قازاق ەلى ازاتتىققا قول جەتكىزگەنشە ەكى بىردەي توڭكەرىس پەن ەكى بىردەي الاپات اشتىقتى باستان كەشتى. تالاي جاۋمەن تىرەستى، تالاي جاۋمەن كۇرەستى. الاش قايماقتارىن قىناداي قىرعان ستاليندىك اياۋسىز قۋعىن-سۇرگىننىڭ دە قۇرىعىنا ىلىكتى. قازاق زيالىلارىمەن قوسا قازاق رۋحانياتى رەپرەسسياعا ۇشىرادى. سول تۇستا قازاق حالقى ساندىق جانە ساپالىق تۇرعىدان دا زور شىعىن كوردى. ءتىپتى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ەڭسەمىزدى تىكتەي المايتىنداي دارەجەگە تۇستىك. زۇلمات جىلداردىڭ جازىقسىز جازاسىن تارتقاندار قاتارى كوپ بولىپ، حالىق شەكارا اسۋعا ءماجبۇر بولدى. ءبىز وسىنداي قيىن كەزەڭدەردى ارتقا تاستاپ، ەل بولدىق! ەل بولىپ الپاۋىت قازاق وركەنيەتىن قالىپتاستىردىق. ەندى، مىنە، اقتاڭداق جىلداردىڭ اقيقاتىن اشار كەز كەلدى. الاش ارداقتىلارىن اقتايتىن ءسات تۋدى.
ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باستاماسىمەن سۇراپىل جىلداردا قازاعىم دەپ قازا بولعان ۇلىلاردىڭ ەسىمىن اقتاۋعا مۇمكىندىك الدىق. مەملەكەت باسشىنىڭ «ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا تۋرالى» جارلىعىنا سايكەس ەلىمىزدە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ جونىندەگى 11 وڭىرلىك كوميسسيا قۇرىلىپ، جۇمىسىن باستاعالى دا ەكى جىلداي ۋاقىت ءوتتى.
مەمكوميسسيا – جازىقسىز جازالانعانداردى، كۇشتەپ ەلدەن الاستاتىلعانداردى، ءدىني، ۇلتتىق جانە ساياسي قۇقىعى بۇزىلعانداردى اقتاۋعا جۇمىس ىستەيدى. زەردەلەپ، زەرتتەيدى. رەپرەسسياعا ۇشىراعانداردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، ساناتتارعا بولەدى.
قىسقاسى، كوميسسيانىڭ قۇزىرەتتىلىگى جوعارى. تارقاتىپ ايتار بولسام، بىرىنشىدەن، كوميسسيا مۇشەلەرى اسا قۇپيا سانالاتىن ارحيۆ قورلارىن قاراپ، زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. ءمالىم بولعان اقپاراتتار رۇقساتسىز ەش جەردە جاريالانبايدى.
ەكىنشىدەن، كوميسسيا پرەزيدەنت جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگاننىڭ قىزمەتىن اتقارادى.
ۇشىنشىدەن، كوميسسيا مۇشەلەرى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ، ىشكى ىستەر مينيستىرلىگىنىڭ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ، ءتىپتى پرەزيدەنتتىڭ ارحيۆتەرىندەگى جابىق / قۇپيا قورلاردى قاراۋعا قۇقىلى كورىنەدى.
تورتىنشىدەن، كوميسسيانىڭ مارتەبەسى ايتارلىقتاي جوعارى. بۇرىندا مەمكوميسسيانىڭ تىزگىنى قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ قولىندا بولعان بولسا، قازىردە ەرلان قاريننىڭ قۇزىرەتىندە.
بەسىنشىدەن، كوميسسيا قۇرامى اۋقىمدى. ولاردىڭ قاتارىنا، ءتۇرلى قوعامدىق ۇيىمدار مەن مەمورگان باسشىلارى، عالىمدار ت.ب. كىرەدى.
