"كەزەكتە تۇرعان ادامدارعا كەزەكپەن جەر بەرۋ، جەر ۇلەستىرۋ جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ مىندەتى ەمەس پە؟"

"ادىرنا" پورتالىنىڭ رەداكتسياسىنا سارىاعاش قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنان حات كەلىپ ءتۇستى. باسپانا، جەر ماسەلەسى بويىنشا كەزەكتەگىلەردىڭ قاراسى كوپ دەلىنگەن حاتتىڭ نەگىزگى بولىمىندە. مەملەكەت باسشىسىنا جولدانعان حاتتا بىلاي دەلىنگەن: قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!!! قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەمگە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامىعان مەملەكەت رەتىندە تانىلۋدا. مىڭ جىلعا جۋىق تاريحى بار ەلىمىزدىڭ وركەندەپ وسۋىنە، كەلەشەگى مەن بولاشاعى كەمەل، رۋحاني بيىك شىڭدالۋىنا، ساياسي-ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك دامۋىنا ءوز تاراپىڭىزدان زور ۇلەس قوسۋىڭىزعا تىلەكتەسپىز! ادىلدىكتىڭ، ادالدىقتىڭ، تاتۋلىقتىڭ جالاۋىن جەلبىرەتىپ جۇرگەنىڭىزگە العىسىمدى بىلدىرەمىن. مەنىڭ ارىز بەرۋ سەبەبىم، سارىاعاش اۋدانىنىڭ ورتالىعى بولاتىن سارىاعاش قالامىزدا پاتەرگە، جەرگە كەزەكتە تۇرعان ادامدار سانى وتە كوپ. قازىرگى زاماندا پاتەرلەردى جالداپ تۇرۋ الەۋمەتتىك تۇرعىدا وتە قيىن بولىپ قالعان. ادامدار جەر الىپ، ءوز ۇيلەرىن سوعىپ، ۇرپاق تاربيەلەسەك دەيدى. «ءوز ءۇيىم-ولەڭ توسەگىم» دەگەن بابالاردان قالعان ءسوز بار. سارىاعاش قالاسىندا تۇرعىن ءۇي ىرگەلىك جەر ۋچاسكەسىنە كەزەكتە تۇرعان ازاماتتار 7000 ادامدى قۇرايدى. بۇل كەزەكتىلىك 2003 جىلدان باستاپ 2022 جىلدار ارالىعىندا كەزەكتە تۇرعان ازاماتتار، الداعى ۋاقىتتا كەزەك سانى  7000 نان وسپەسە ازايار ەمەس. سارىاعاش اۋدانى جانە سارىاعاش قالاسىنا 2003 جىلدان بەرى قانشا اكىمدەر اۋىسسادا حالىقتىڭ قامىن ويلاۋ، ولاردىڭ جاعدايىن جاساۋ، ونىڭ ىشىندە جاس وتباسىلارعا ارنالعان قونىس ۇيلەرىن سالۋعا كەزەكپەن جەر بەرۋ ويلارىنادا كىرىپ شىقپايدى. كەزەكتە تۇرعان ادامدارعا كەزەكپەن جەر بەرۋ، جەر ۇلەستىرۋ جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ فۋنكتسيونالدىق مىندەتى ەمەس پە؟ قالانىڭ باس جوسپارىنا سايكەس كەزەكپەن بەرىلەتىن جەرلەر ارادا جۇرگەن دەلدالدار مەن الاياقتار ارقىلى، قالا بەرسە بيلىك وكىلدەرى ارقىلى زاڭسىز قۇجاتتار راسىمدەلىپ، ساتىلىپ، زاڭسىز ۇيلەر سالىنىپ كەتكەن. قازىر قالانىڭ باس جوسپارى جارامسىز جاعدايدا تۇر. كەزەكتە تۇرعان ازاماتتارعا كەزەكپەن جەر بەرۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ينفراقۇرىلىم جۇيەسىن جۇرگىزۋ، ەگجەي-تەگجەي جوسپارىن ازىرلەۋ قاجەت. قازىر 7000 ادام جەرگە كەزەكتە تۇر. وسى ۋاقىتقا دەيىن سارىاعاش قالاسى اكىمى اپپاراتى جانە ءتيىستى بيلىك وكىلدەرى تاراپىنان ينفراقۇرىلىم جۇيەلەرىن تارتۋ ءۇشىن جوسپاردا دايىنداماي، ەگجەي-تەگجەي جوسپارىن دا ازىرلەمەي كەلگەن. سەبەبى، جەردى كەزەكپەن بەرسە شەنەۋنىكتەردىڭ جەر ساتۋ بيزنەسى توقتاپ قالادى عوي. سامال، تەلەمۇنارا، كوكتوبە مولتەك اۋداندارى اۋماعىندا زاڭسىز جەرلەر ساتىلىپ، تۇرعىن ۇيلەر سالىنىپ جاتقاندا ءتيىستى قىزمەتكەرلەر مەن باسشىلاردىڭ كوزى قايدا بولعان؟ دەمەك، جەر ماسەلەسى بويىنشا بىرنەشە زاڭ بۇزۋشىلىقتار مەن سىبايلاستىقتار بار. «جەر داۋى، جەسىر داۋى» ەجەلدەن كەلە جاتقان كيكىلجىڭ ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. جەر ساۋداسىندا بىرنەشە مەكەمەلەردەگى وپاسىز قىزمەتكەرلەردىڭ قاتىسى بار. جەردىڭ قۇجاتتارىن زاڭسىز راسىمدەۋ سارىاعاش اۋدانىنىڭ اكىمدىگى، سارىاعاش قالاسىنىڭ اكىمى اپپاراتى، مەملەكەتتىك جانە جەكە كاداسترلار، اۋداننىڭ جەر ءبولىمى، اۋداننىڭ ساۋلەت جانە قالا قۇرىلىسى ءبولىمى، مەملەكەتتىك ارحيۆتەر، ناتاريۋستار، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ (تسون) ورتالىعى جانە ارادا جۇرگەن پوسرەدنيكتەر اراسىندا  جاسالۋدا. 2009 جىلى سارىاعاش قالاسى اۋماعىنا تەگىسشىل اۋىلدىق وكرۋگى اۋماعىنان بىرنەشە گەكتار جەر تەلىمى بەرىلگەن. تەگىسشىل اۋىلدىق وكرۋگىنەن بەرىلگەن جەرلەر قازىر سارىاعاش قالاسى كوكتوبە جانە تەلەمۇنارا مولتەك اۋداندارىنا قاراستى جەرلەر. 2009 جىلدان باستاپ 2015-2017 جىلدارعا دەيىنگى ارالىقتا بۇل جەرلەر بوس جاتقان (ەسكى كارتادان كورۋگە بولادى). الايدا، تەگىسشىل اۋىلدىق وكرۋگى اكىمشىلىگى تاراپىنان 2007 جىلى سارىاعاش قالاسىنا بەرىلگەن جەرلەرگە، ياعني 65 ازاماتقا جەردى پايدالانۋعا شەشىم شىعارىپ بەرگەن. سارىاعاش اۋدانى اكىمىنە، سارىاعاش قالاسى اكىمىنە جەر داۋى، جەر ماسەلەسى بويىنشا تۇرعاندار تاراپىنان بەرىلىپ جاتقان ارىز-شاعىمدار مەن وتىنىشتەر سانى كۇننەن كۇنگە اسىپ كەلەدى. الايدا، اكىم مىرزالار تاراپىنان وسى ۋاقىتقا دەيىن حالىققا جەردى كەزەكپەن بەرۋ ءۇشىن ىقپالدارىنىڭ جوق ەكەندىگىن حابارلايمىن. سەبەبى، قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن ەگجەي-تەگجەي جوسپارىنىڭ، ينفراقۇرىلىم جۇيەلەرىن تارتۋ بويىنشا جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتارىنىڭ جوق ەكەندىگى دالەل بولا الادى. ەگەمەندى ەلىمىزدە ازاماتتارىمىز نە ءۇشىن وسى ۋاقىتقا دەيىن جەر الا الماي كەلۋى كەرەك؟ نە ءۇشىن ءوز ۇيلەرىن سالا الماي ءجۇرۋى كەرەك؟ 2003 جىلدان بەرى كەزەكتە تۇرعان ازاماتتارىمىز قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن جەر الا الماي، ءۇي سالا الماي ومىردەن وزىپ بارادى. جەرگە كەزەكتە تۇرعانداردى سارالايتىن بولساق، ومىردەن وتكەندەر سانى كوپ. مىنە سوندا بيلىكتەگى وتىرعانداردىڭ، ارادا جۇرگەن الاياقتاردىڭ، دەلدالداردىڭ ارقاسىندا كەزەكپەن جەر بەرۋ جىلدان جىلعا قالىپ كەلە جاتىر. اتا-بابامىزدان مۇرا بولىپ كەلە جاتقان جەرلەردى ساتۋ – وتاندى ساتۋمەن تەڭ! سەبەبى، «وسى جەر سەنىڭكى، ءبىرىنشى ءۇي سالىپ ال، سوسىن قۇجاتتاردى دايىنداپ بەرەمىن»-دەپ، ارادا جۇرگەن الاياقتار قاراپايىم-قايۋانا حالىقتى الداپ، اقشاسىن سورىپ، اۋرە سارساڭعا سالۋدا. اقشا ءۇشىن جەرىن ساتقان سوڭ، كۇندەردىڭ كۇنىندە وتاندى ساتپاۋعا كىم كەپىل؟ الاياقتاردىڭ جەردى ساتۋى، زاڭسىز قۇجاتتاردى راسىمدەۋى تومەندەگى پروتسەسستە جۇرەدى:

1. قالا اۋماعىندا بوس جەرلەردى تابۋ;
2. تابىلعان بوس جەرلەردى ساتىپ الاتىن ادام ىزدەۋ;
3. ساتىپ العان سوڭ، تەز ارادا كىشىگىرىم بولسادا ءۇي سالدىرۋ نەمەسە ىرگە تاس سالدىرۋ;
4. اكىمشىلىككە بارىپ ءوتىنىش تاستاۋ (جەردى زاڭداستىرۋ بويىنشا)
5. سوتتان مەنشىك قۇقىعىن تانۋ ءۇشىن جالعان انىقتامالارمەن ىرگە تاستاردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ نەمەسە باسقا ۇيلەردى وسى ءۇي دەپ سۋرەتكە ءتۇسىرىپ، سوتتى الدايدى (سوتى الداۋىدا كۇمان تۋدىرادى، سەبەبى سوت پەن پروكۋرور تاراپىنان جەرگىلىكتى جەرگە بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزبەيدى)
6. سوت پروتسەسسى كەزىندە اۋداندىق اريتەكتۋرادان قىزىل سىزىققا ەنگەن نەمەسە ەنبەگەنى جانە باس جوسپارعا سايكەستىگى تۋرالى جاۋاپ الادى. اۋداننىڭ جەر قاتىناستارى ءبولىمى تاراپىنان اۋدان قورىنداعى جانە ەلدى مەكەن اۋماعىنداعى مەملەكەتتىك، جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا راسىمدەلەتىن جەر ۋچاسكەلەرىنە سايكەستەندىرۋ قۇجاتتارىن راسىمدەۋ بارىسىندا جەرگە ورنالاستىرۋ جوباسىنا سايكەستىگى بويىنشا جاۋاپ الادى.
