2021 جىلدىڭ 13 قازانىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلتتىق جوبالار تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى جارلىققا قول قويعان ەدى. وسى ورايدا، ەلوردادا وتكەن ءباسپاسوز ماجىلىسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆا قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى قولعا العان جوبالارمەن تانىستىرعان ەدى. ونىڭ سوزىنشە، 10 ناقتى ۇلتتىق جوبانىڭ ىشىندە «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى – 3 باعىت، 7 مىندەتتەن تۇرادى.
ايدا بالاەۆا حانىم «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» ۇلتتىق جوباسىنا قاتىستى بىلايشا تۇسىنىكتەمە بەرگەن ەدى:
«مازمۇنى جاعىنان بۇل ءمانى تەرەڭ، اۋقىمى وتە كەڭ جوبا. بۇل – قانشاما عاسىرلار بويى قالىپتاسقان حالقىمىزدىڭ مادەني بولمىسى، تاريحى مەن تامىرى. سوندىقتان اسىرەسە قازىرگى جاھاندانۋ كەزەڭىندە ونى ساقتاپ قالۋ، ۇرپاق بويىنا ءسىڭىرۋدىڭ ماڭىزى زور. ويتكەنى، بۇگىنگى ۇرپاق بويىنا «ۇلتتىق كود» ۇعىمىن قانشالىقتى تەرەڭ سىڭىرسەك – ول ءبىزدىڭ ەرتەڭگى ۇلت بولىپ قالۋىمىزدىڭ كەپىلى. وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن جوبانى ءۇش نەگىزگى باعىتتا ىسكە اسىرۋ كوزدەلىپ وتىر».
سونىمەن ۇلتتىق مادەنيەت پەن ۇلتتىق الەۋەتتى قالىپتاستىرۋ جولىندا «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى ءۇش نەگىزگى باعىتقا بولىنگەن. ولار، «رۋحاني جاڭعىرۋ» قۇندىلىقتارىن ىلگەرىلەتۋ جانە مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ; «ەل رۋحى»; «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى».
«ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ» ءبىرىنىشى باعىتى اياسىندا 38 جوبا جوسپارلانعان. 2025 جىلعا دەيىن حالىقتىڭ 88,5%-ىن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ جوبالارىمەن; مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردىڭ 100%-ىن مادەني تاربيەمەن قامتۋ; «وقيتىن ۇلت» جوباسى شەڭبەرىندە حالىقتىڭ وقىرمان بەلسەندىلىگىن 40%-عا دەيىن ارتتىرۋ; سونداي-اق مەتسەناتتار قاراجاتى ەسەبىنەن 3000 نىسان سالۋ جانە جوندەۋ جوسپاردا بار. مۇنىمەن قوسا، بۇل ءىس- شارالار تۇرعىنداردىڭ، سونىڭ ىشىندە بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ مەن كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋعا، وتاندىق قالامگەرلەردى، سونىڭ ىشىندە جاس اقىن-جازۋشىلاردى مەملەكەت تاراپىنان ىنتالاندىرۋ مەن قولداۋعا باعىتتالعان.
ۇلتتىق مادەنيەتتى دامىتۋ جولىندا ۇلى قادام رەتىندە باعالانعان «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» ۇلتتىق جوباسىنىڭ ەكىنشى باعىتى «ەل رۋحى» دەپ اتالادى.
ەكىنشى باعىتتىڭ العا قويعان ماقساتتارى رەتىندە 2025 جىلعا قاراي ون ءۇش ءىرى ءىس-شارا وتكىزۋ مەن بەس ناقتى ناتيجە كورسەتۋ كوزدەلگەن. ولار، ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، ونىڭ ىشىندە جاڭا مادەني وبەكتىلەر سالۋ ارقىلى اۋىل جانە شالعايداعى ەلدى مەكەندەر تۇرعىندارىنىڭ 92,5%-ى مادەنيەت سالاسى قىزمەتىمەن قامتىلادى. ەكى ءجۇز ەلۋ جاڭا مادەنيەت نىسانى سالىنادى جانە جۇمىس ىستەپ تۇرعان مىڭ ەكى ءجۇز مادەنيەت نىسانى كۇردەلى جوندەۋدەن وتەدى.