التىنشىدان، كوميسسيا حالىقارالىق دەڭگەيدە قىزمەت اتقارادى.
جەتىنشىدەن، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ قىزمەتىن ۇيلەستىرەدى.
سەگىزىنشىدەن، ەلىم دەپ وپات بولعانداردى دارىپتەۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ قابىلدانۋىن قاداعالايدى.
توعىزىنشىدان، جۇمىس توپتارىن قۇرادى.
ونىنشىدان، قۇپيا قورلارعا قاتىستى شەشىمدەردى دە وسى كوميسسيا قارايتىنعا ۇقسايدى.
بۇگىنگى تاڭدا كوميسسيانىڭ جۇمىسىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ۇيلەستىرەدى. كوميسسيا قۇرامى جىلىنا كەمىندە ءبىر رەت جينالىپ، جۇمىس ناتيجەلەرىن تالقىلايدى. كوپشىلىكتىڭ داۋىس بەرۋىمەن شەشىم قابىلدانادى. سونداي-اق كوميسسيانىڭ جۇمىسى ءۇش جىلعا سوزىلادى ەكەن. دەمەك كەلەسى جىلى اياقتالىپ قالادى دەگەن ءسوز.
مەمكوميسسيانىڭ العاشقى ناتيجەلەرىمەن تانىسۋ ماقساتىندا ونىڭ مۇشەلەرى جانە بىرقاتار ساراپشىلارمەن سۇحباتتاسىپ كورگەن بولاتىنمىن، سونى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىن:
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ مۇشەسى ەكەنسىز. كوميسسيانىڭ بۇگىنگى ناتيجەلەرى قانداي جانە وعان كوڭىلىڭىز تولادى ما؟
ەرلان سايىروۆ، قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
– بۇگىنگى تاڭدا كوميسسيا ءوزىنىڭ جۇمىسىن جالعاستىرۋدا. اشتىق ماسەلەسى، رەپرەسسيا ادامداردىڭ ءتىزىمى انىقتالىپ، كاتالوگقا ەنگىزىلىپ جاتىر. بۇل جۇمىس ءارى قاراي جالعاسىن تابادى. ازاماتتاردى تولىق اقتاۋعا ەشقانداي كەدەرگى جوق. قازىرگى تاڭدا عالىمدار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسقا دا مەملەكەتتىك ارحيۆتەرىندە جۇمىس ىستەپ جاتىر. كەرىسىنشە، مەملەكەتتىڭ بۇكىل رەسۋرستارىنىڭ بارلىعى وسى قازاقستانداعى ارحيۆتەردى اشىپ، سول ارحيۆتەردەگى ماتەريالداردى تولىق جان-جاقتى زەرتتەۋگە باعىتتالعان. ءاربىر باعىت بويىنشا جەكە-جەكە عىلىمي-تانىمدىق جانە باسقا دا ماتەريالدار شىعاتىن بولادى.
بەرىك ابدىعاليۇلى، قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
– كوميسسيا قىزمەتىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى 1920-1950 جىلدار ارالىعىن قامتيدى. الدا قوسىمشا زەرتتەۋلەردى جالعاستىرۋ قاجەت. سوندىقتان مەمكوميسسيانىڭ جۇمىسى 3 جىلعا سوزىلادى.
– ناقاقتان ناقاق قۇربان بولعانداردى تولىقتاي اقتاۋعا نە كەدەرگى؟ بۇرمالانعان شىعارمالار مەن ويدان قۇراستىرىلعان جالالار ما؟ الدە باسقا…
ديحان قامزابەكۇلى، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى، اكادەميك:
– بۇل قىلمىستار قۋعىن-سۇرگىن كەزىندە باسقاشا باعالاندى. بۇگىنگى تاڭدا اشتىقتىڭ سالدارىنان جاسالىنعان (امالسىزدان) قىلمىس رەتىندە قارالۋدا. ال ەندى سۇراق، وسى ماسەلەلەردى بۇگىنگى كۇننىڭ قىلمىستىق زاڭدارىمەن قاراستىرۋ كەرەك پە، الدە قوعامنىڭ ىقتيمال زاردابى رەتىندە مە؟ مىنە، وسىلاردى قاراستىرۋىمىز قاجەت. اقتاۋدى قاجەت ەتەتىن دۇنيەلەر وتە كوپ. ول ءۇشىن 1930 جىلداردان بەرگى شاڭ باسقان ارحيۆتەردى تولىقتاي اقتارۋىمىز كەرەك.