7. سوتتان مەنشىك قۇقىعىن تانىپ بولعان سوڭ، اكىمشىلىكتەگى سىبايلاستارى جالعان شەشىم شىعارىپ، جالعان انىقتامالار بەرەدى، بۇل جەردى ساتۋدىڭ ءبىر ءتاسىلى.
8. ەكىنشى ءتاسىلى اۋداندىق مۇراعاتقا اكىم شەشىمىن تىركەۋ جۋرنالىنا زاڭسىز قولدان تىركەپ، (اۋداندىق مۇراعاتتاعى سىبايلاستارى جوق شەشىمدەردى بار دەپ كوشىرمە رەتىندە ىستەپ راستاپ بەرەدى، 2007-20017 جىلدارى ارالىعىنداعى اكىم شەشىمدەرىندە الاياقتار جاساعان زاڭسىز شەشىمدەردىڭ ۋاقىتى مەن نومىرلەرى تىركەلمەگەن، مىسالى وسى جىلداردىڭ 29,30,31 جەلتوقساندارىمەن بىرنەشە شەشىمدەر مۇراعاتتان راستالىپ شىعارىلعان. بىراق، 29,30,31 جەلتوقساندا اكىم تاراپىنان شەشىمدەر شىقپاعان. بۇدان بولەك جالعان شەشىمدەردەگى جەر ءبولۋ كوميسسياسىنىڭ قورىتىندىلارىن جالعان شەشىم مازمۇنىندا تىركەۋ كۇنى ءنومىرىن كورسەتەدى، ال شىنايى سول قورىتىندىلار مۇلدەم ءتۇبىرى جوق قورىتىندىلار. ءبىر قىزىعى جەر قاتىناستارى ءبولىمى جەرگە ورنالاستىرۋ جوباسىن تىركەۋ كەزىندە سول قورىتىندىلار بار جوقتىعىنا نەگە ءمان بەرمەي كەلگەن؟ ەگەر جالعان قورىتىندى بولسا نەگە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حات جولدانباعان. بۇل بويىنشا اقپاراتتار ارنايى تەكسەرۋ كەزىندە قوسىمشا بەرىلەدى).
9. وسى قۇجاتتاردى دايىنداپ بولعان سوڭ، مەملەكەتتىك نەمەسە جەكە مەنشىك جەر كاداسترلارىنا جەرگە ورنالاستىرۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك اكتى راسىمدەتەدى.
10. باس جوسپارعا سايكەس، سامال مولتەك ەمحانىسىنىڭ جانىنان بەرىلگەن قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى ەڭبەك، الەۋمەتتىك قورعاۋ جانە كوشى-قون كوميتەتىنىڭ تۇركىستان وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتى سارىاعاش اۋداندىق مەديتسينالىق الەۋمەتتىك ساراپتاما بولىمىنە اكىمشىلىك عيمارات قۇرىلىسى ءۇشىن بەرىلگەن جەردى جەر كودەكستەرىن بۇزا وتىرىپ، پايدا كورۋ ماقساتىندا جەكە تۇلعاعا ساتىپ جىبەرگەن. وعان دالەل باس جوسپارداعى اتالعان مەكەمەنىڭ ورنىنا كاسىپكەرلىك نىساندار (كولىك جۋ ورنى) ورنالاسىپ كەتكەن. الايدا قازىرگى تاڭعا دەيىن اتالعان مەملەكەتتىك مەكەمەنىڭ اكىمشىلىك عيماراتىنا ارنالعان جەر تەلىمى جوق.
11. سارىاعاش اۋداندىق ورتالىق اۋرۋحاناسى سارىاعاش قالاسىنىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان. اۋرۋحانانىڭ ىشكى جانە سىرتقى جاناما جەرلەرى جەكە تۇلعالارعا جەكە مەنشىككە ساتىلىپ كەتكەن. نەگىزىندە اۋرۋلاردى ەمدەۋ جانە دەمالىس ورىندارىن اشۋ كوزدەلگەن بولاتىن جانە قورعاۋ ايماعىندا بولاتىن. الايدا الاياقتىق جولمەن زاڭسىز قۇجاتتار راسىمدەلىپ جەكە تۇلعالارعا ساتىلىپ كەتكەن.
