىپتى قورعاۋعا، ەلدىڭ ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر توندىرەتىن جاعدايلارعا جەدەل دەن قويۋ ماقساتىندا رەسپۋبليكا ۇكىمەتىنىڭ زاڭ شىعارۋ باستاماسى تارتىبىمەن ەنگىزىلگەن زاڭ جوبالارى پالاتالاردىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا پارلامەنتتىڭ دەرەۋ قاراۋىنا جاتادى.»; 2) 3-تارماق مىناداي مازمۇنداعى ءۇشىنشى بولىكپەن تولىقتىرىلسىن: «وسى باپتىڭ 2-تارماعىنىڭ ەكىنشى بولىگىندە كوزدەلگەن زاڭ جوبالارى پارلامەنتكە ەنگىزىلگەن جاعدايدا، رەسپۋبليكا ۇكىمەتى وسى تارماقتىڭ ءبىرىنشى بولىگىندە كورسەتىلگەن ماسەلەلەر بويىنشا زاڭ كۇشى بار ۋاقىتشا نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر قابىلداۋعا ءوزىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمەن حاقىلى، ولار پارلامەنت قابىلداعان زاڭدار كۇشىنە ەنگەنگە دەيىن نەمەسە پارلامەنت زاڭداردى قابىلداماعانعا دەيىن قولدانىستا بولادى.»; 3) 4 جانە 5-تارماقتار مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «4. ءماجىلىس دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن قابىلدانعان زاڭ سەناتقا بەرىلەدى، ول وندا الپىس كۇننەن اسىرىلماي قارالادى. ءماجىلىس زاڭ جوباسىن دەپۋتاتتاردىڭ جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن تۇتاستاي قابىلداماۋعا حاقىلى. باس تارتىلعان زاڭ جوباسى قابىلدانبادى دەپ ەسەپتەلەدى جانە باستاماشىعا قايتارىلادى. سەنات دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن ماقۇلدانعان زاڭ ون كۇننىڭ ىشىندە پرەزيدەنتتىڭ قول قويۋىنا بەرىلەدى. ەگەر سەنات زاڭدى تۇتاستاي نەمەسە ونىڭ جەكەلەگەن باپتارىن ماقۇلداماسا، وندا زاڭ ماجىلىسكە قايتارىلادى. بۇل رەتتە سەنات ماجىلىسكە زاڭنىڭ جەكەلەگەن باپتارىنىڭ رەداكتسياسىن ۇسىنۋعا قۇقىلى. ەگەر سەنات الپىس كۇننىڭ ىشىندە ءتيىستى شەشىم قابىلداماعان جاعدايدا، زاڭ پرەزيدەنتتىڭ قول قويۋىنا بەرىلەدى.

5. ەگەر ءماجىلىس زاڭنىڭ جەكەلەگەن باپتارىنىڭ سەنات ۇسىنعان رەداكتسياسىنا دەپۋتاتتاردىڭ جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن كەلىسسە، ءماجىلىس زاڭدى جاڭا رەداكتسيادا قابىلداعان جانە سەنات ماقۇلداعان بولىپ ەسەپتەلەدى جانە ون كۇننىڭ ىشىندە پرەزيدەنتتىڭ قول قويۋىنا بەرىلەدى.

ەگەر ءماجىلىس زاڭنىڭ جەكەلەگەن باپتارىنىڭ سەنات ۇسىنعان رەداكتسياسىنا سول كوپشىلىك داۋىسپەن قارسىلىق بىلدىرسە، سونداي-اق ەگەر سەنات زاڭدى تۇتاستاي ماقۇلداماعان جاعدايدا، پالاتالار اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتەر كەلىسۋ راسىمدەرى ارقىلى شەشىلەدى. زاڭنىڭ كەلىسۋ كوميسسياسى تۇجىرىمداعان رەداكتسياسى وسى باپتىڭ 4-تارماعىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ءماجىلىستىڭ جانە سەناتتىڭ قاراۋىنا جاتادى. ءماجىلىس كەلىسۋ كوميسسياسى ۇسىنعان رەداكتسياداعى زاڭدى پالاتا دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن قابىلداماعان جاعدايلاردا، ءماجىلىس بۇرىن قابىلدانعان رەداكتسياداعى زاڭ بويىنشا قايتادان داۋىسقا سالۋدى جۇرگىزەدى. ەگەر قايتادان داۋىسقا سالۋ كەزىندە ءماجىلىس پالاتا دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ ۇشتەن ەكىسىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن بۇرىن قابىلدانعان شەشىمدى بەكىتسە، زاڭ ون كۇننىڭ ىشىندە پرەزيدەنتتىڭ قول قويۋىنا بەرىلەدى. ەگەر زاڭ ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ كورسەتىلگەن كوپشىلىك داۋسىن الماسا، زاڭ قابىلدانبادى دەپ ەسەپتەلەدى جانە باستاماشىعا قايتارىلادى.»; 4) 5-1-تارماق الىپ تاستالسىن.