ەرلان سايلاۋباي، الاشتانۋشى:
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا قاتىستى قۇجاتتار تولىقتاي جاريا ەمەس. ولار ءالى دە بولسىن قۇپيا ساقتالادى. بىراق بۇل باعىتتا جۇمىستار اتقارىلۋدا. قازىرگە ناقتىلانعان جاريا مالىمەت شىقپادى. بۇنىڭ ءوزى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋعا كەدەرگى بولىپ تابىلادى. پرەزيدەنت پارمەنىمەن رەپرەسسيا قۇرباندارىن اقتاۋعا تاپسىرما بەرىلدى. بۇگىنگى تاڭدا وڭىرلىك 11 جۇمىس توبى قۇرىلىپ، ءوز جۇمىسىن جالعاستىرۋدا. ءتىپتى، قازىردىڭ وزىنە ءبىرشاما شىعۋ تەگى بەيمالىم دەرەكتەردىڭ اقيقاتى اشىلدى.
– ەركىن نۇراتدينۇلى, دوتسەنت، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى:
– جالپى كوميسسيا بىلتىردان باستاپ جارتى جىلداي جۇمىس ىستەدى. جىلدىڭ بەل ورتاسىنان باستالدى. نەگىزىندە رەسپۋبليكالىق كوميسسيا ودان دا بۇرىن قۇرىلدى. 2020 جىلدىڭ اياعىندا پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان نارسە عوي. ۇلكەن يگىلىكتى ءىس بولدى. بيىل دا اللا اماندىق بەرسە، قايتا جاندانىپ جاتىر. جارتى جىلدىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردا، ءاربىر وبلىس ورتالىقتارىندا رەسپۋبليكالىق كوميسسيالار قۇرىلدى. ودان كەيىن ءاربىر وبلىس ورتالىقتارىندا ايماقتىق كوميسسيالار قۇرىلدى. مىسالى، الماتى قالاسىنىڭ وزىندە كوميسسيانىڭ قۇرامىندا 50 شاقتى ادام بار. جالپى سانى 9 توپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. كوميسسيانىڭ جۇمىسىنا كوڭىلىم تولادى. ويتكەنى وسى جارتى جىلدىڭ ىشىندە شىنى كەرەك ۇلكەن شارالار اتقارىلدى. ءبىزدىڭ كوميسسيانىڭ ءوزى ۇلكەن جيناق دايىندادى. اقتالماعانداردىڭ ەسىمدەرىن ۇسىندى. بىزدەگى ءبىر عانا توپتىڭ ءوزى (قۇرامىندا 5 ادام) 150-دەي بەلگىسىز ادامداردىڭ اتىن ۇسىندى. بۇل تەك الماتى قالاسى بويىنشا. ەندى ەلەستەتىپ كورىڭىز رەسپۋبليكا بويىنشا دايىندالاتىن بولسا، ۇلكەن قۇجاتتار جيناعى ءازىر دەۋىمىزگە بولادى. ەكىنشى ماسەلە، ءاربىر توپتىڭ ءوزىنىڭ تاقىرىپتارى بار. توپتار سول تاقىرىپتار بويىنشا جۇمىس جاساۋدا. جەكەلەگەن پەرسونالدار بويىنشا ەمەس. مىسالى، ءبىزدىڭ توپتىڭ جۇمىسى قازاقستاننان باسقا ەلگە كوشۋگە ءماجبۇر بولعانداردىڭ تاعدىرى جايىندا بولىپ وتىر. ال الاشتىقتارعا كەلەر بولساق، ولارعا