ءۇشىنشى باعىت - «تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارى» دەپ اتالدى جانە بۇل ەلىمىزدىڭ جاستارىنا ارنالادى.
«وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر، بيىل تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا تۋعان بالالار 29-30 جاسقا كەلىپ جاتىر. ءسوز جوق، بۇل جاستار – ەگەمەن ەلدىڭ ءتول ۇرپاعى عانا ەمەس، بولاشاق ءۇمىتى، ەرتەڭگى يەسى. سوندىقتان ولاردى مەملەكەتتىك تۇرعىدان قولداپ، جاعداي جاساۋ – وسى جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى. ول جاستاردىڭ رۋحاني كەمەلدەنىپ، كاسىبي جەتىلۋىن كوزدەيتىن ءۇش اۋقىمدى مىندەتتى قامتيدى»، - دەدى ول.
اتاپ ايتقاندا 2025 جىلعا دەيىن:
- جاستاردىڭ بازالىق سۇرانىستارىن شەشۋ بويىنشا شارالاردى ىسكە اسىرۋ. ياعني، ساپالى جانە قولجەتىمدى ءبىلىم بەرۋ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ جانە تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ;
- جاستاردىڭ جان-جاقتى دامۋىنا قۇقىقتىق جاعدايلار جاساپ، رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە وتباسىلىق قۇندىلىقتارعا باۋلۋ;
- جاستاردى قوعامدىق پايدالى ىستەرگە تارتىپ، باسەكەگە قابىلەتتى ۇرپاق تاربيەسىنە جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋ;
وسى ورايدا ونەردە جۇرگەن كاسىبي انشىلەر دە «رۋحاني جاڭعىرۋ» ۇلتتىق جوباسىنا ءوز تاراپىنان ۇلەستەرىن قوسۋدا.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت قايراتكەرلەرى، ونەر جۇلدىزدارى ميراس پەن قۇرالاي بەكجانوۆتار ونەر سالاسىندا شاكىرت تاربيەلەۋدە ۇلكەن ەڭبەك اتقارۋدا. وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا الماتى وبلىسى قاسكەلەڭ قالاسىندا «ميراس پەن قۇرالاي» ونەر ورتالىعىن اشىپ، ۆوكال، دومبىرا، سۋرەت سالۋ، حورەوگرافيا، اكتەرلىك شەبەرلىك سىنىپتارىندا بالالاردى وقىتۋدا.
- سالەمەتسىز بە، «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنا كوزقاراسىڭىز؟
- «ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى ەلىمىزدىڭ دامۋىنا، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى دارىپتەۋگە، كەلەشەك ۇرپاقتىڭ سانالى بولىپ وسۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوسۋدا. ونەر سالاسىندا جۇرگەن بىزدەر دە ءارتۇرلى مەرەكەلىك شارالاردا اۋىل-ايماقتاردا كونتسەرت بەرىپ، حالىققا قازاق ونەرىن دارىپتەپ ءجۇرمىز.
وسى ونەر سالاسىندا كوپ جىلدان بەرى جۇرگەننەن كەيىن جانە قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريانى بىتىرگەن كاسىبي انشىلەر بولعاننان كەيىن شاكىرت تاربيەلەۋگە ەرتە كەلدىك. الدىمەن، قۇرالاي ەكەۋىمىز تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا ستۋدەنتتەردى وقىتا باستادىق. ونەردە جۇرگەن قانشاما دارىنداردى ۆوكالدان وقىتتىق. بۇگىندە وزىمىزبەن بىرگە ءبىر ساحنادا ونەر كورسەتۋدە.