12. سارىاعاش قالاسى اۋماعى بويىنشا نەگىزگى كوشەلەر; ايتەكە بي، دۇيسەبايۇلى، مايلىقوجا، يسمايلوۆ، ىسقاق كوشەرباي، بايتەرەك، الىپ جانە داۋلەت بازارلارىنىڭ اينالاسىندا، سامال م/ا تورعاي كوشەسى، شىمكەنت تراسساسى بويىندا، سامال-1, سامال-2, سامال-3, تەلەمۇنارا، كوكتوبە مولتەك اۋداندارى اۋماعىندا ينفراقۇرىلىم جۇيەلەرىنىڭ، كەسكەن، رامادان ارنالارىنىڭ قورعاۋ ايماعىندا قىزىل سىزىققا ەنىپ زاڭسىز سالىنعان (اتاپ ايتقاندا: تابيعي گاز قۇبىرى، اۋىز سۋ قۇبىرى، ۇلكەن قىسىمدى ەلەكتر جەلىلەرى، ۇقك-ءنىڭ كابەلدەرى، مەملەكەت ارالىق ت-7 كابەلى ۇستىنە) كاسىپكەرلىك نىساندار مەن جەكە تۇرعىن ۇيلەر زاڭسىز قۇجاتتار ارقىلى راسىمدەلگەن (اتالعان زاڭسىز نىساندار بويىنشا تولىق مالىمەتتەر ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ ءىس-جۇرگىزۋ كەزىندە قوسىمشا بەرىلەدى).
13. سارىاعاش قالاسى سامال، تەلەمۇنارا، كوكتابە م/ا شارۋا قوجالىق ماقساتىندا 49 جىلعا بەرىلگەن جەرلەردى حالىقتى الداپ زاڭسىز تۇرعىن ءۇي سالدىرىپ، سول جەرلەردى الاياقتار ساتىپ جالعان قۇجاتتار راسىمدەپ بەرۋدە. بۇل بويىنشا بيلىك وكىلدەرى حاباردار بولا تۇرا زاڭ اياسىندا شارا قولدانباي كەلۋدە. مىنە بيلىك وكىلدەرى مەن ارادا جۇرگەن الاياقتاردىن اراسىنداعى سىبايلاستىقتار وسىعان دالەل بولا الادى. ەكى ورتادا قاراپايىم حالىق اۋرە سارسانعا سالىنىپ، زارداپ شەگۋدە. 49 جىلعا بەرىلگەن شارۋا قوجالىق جەرلەرگە تۇرعىن ءۇي سالۋعا زاڭ شەنبەرىندە ءتيىم سالىنعان. اتالعان شارۋا قوجالىق جەر يەلەرى زاڭسىز ۇيلەر سالىنىپ جاتقانىن بىلە تۇرا ەشبىر شارا قولدانباعان. سەبەبى شاراۋا قوجالىق جەر يەلەرى بيلىك وكىلدەرىمەن بىرگە كەلىسىپ، زاڭسىز وڭاي اقشا تابۋدى كوزدەگەن بولار...