ارنايى توپ قۇرىلدى. بۇگىنگى تاڭدا ونىڭ قۇرامىندا بەلگىلى الاشتانۋشى، اكادەميك مامبەت قويگەلديەۆ تە بار. سوندىقتان دا بۇل توپ الاش باعىتىنداعى ىزدەنىستەردى ودان ءارى تەرەڭدەتەدى عوي دەپ ويلايمىن. الاشتىقتاردى تەرگەۋگە، جالپى سولارعا قاتىستى قۇجاتتاردىڭ بارلىعىن زەردەلەپ، زەرتتەپ الساق ونى ناسيحاتتاۋ ماسەلەسى قيىن ەمەس. ولاردى اقتاۋ ماسەلەسى، بەلگىسىز ەسىمدەردى جارىققا شىعارۋ ماسەلەسى شەشىلگەن سوڭ ولاردى ناسيحاتتاۋ ماسەلەسى بىرتىندەپ جولعا قويىلادى دەپ ەسەپتەيمىن.
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن بۇگىنگى ۇرپاققا دارىپتەۋدىڭ قانداي ءتيىمدى ءتاسىلىن ۇسىنار ەدىڭىز؟
دوس كوشىم، «ۇلت تاعدىرى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى:
– بۇگىنگى تاڭدا كوميسسيانىڭ جۇمىسى بىرقالىپتى جۇرگىزىلىپ جاتىر. كوميسسيانىڭ جۇمىسىن اقپاراتتىق دەڭگەيگە تاراتۋ از دەپ ويلايمىن. ءتىپتى، كوڭىلىمنەن شىقپايدى. مىسالى، مەن ماڭعىستاۋداعى جيىنعا قاتىسىپ، ءسوز سويلەدىم. وندا 1930-1950 جىلدار ارالىعىنداعى ماسەلەلەردى عانا قارادىق. ايتقىم كەلگەنى، جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ قۇرباندارىن دا وسى كوميسسيانىڭ قاراۋىنا ۇسىنۋ كەرەك. ول دا وسى ماسەلەلەردىڭ قاتارىنا كىرەدى. جەلتوقساندا دا كوپ ادامدار جازالاندى، قازا بولدى. ولاردى كىم جازالادى، قانداي ايىپ تاقتى سولاردى دا انىقتاۋ قاجەت. قازىرگە كوميسسيانىڭ جۇمىسى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە جۇرگىزىلىپ جاتىر، ول قوعامدىق دەڭگەيدە ءجۇرۋى كەرەك. مەن ءبىر-ەكى ۇسىنىس بەرىپ ەدىم، سونىڭ ءبىرى مىناداي: وبلىستىق گازەتتەرگە وسى كوميسسيا بويىنشا كىمنىڭ ايتار پىكىرى بار، كىمنىڭ قاي جەردە قالاي جازالانعانى تۋرالى اقپارات بەرۋ كەرەك سەكىلدى. سەبەبى 1930-1940 جىلعى اقساقالدارىمىزدىڭ كوزى ءتىرى. سەبەبى سول ۋاقىتتاعىلاردىڭ ءبارىن ايتىپ كەتۋى كەرەك قوي. وسى تۇرعىدان الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋ، باق-تى پايدالانۋ جەتىمسىز بولىپ وتىر. مەنىڭ ويىمشا، قازىر ادامدار بار، دەرەكتەر جوعالماعان جەلتوقسان وقيعاسىنان باستاۋ كەرەك. ويتكەنى، ءالى دە تولىق اقتالماعان ادامدار بار. جالپى كوميسسيانىڭ قۇرىلۋىن دۇرىس شەشىم دەپ سانايمىن. بىراق جۇمىسىن ودار ءارى جانداندىرعانىمىز ءجون!