- العاش «ميراس پەن قۇرالاي» ونەر ستۋدياسى قاشان جانە قايدا اشىلدى؟
- ءيا، 2017 جىلى الماتى قالاسىندا وقۋشىلارعا ارنالعان ونەر ستۋديامىز اشىلدى. جەتەكشىسى قۇرالايدىڭ تۋعان ءسىڭىلىسى جانار قۇسمانوۆا بولدى. جانار دا ونەردە جۇرگەن، ۆوكالدان ساباق بەرەتىن ۇستاز. وسى جىلدار بويى مىڭداعان وقۋشىلار ءبىلىم الىپ، حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق بايقاۋلاردا جەڭىمپاز بولىپ، جۇلدەگەر بولىپ، بۇگىندە مۋزىكالىق كوللەدجدەردە ءبىلىم الۋدا.
بىلتىر قاسكەلەڭدەگى ونەر ستۋديامىزدى اشۋ ءۇشىن كوپ دايىندالدىق. عيماراتتى تاۋىپ، ونى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزدىك. بالالارعا ىڭعايلى بولسىن دەپ وقيتىن بولمەلەردى جاڭا زاتتارمەن جابدىقتادىق. كوپتەگەن اسپاپتار الىندى. ەڭ ۇزدىك ماماندارعا ىرىكتەۋ جاريالادىق. بۇگىندە قاسكەلەڭ قالاسىنىڭ 300-دەي شاكىرتى ءبىزدىڭ مەكتەپتە وقۋدا. ولارعا ەڭ بىلىكتى، كاسىبي ۇستازدار ءبىلىم بەرۋدە.
- بالالار جىلىنا قانداي شارالار وتكىزىلمەك؟ باسقا ونەر ورتالىقتارىنان ايىرماشىلىق بار ما؟
- بيىلعى بارىس جىلىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «بالالار جىلى» دەپ جاريالادى.
ول «بالالارعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ كەرەك. سەبەبى ولاردىڭ اماندىعى – مەملەكەتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعىنىڭ سەنىمدى كەپىلى. سول سەبەپتى كەلەسى جىلدى بالالار جىلى دەپ جاريالاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن» – دەدى.
سول ءۇشىن دە بيىل بالالارعا ارنالعان ونەر مەكتەبىمىزگە ەرەكشە نازار اۋدارىپ، كۇنى-ءتۇنى ەڭبەك ەتۋدەمىز. باسقا ونەر ورتالىقتارىنان ايىرماشىلىعىمىز – ءبىز، قۇرالاي ەكەۋىمىز ءوزىمىز ۆوكالدان ساباق بەرەمىز. باسقا ساباقتاردى دا ءوزىمىز قاداعالايمىز. كۇندە وسى جەردەمىز.
مىنە، كەشە عانا قاسكەلەڭ قالاسىنىڭ مادەنيەت ۇيىندە ناۋرىز مەيرامىنا ارنالعان ەسەپ بەرۋ كونتسەرتىمىز ءوتتى. قانشاما بالا ونەر كورسەتىپ، اتا-انالارى ونەرلەرىنە ءتانتى بولىپ قايتتى. «ونەر ءار قازاقتىڭ قانىندا بار» دەمەكشى، ءار شاكىرتىمىز وتە دارىندى بالالار. بولاشاقتارىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتەمىز. ديماش قۇدايبەرگەنوۆ سياقتى ەلىمىزدىڭ اتىن الەمگە پاش ەتەتىن بالالارىمىز وتە كوپ. تەك ساباقتاردى وتكىزبەي، ەڭبەكتەنسە بولعانى. بۇل جەردە اتا-انالاردىڭ دا ءرولى ماڭىزدى. بالانىڭ ونەرىنە نازار اۋدارىپ، قاداعالاپ، جىگەرلەندىرىپ، سەنىم ارتىپ وتىرسا، كەرەمەت بولار ەدى.
بيىل جوسپاردا كوپتەگەن رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق بايقاۋلار بار. سولارعا دايىندىق جوعارى دەڭگەيدە. جانە بىرنەشە ەسەپ بەرۋ كونتسەرتىمىز بار.
– سۇقباتىڭىزعا راقمەت!
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