مىنە زاڭسىز جەردى راسىمدەپ، حالىقتى الداپ، جەر ساتىپ، اقشا تابۋ جولى وسى. سارىاعاش قالاسى اكىمى اپپارتىندا جەر بەرۋ بويىنشا اكىم ورىنباسارى بىرنەشە رەت (شامامەن 500 دەن استام) اكىمنىڭ ورنىنا ءوزى شەشىمدەرگە قول قويىپ، جالعان ءوتىنىش جاساپ، ونى تىركەپ جۇمىس جاساعان. سەبەبى، سول كەزدەگى اكىمدەردىڭ قولى جالعان شەشىمدەردەگى قولدارعا سايكەس كەلمەيدى. وعان قوسا، ءوتىنىش بەرگەن ازاماتتىڭ جەكە كۋالىگىندەگى قولى وتىنىشتەگى قولعا مۇلدەم سايكەس كەلمەيدى. «2009 جىلدان باستاپ وسى جەردە ءۇيىم بار دەپ ايت» دەپ حالىقتى الدايدى. مىسالىعا، 2011 جىلدان 2021 جىلعا دەيىنگى ارالىقتاعى سارىاعاش قالاسىنىڭ جەرىن گۋگل كارتاسىنان قاراسا ول جەرلەر بوس بولعانىن كورۋگە بولادى. اكىمدەردىڭ الدىنا بىرنەشە مۇگەدەك جاندار، كوپ بالالى وتباسىلار، جالعىز باستىلار، قارت-قاريالار كەلىپ، جەردى قاشان بەرەسىڭدەر؟ قانشا جىل بولدى كۇتىپ جۇرگەنىمىزگە! كەزەكتىڭ سانى نەگە كەمىمەيدى؟ وسى ۋاقىتقا دەيىن كوكتوبە، تەلەمۇنارا، سامال مولتەك اۋداندارىنان مىڭداعان ۇيلەر سالىنىپ جاتىر عوي، ولاردى كىم بەردى دەپ جىلاپ كەلەدى. بىراق اكىم مىرزالاردىڭ جۇرەكتەرى تاستان جاسالعان، جاندارى اشىمايدى، ولارعا اقشا بولسا بولدى. جەردى كەزەكپەن مۇقتاج جاندارعا بەرەيىك دەپ ءبىر جۇمىس جاساماعان عوي. حالىقتى ويلايتىن بيلىكتەگى شەنەۋنىكتەر ادالدىقتان، ادامگەرشىلىكتەن، يماندىقتان قالعان. قالتالى ازاماتتارعا قاي ۋاقىت بولسادا جۇگىرىپ كومەكتەسەدى. ال قارا حالىققا جاۋاپ بەرۋ بىلاي تۇرسىن ءمان بەرىپتە قارامايدىدا. جەر ماسەلەسى بويىنشا، زاڭسىزدىقتار بويىنشا بىرنەشە رەت اۋداندىق پوليتسيا بولىمىنە، اۋداندىق پروكۋراتۋراعا، اۋداندىق سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل باسقارماسىنا تۇرعىندار تاراپىنان ارىز-شاعىمدار تۇسكەن. الايدا، الاياقتار تۇرعىنداردان العان اقشالارىن قايتارىپ، كەلىسىمگە كەلىپ، ارىزداردى جاۋىپ كەلگەن. سوندا، قىلمىستاردىڭ بەلگىسى بولسادا كەلىسىممەن شەشىلىپ كەلگەنى قالاي؟ بۇل جەردە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى جۇمىستارىن دۇرىس ىستەمەگەن دەگان وي كۇمانسىز كەلەدى. اۋدانىمىزداعى بيلىك باسىندا وتىرعان شەنەۋنىكتەر مەن ارادا جۇرگەن الاياقتار تۋىسقاندىق، جورا-جولداستىق، سىنىپتاستىق، گرۋپپالاستىق قاتىناستاعى ازاماتتار. بۇنى سالىستىرمالى تۇردە قاراساق كەزدەي-سوق (سوپپادەنيە) ەمەس شىعار. دەمەك، بۇل قىلمىسقا ۇشتاساتىن زاڭسىزدىقتار تسەپوچكا ءتارىزدى جۇرگىزىلىپ كەلۋدە ەكەن. وسىنداي بىلىققا باتقان جەر ماسەلەسىن اۋدان كولەمىندە بارلىق بيلىك وكىلدەرى بىلە تۇرا وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشبىر جۇمىس جاساماعان. تەكسەرۋ اشىلسا قالتالارىن تولتىرتىپ، تاماقتارىن تويدىرىپ، كيىمدەرىن كيدىرىپ شىعارىپ سالادى. قۇرمەتتى، اسا قادىرمەندى، مارتەبەلى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى، ءسىزدىڭ باستاماعىزبەن «جاڭا قازاقستاندى» قۇرۋ ءۇشىن، وسىنداي قىزمەتتەرىنە وپاسىز بيلىك وكىلدەرىن قىزمەتتەرىنەن بوساتۋ، الاياقتاردى قۇرىقتاپ، جازالارىن قاتاڭ تۇردە بەرۋ قاجەت. مەملەكەتتىڭ بىردەن ءبىر قازىناسى ول – حالىق. حالىقتىڭ سۇيىكتى ۇلى، ءادىل پرەزيدەنت رەتىندە سىزدەن:

1. وسى ارىزىم ءۇشىن ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسىن ءتۇزىپ، سارىاعاش اۋدانىنا جىبەرۋىڭىزدى;
2. ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسى مەنىڭ قاتىسۋىممەن ءىس جۇرگىزۋىن قامتاماسىز ەتۋىڭىزدى;
3. ارنايى تۇزىلگەن كوميسسيا مۇشەلەرى جۇمىستارىن ۇقىپتى جانە ادال ىستەۋىن، قاتاڭ تارتىپتە جۇرگىزۋىن قاداعالاۋىڭىزدى سۇرانامىن;
4. سارىاعاش قالاسى اكىمى اپپاراتىنا جانە سارىاعاش اۋدانى اكىمدىگىنە جەر ماسەلەسى بويىنشا ارنايى تەكسەرۋ تاعايىنداۋىن;
5. سارىاعاش اۋدانىنىڭ مۇراعاتىنا تەز ارادا ارنايى تەكسەرۋ جۇرگىزۋىن; (سەبەبى مۇراعاتتىن بەلگىسىز سەبەپتەرمەن ورتەنبەۋىنە كىم كەپىل؟ سول ءۇشىن ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسى كەلگەن ساتتەن باستاپ مۇراعاتتاعى قۇجاتتاردى ءوز قولدارىنا الۋ قاجەت)
6. سارىاعاش اۋدانىنىڭ جەر قاتىناستارى بولىمىنە ارنايى تەكسەرۋ تاعايىنداۋىن;
7. سارىاعاش اۋدانىنىڭ قۇرىلىس، ساۋلەت جانە قالا قۇرىلىسى بولىمىنە تەكسەرۋ تاعايىنداۋىن;
8. «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» مەملەكەتتىك كورپوراتسياسى كە اق-نىڭ تۇركىستان وبلىسى سارىاعاش اۋدانى بويىنشا جەر كاداسترى جانە جىلجىمايتىن ورتالىعى بولىمشەسىنە ارنايى تەكسەرۋ تاعايىنداۋىن;
9. سارىاعاش اۋدانىنىڭ جەكە جانە مەملەكەتتىك كاداسترلارعا ارنايى تەكسەرۋ تاعايىندالۋىن;
10. سارىاعاش اۋدانىنىڭ پوليتسيا بولىمىنە ارنايى تەكسەرۋ تاعايىندالۋىن;
11. ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسى كەلگەن كەزدە قوسىمشا بەرىلەتىن مالىمەتتەر قۇپيا ساقتالۋىن;
12. قوسىمشا بەرىلەتىن مالىمەتتەردەگى ازاماتتارعا تەرگەپ-تەكسەرۋ جۇمىستارىن قاتاڭ جۇرگىزۋىن;
13. ەگەر تەكسەرۋ كەزىندە زاڭ بۇزۋشىلىقتار انىقتالعان جاعدايدا، زاڭ تالاپتارىنا سايكەس جازاعا تارتىلۋىن;
14. سارىاعاش قالاسىنىڭ باس جوسپارىن جاڭالاۋىنا ىقپال جاساۋىن;
15. جەرگە كەزەكتە تۇرعان ازاماتتارعا تەز ارادا كەزەكپەن زاڭ شەڭبەرىندە جەر تەلىمدەرىن بەرۋىن قاداعالاۋىن;
16. وسى ارىزىم ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسى كەلگەنگە دەيىن جانە ءىس جۇرگىزۋ كەزىندە قۇپيا ساقتالۋىن;
17. ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسىنىڭ قورىتىندىلارىمەن مەنى كۇندەلىكتى حاباردار ەتۋىن;
18. جوعارىدا كورسەتىلگەن ءوتىنىش-تالاپتارىمنىڭ ورىندالۋىن ءوز باقىلاۋىڭىزعا، قاداعالاۋىڭىزعا الۋىڭىزدى ءوتىنىپ سۇرايمىن.