بۇل رەتتە، جۋرناليست سەرىك ابىكەنۇلى مىناداي پىكىردە:
– مەنىڭشە، 1993 جىلعى 14 ساۋىردەگى زاڭعا تۇزەتۋ ەنگىزۋ كەرەك. ونىڭ 6-بابى كەزىندەگى وتارشى كەڭەس ۇكىمەتىن قورعايدى. اشتىقتىڭ سالدارىنان، قولىنا قارۋ العان اقتاڭداقتار نەگە باندى بولۋى كەرەك. كوميسسيا وسىنى ەسكەرسە دەيمىن.
ەرسايىن مولداسانوۆ، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت:
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ جۇمىسىنان حاباردارمىن. قازىرگە، كوميسسيا جۇمىسى باياۋ جۇرۋدە. سەبەپتەرى بەلگىلى. بىرىنشىدەن، وتە ورىندى سۇراق دەپ ويلايمىن. ناقتىراق، الاش زيالىلارىنىڭ ەسىمىن دارىپتەۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى. ولار تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى مالىمەتتەردى مەكتەپ پەن جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ ادەبيەت، تاريح پاندەرىنىڭ وقىتۋ جوسپارىنا ەنگىزۋ كەرەك. ءالى دە بولسا زەرتتەۋلەر اياسىن كەڭەيتىپ، ءىس-شارالار كوپ وتكىزىلە بەرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ارنايى الاش تانۋ نەمەسە تۇلعا تانۋ ءپانى ەڭگىزىلسە. ارينە، تولىققاندى زەرتتەلىپ، زەردەلەنىپ بولعان سوڭ. ولاردىڭ بىزگە جەتكەن ەڭبەكتەرىن كەڭىنەن ناسيحاتتاعانىمىز ءجون. سوندا عانا جاس ۇرپاق الاش زيالىلارىنىڭ ۇلت ءۇشىن كۇرەسكەندىگىن تانىپ، بىلە باستايدى. بۇگىنگى تاڭدا الاش زيالىلارى ۇسىنعان ۇلتتىق يدەيا اقپاراتتىق كەڭىستىكتە دۇرىس كورىنىس تاپپاي وتىر. سەبەبى الاش زيالىلارى سول تۇستاعى رەسەي ىقپالىنان شىعىپ، ەل بولۋدى كوزدەدى. ولار سول ءۇشىن دە كۇرەستى. دالىرەك ايتقاندا، جەكە ەل بولۋ مۇددەسىن قوزعادى. قازىرگى تاڭدا بۇل يدەيا كوپشىلىككە، اسىرەسە، ەلىمىزدە تۇرىپ جاتقان ءورىستىلدى ازاماتتارعا ۇنامايدى. ءبىز بۇل يدەيانىڭ، سونداي-اق ونى جاساۋشىلاردىڭ قوعامعا ەشقانداي قاۋىپتىلىگى جوق ەكەندىگىن دالەلدەپ، كورسەتۋىمىز قاجەت. ولاردىڭ حالىق الدىندا جاعىمدى ءيمميدجىن قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. جاسىقسىز جازالانعانداردى اقتاپ، تۇلعاسىن بۇگىنگى ۇرپاققا دارىپتەگەنىمىز دۇرىس. ولاردىڭ ۇلتشىل ەمەس، ۇلتجاندى بولعاندىعىن دالەلدەگەنىمىز دۇرىس قوي دەيمىن.
ناۋريس قازانتاەۆ، ساياسي قۋعىن-سۇرگىننىڭ قۇربانى بولعان قياش قۇلاتاەۆتىڭ نەمەرەسى:
– سول كۇندى كۇڭىرەنە ەسكە الامىن. جەندەتتەر كەلىپ ونى الىپ كەتتى. اجەم مەن اينالاسىنداعى ايەلدەردىڭ بارلىعى جىلاعانى ەسىمدە. اتام سوڭعى دەمىنە دەيىن كىنالى ەمەستىگىن ايتتى.