21. 62-باپتا:

1) 5-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «5. ەگەر كونستيتۋتسيادا وزگەشە كوزدەلمەسە، پالاتالار دەپۋتاتتارىنىڭ جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن زاڭداردى ءماجىلىس قابىلدايدى، سەنات ماقۇلدايدى. ەگەر كونستيتۋتسيادا وزگەشە كوزدەلمەسە، پارلامەنتتىڭ جانە ونىڭ پالاتالارىنىڭ قاۋلىلارى پالاتا دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن قابىلدانادى.»; 2) 6-تارماق «بويىنشا» دەگەن سوزدەن كەيىن «، كونستيتۋتسيالىق زاڭداردىڭ جوبالارى بويىنشا» دەگەن سوزدەرمەن تولىقتىرىلسىن.

22. VI ءبولىمنىڭ تاقىرىبىنداعى «كەڭەس» دەگەن ءسوز «سوت» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.
23. 71-باپ مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«71-باپ

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق سوتى توراعانى قوسا العاندا، ون ءبىر سۋديادان تۇرادى، ولاردىڭ وكىلەتتىگى التى جىلعا سوزىلادى.

ءبىر ادام كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ سۋدياسى بولىپ قاتارىنان ەكى رەتتەن ارتىق تاعايىندالا المايدى.

2. كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ توراعاسىن پارلامەنت سەناتىنىڭ كەلىسىمىمەن رەسپۋبليكانىڭ پرەزيدەنتى تاعايىندايدى.
3. كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ءتورت سۋدياسىن – رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى، كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ءۇش-ءۇش سۋدياسىن تيىسىنشە سەنات پەن ءماجىلىس تاعايىندايدى.

رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى كونستيتۋتسيالىق سوت توراعاسىنىڭ ۇسىنۋىمەن كونستيتۋتسيالىق سوت توراعاسىنىڭ ورىنباسارىن كونستيتۋتسيالىق سوت سۋديالارىنىڭ اراسىنان تاعايىندايدى.

4. كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ سۋدياسى قىزمەتى دەپۋتاتتىق مانداتپەن، وقىتۋشىلىق، عىلىمي نەمەسە وزگە شىعارماشىلىق قىزمەتتەن باسقا، وزگە دە اقى تولەنەتىن قىزمەتتەردى اتقارۋمەن، كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋمەن، كوممەرتسيالىق ۇيىمنىڭ باسشى ورگانىنىڭ نەمەسە بايقاۋشى كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا كىرۋمەن سىيىسپايدى.
5. كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ سۋديالارىن وزدەرىنىڭ وكىلەتتىگى مەرزىمى ىشىندە تۇتقىنعا الۋعا، كۇشتەپ اكەلۋگە، وعان سوت تارتىبىمەن بەلگىلەنەتىن اكىمشىلىك جازالاۋ شارالارىن قولدانۋعا، قىلمىس ۇستىندە ۇستالعان نەمەسە اۋىر قىلمىستار جاساعان رەتتەردى قوسپاعاندا، پارلامەنتتىڭ كەلىسىمىنسىز قىلمىستىق جاۋاپقا تارتۋعا بولمايدى.
6. كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ۇيىمداستىرىلۋى مەن قىزمەتى كونستيتۋتسيالىق زاڭمەن رەتتەلەدى.».
7. 72-باپتا:

1) 1 جانە 2-تارماقتارداعى «كەڭەس» دەگەن ءسوز «سوت» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن; 2) مىناداي مازمۇنداعى 3, 4 جانە 5-تارماقتارمەن تولىقتىرىلسىن: «3. كونستيتۋتسيالىق سوت ازاماتتاردىڭ كونستي­تۋ­تسيادا بەكىتىلگەن قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن تىكەلەي قوزعايتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نورما­تيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ رەسپۋبليكا كونستي­تۋتسياسىنا سايكەستىگىن ولاردىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا قارايدى. ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق سوتقا جۇگىنۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى كونستيتۋتسيالىق زاڭدا ايقىندالادى.