19. وسى ارىزداعى ماسەلەلەر بويىنشا ارنايى كوميسسيا تەكسەرۋ جۇرگىزۋ بارىسىندا مەنىڭ قاۋىپسىزدىگىمدى كونتستيتۋتسيالىق قۇقىعىمدى قامتاماسىز ەتۋىن سۇرانامىن.

بۇل ارىزىمدا مالىمەتتەردى تولىق جازبادىم. سەبەبى، جازعان ارىزىمنىڭ كوشىرمەلەرى قولدان قولعا ءوتىپ، اۋدانىمىزعا ارنايى تەكسەرۋ كەلگەنگە دەيىن جەتىپ كەلمەسى ءۇشىن. ەگەر، وسى ارىزىم قۇپيا ساقتالماسا ارنايى تەكسەرۋ كەلگەنگە دەيىن الاياقتار، شەنەۋنىكتەر زاڭسىز قۇجاتتاردى زاڭداستىرۋعا، قاجەتتى قۇجاتتاردى جاسىرۋعا تىرىساتىنى انىق. جوعارىدا كورسەتىلگەن زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى جاساپ جۇرگەن شەنەۋنىكتەردىڭ رەسپۋبليكا، وبلىس كولەمىندە تانىستارى كوپ. بۇل بىرلەسكەن ۇيىمداسقان توپتىڭ ءىس-ارەكەتتەرى وبلىس كولەمىندە دە بارماق باستى كوز قىستى بولىپ شەشىلىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن. سول سەبەپتى، ارنايى تەكسەرۋ كوميسسياسىن ءبىر ۋاقىتتا سارىاعاش اۋدانىنا كەلۋىن قامتاماسىز ەتۋىڭىزدى سۇرانامىن. قۇرمەتتى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەلۇلى، جايدارلى جەرىمىز سارىاعاشىمىزدا بولىپ جاتقان وپاسىزدىقتاردى جويۋعا، حالىق پەن بيلىكتىڭ اراسىنا سەنىمدى وياتۋىڭىزعا، حالىققا قۇلاق اساتىن مەملەكەت بولۋىنا سەنەمىن. ءوتىنىش-تالابىمدى قاراۋعا الىپ، باقىلاۋىڭىزدا ۇستاۋىڭىزدى سۇرايمىن. حالقىمنىڭ قامىن ويلاۋ، جاي-كۇيىنە جان-اشارلىق تانىتۋ مەنىڭ جانە ءسىزدىڭ ءبىرىنشى بورىشىمىز. بۇل سارىاعاش حالقىنىڭ سىزگە دەگەن اماناتى...

              ارىز-شاعىم جانە ءوتىنىش جالپى 7 پاراقتا جازىلدى.

 

قۇمەتپەن جانە وتىنىشپەن،

سارىاعاش قالاسى تۇرعىندارى

اتىنان اۋماق ءبيى ن.بەكمۋرزاەۆ