مىنە، وسى وقيعادان كەيىن قياش قۇلاتاەۆ تار قاپاسقا قامالعان. جازىقسىز جازالانىپ، زىنداندا ازاپتالعان. ءدال وسى ستسەناري ءاربىر ايىپتالۋشىنىڭ باسىنان وتكەن. قىسقاسىن ايتقاندا، جازالاۋشىلار جەردە قولدان توزاق ورناتقان. ولار ايەلدەردى دە دەپ اياپ وتىرماعان. ءبارىن جاپپاي قارا جۇمىسقا جەككەن. بالالاردى 3 جاسقا جەتكەننەن سوڭ اناسىنان ايىرىپ، بولەك ۇستاعان. ءتىپتى، بالاسىن سودان كەيىن كورمەگەن دەسەدى. تۇرمەلەر ماڭىنان قۇدىقتار قازىلىپ، ايىپتالۋشىلاردى سولاردىڭ ىشىنە قاماپ ازاپتايتىن بولعان. بۇل دا جۇرەگى جوق جازالاۋشىلاردىڭ ويلاپ تاپقان سۇمدىعى. ارينە، مۇنداي جازانىڭ سوڭىندا ءولىم تۇردى. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 1940-1950 جىلدار ارالىعىندا اتالعان جازالاۋ ورىندارىنان 40 مىڭداي ءمايىت تابىلعان. عالىمداردىڭ مالىمدەۋىنشە، ەلىمىز بويىنشا جالپى سانى 100 مىڭداي ادام رەپرەسسيانىڭ قۇربانى بولعان. بۇل ساندار كوميسسيا زەرتتەۋىنەن سوڭ ءالى دە ءوسۋى ىقتيمال.
شىنتۋايتىندا كەلگەندە اقتايتىن دۇنيەلەر كوپ-اق. ول ءۇشىن قوعام بولىپ قۇلىق تانىتۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ءالى كۇنگە دەيىن قوعامدا ستاليندىك كەزەڭگە بايلانىستى كوزقاراس قالىپتاسىپ ۇلگەرگەن جوق. ءبىرى ولاي دەيدى، ءبىرى بىلاي دەيدى. تاڭىرگە تاۋبە، قازاق حالقى نەبىر ناۋبەت كەزەڭدەردى باستان وتكەرسە دە قايتادان تامىر الىپ، ەلدىك مۇراتقا جەتىپ وتىرعان ەكەن. قازاقتىڭ كەز كەلگەن اۋلەتىنە بارساڭىز اتا-بابالارىنىڭ كورگەن قيىندىقتارىن جىپكە ءتىزىپ، بايانداپ بەرە الادى. سەبەبى ءار قازاقتىڭ وتباسى بۇل زۇلمات جىلداردىڭ تاۋقىمەتىن تارتىپ، زيانىن شەككەن. مىنە، سوندىقتان دا ەلدىڭ ەرتەڭىن، اۋماق تۇتاستىعىن ويلاعان ۇلىلاردىڭ ەرلىگىن ۇمىتپاۋىمىز ءتيىس. ولار ماڭگى ۇرپاق جادىندا ساقتالۋى كەرەك. ءبىز سوندا عانا ماڭگىلىك ەل بولىپ، سوندا عانا كەمەل كەلەشەككە جول اشامىز. جازىقسىز جازالانعانداردىڭ لايىقتى، ءادىل باعاسىن بەرگەندە عانا ازاتتىعىمىز بەكەم، بىرلىگىمىز مىعىم بولادى.
ساياسي قۋعىن-سۇرگىن سالدارىنان قۇربان بولعان مۇڭلىقتاردىڭ رۋحى شات بولعاي!
ورالباي مەرگەنبايۇلى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