4. كونستيتۋتسيالىق سوت وسى باپتىڭ 1-تارماعىنىڭ 3) جانە 4) تارماقشالارىندا كورسەتىلگەن ماسەلەلەردى، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرىنىڭ رەسپۋبليكا كونستيتۋتسياسىنا سايكەستىگىن رەسپۋبليكا باس پروكۋرورىنىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا قارايدى.
5. كونستيتۋتسيالىق سوت كونستيتۋتسيادا بەكى­تىلگەن ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ قۇقىقتارى مەن بوستان­دىقتارىن قوزعايتىن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر­دىڭ رەسپۋبليكا كونستيتۋتسياسىنا سايكەستىگىن ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدىڭ ءوتىنىشى بويىنشا قارايدى.».
6. 73-باپتا:

1) 1 جانە 2-تارماقتارداعى «كەڭەسكە» دەگەن ءسوز «سوتقا» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن; 2) 3-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «3. كونستيتۋتسيالىق سوت ءوز شەشىمىن كونستيتۋتسيالىق زاڭدا بەلگىلەنگەن مەرزىمدەردە شىعارادى.».

26. 74-باپتا:

1) 2-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «2. كونستيتۋتسيالىق سوت شەشىم قابىلداعان كۇننەن نەمەسە ول بەلگىلەگەن كۇننەن باستاپ كونستيتۋتسيالىق ەمەس دەپ تانىلعان، ونىڭ ىشىندە ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ كونستيتۋتسيادا باياندى ەتىلگەن قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا نۇقسان كەلتىرەدى دەپ تانىلعان زاڭدار مەن وزگە دە قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ، ولاردىڭ جەكەلەگەن ەرەجەلەرىنىڭ كۇشى جويىلادى جانە قولدانىلۋعا جاتپايدى.»; 2) 3-تارماقتاعى «كەڭەستىڭ» دەگەن ءسوز «سوتتىڭ» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.

27. VII ءبولىمنىڭ تاقىرىبى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«VII ءبولىم سوتتار جانە سوت تورەلiگi. پروكۋراتۋرا. ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل».

28. 78-باپتاعى «كەڭەسكە» دەگەن ءسوز «سوتقا» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.
29. 82-باپتىڭ 4 جانە 5-تارماقتارى مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن:

«4. جوعارى سوت كەڭەسىنىڭ توراعاسىن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى پارلامەنت سەناتىنىڭ كەلىسىمىمەن بويىنشا تاعايىندايدى.

5. جوعارى سوت كەڭەسىنىڭ مارتەبەسى، قۇرامىن قالىپتاستىرۋ ءتارتىبى جانە جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ زاڭدا ايقىندالادى.».
6. 83-باپتىڭ 4-تارماعىنداعى «زاڭمەن» دەگەن سوزدەر «كونستيتۋتسيالىق زاڭدا» دەگەن سوزدەرمەن اۋىستىرىلسىن.
7. مىناداي مازمۇنداعى 83-1-باپپەن تولىقتىرىلسىن:

«83-1-باپ

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ادام مەن ازاماتتىڭ بۇزىلعان قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قالپىنا كەل­تىرۋگە جاردەمدەسەدى، ادام مەن ازاماتتىڭ قۇقىق­تارى مەن بوستاندىقتارىن ىلگەرىلەتۋگە ىقپال ەتەدى.
2. ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ءوز وكىلەتتىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋ كەزىندە تاۋەلسىز بولادى جانە مەملەكەتتىك ورگاندار مەن لاۋازىمدى ادامدارعا ەسەپ بەرمەيدى.
3. قىلمىس ورنىندا ۇستاپ الىنعان نەمەسە اۋىر قىلمىستار جاساعان جاعدايلاردان باسقا كەزدە، ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدى ءوز وكىلەتتىگىنىڭ مەرزىمى ىشىندە تۇتقىنعا الۋعا، كۇشتەپ اكەلۋگە، وعان سوت تارتىبىمەن بەلگىلەنەتىن اكىمشىلىك جازالاۋ شارالارىن قولدانۋعا، سەناتتىڭ كەلىسىمىنسىز قىلمىستىق جاۋاپتىلىققا تارتۋعا بولمايدى.
4. ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدىڭ قۇقىقتىق جاعدايى جانە قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋ كونستيتۋتسيالىق زاڭدا ايقىندالادى.».
5. 87-باپتا:

1) 4-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «4. وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ اكىمدەرىن تيىسىنشە وبلىستىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنىڭ نەمەسە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ ءماسليحاتتارى دەپۋتاتتارىنىڭ كەلىسىمىمەن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى قىزمەتكە تاعايىندايدى. رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى داۋىس بەرۋ جۇرگىزىلەتىن كەمىندە ەكى كانديداتۋرانى ۇسىنادى. داۋىس بەرۋگە قاتىسقان ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ كوپ داۋىسىن العان كانديدات ولاردىڭ كەلىسىمىن الدى دەپ ەسەپتەلەدى. وزگە اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىكتەردىڭ اكىمدەرى زاڭدا ايقىندالاتىن تارتىپپەن قىزمەتكە تاعايىن­دالادى نەمەسە سايلانادى، سونداي-اق قىزمەتىنەن بوساتىلادى. رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى ءوزىنىڭ ۇيعارۋى بويىنشا وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ اكىمدەرىن قىزمەتىنەن بوساتۋعا قۇقىلى.»; 2) 5-تارماقتىڭ ەكىنشى سويلەمى مىناداي رەداكتسيا­دا جازىلسىن: «بۇل جاعدايدا ءماسليحات ءوز دەپۋتاتتارىنىڭ جالپى سانىنىڭ كوپشىلىك داۋسىمەن اكىمگە سەنىمسىزدىك بىلدىرۋگە جانە ونى قىزمەتىنەن بوساتۋ جونىندە وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ اكىمدەرىنە قاتىستى تيىسىنشە رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىنىڭ نە وزگە دە اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىكتەردىڭ اكىمدەرىنە قاتىستى جوعارى تۇرعان اكىمنىڭ الدىنا ماسەلە قويۋعا قۇقىلى.».

33. 88-باپتىڭ 4-تارماعىنداعى «پرەزيدەنتى،» دەگەن ءسوز الىپ تاستالسىن.
34. 91-باپتا:

1) 2-تارماق مىناداي رەداكتسيادا جازىلسىن: «2. كونستيتۋتسيادا بەلگiلەنگەن مەملەكەتتiڭ تاۋەلسىزدىگى، رەسپۋبليكانىڭ بiرتۇتاستىعى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعى، ونى باسقارۋ نىسانى، رەسپۋبليكا قىزمەتىنىڭ تۇبەگەيلى پرينتسيپتەرى وزگەرمەيدى.»; 2) 3-تارماقتاعى «كەڭەستىڭ» دەگەن ءسوز «سوتتىڭ» دەگەن سوزبەن اۋىستىرىلسىن.

35. مىناداي مازمۇنداعى 99-باپپەن تولىق­تى­رىلسىن:

«99-باپ

1. كونستيتۋتسيالىق سوت جانە جوعارى اۋديتورلىق پالاتا قۇرىلعانعا دەيىن كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتىنىڭ توراعالارى مەن مۇشەلەرى ءوز وكىلەتتىكتەرىن ساقتايدى.

كونستيتۋتسيالىق سوت قۇرىلعانعا دەيىن كونستيتۋتسيانىڭ 72-بابىنىڭ 1 جانە 2-تارماقتارىندا كوزدەلگەن كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ فۋنكتسيالارىن كونستيتۋتسيالىق كەڭەس جۇزەگە اسىرادى.

2. كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ نورماتيۆتىك قاۋلىلارى كونستيتۋتسياعا قايشى كەلمەيتىن بولىگىندە ولاردى كونستيتۋتسيالىق سوت قايتا قاراعانعا دەيىن قولدانىلادى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ پارلامەنت پالاتالارىن قالىپتاستىرۋ تۋرالى ەرەجەلەرى سەگىزىنشى سايلانعان پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىنان باستاپ قولدانىلادى.».

2-باپ.

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭداردى جانە زاڭداردى قابىلداۋ ءتارتىبىن، سونداي-اق كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ قىزمەتىن ايقىندايتىن ەرەجەلەرى 2023 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ قولدانىسقا ەنگىزىلەدى.

2023 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا ءماجىلىس ماقۇلداعان جانە پارلامەنتتىڭ قاراۋىنداعى زاڭ جوبالارى زاڭدار بولىپ ەسەپتەلەدى جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 61-بابىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن قارالادى.

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ لاۋازىمدى ادامدارعا وكىلەتتىكتەر بەرۋدىڭ جاڭا ءتارتىبىن بەلگىلەيتىن نورمالارى، ەگەر قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىندا وزگەشە كوزدەلمەسە، وسى لاۋازىمدى ادامداردىڭ وكىلەتتىك مەرزىمىنىڭ وتۋىنە نەمەسە وكىلەتتىگىنىڭ توقتاتىلۋىنا قاراي قولدانىسقا ەنگىزىلەدى.
3. جوعارعى اۋديتورلىق پالاتانىڭ قۇرامى قالىپتاستىرىلعانعا دەيىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا كوزدەلگەن فۋنكتسيالار مەن وكىلەتتىكتەردى جۇزەگە اسىرۋدى جالعاستىرادى.

3-باپ. وسى زاڭ رەفەرەندۋمنىڭ قورىتىندىلارى تۋرالى حابارلاما رەسمي جاريالانعان كۇنىنەن باستاپ، وسى زاڭنىڭ 2-بابىنىڭ ەرەجەلەرى ەسكەرىلە وتىرىپ قولدانىسقا ەنگىزىلەدى. جارلىتىڭ تولىق ءماتىنى egemen.kz سايتىنان الىندى.