قازاقستانداعى ورىس ۇلتى وكىلدەرىنىڭ ورىسشا سويلەگەندەرى ولار ءۇشىن وتە دۇرىس. ويتكەنى اربىرەۋى ءوز ءتىلى مەن مادەنيەتىنىڭ ومىرشەڭدىگىن ساقتاپ وتىر. ۇلت الدىنداعى مىندەتتەرىن ۇعىنادى. بالالارىنا دا سونى ۇيرەتەدى.
ال قازاق ءتىلىنىڭ قاجەت تىلگە اينالا الماۋى، ول ءوزىمىزدىڭ سامارقاۋلىعىمىزدان. 2021 جىلعى حالىق ساناعى بويىنشا ەلىمىزدەگى قازاقتاردىڭ ۇلەسى 70,18 پايىزعا جەتتى. حالقىمىزدىڭ سانىنا قاراساق، ءتىل ماسەلەسىنىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرۋىنىڭ ءوزى ءبىرتۇرلى. 30 جىلدا ءورىستىلدى قازاقتار بىلاي تۇرسىن، باسقا ۇلتتاردى دا قازاقتارمەن ميداي ارالاستىرىپ جىبەرۋگە بولار ەدى.
اركىمنىڭ ىعىنا جىعىلۋ، ىڭعايىندا كەتۋ قازاقتىڭ ادەتىنە اينالىپ بارا جاتىر. ءبىر جاعىنان، قازاقتار، اسىرەسە قازاقشا سويلەيتىن قازاقتار مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىندەرگە ءتۇسىنىسۋ ءۇشىن تولەرانتتىلىق تانىتىپ، ورىسشا سويلەپ ءجۇر. قاشان كەرىسىنشە بولادى ەكەن؟ جانىمىزدى ايازداي قاريتىنى وسى.
الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ بىرىندە وزگە ۇلت وكىلىنىڭ "قازاقشا ۇيرەنگەننەن، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنگەنىم پايدالى", – دەگەنىن ەستىپ قالدىم. ارينە ول ءوزىنىڭ پىكىرى. ال قازاق ءۇشىن قازاق ءتىلى ەشۋاقىتتا ەشتەڭەگە ايىرباستاۋعا بولمايتىن ۇلتتىق قۇندىلىق قوي.
سونداي-اق بۇل نامىس ماسەلەسى. نامىسىن قولدان بەرمەگەن قازاقتا "نامىسى بار جىگىتتىڭ، نار كۇشى بار. نامىسى جوق جىگىتتىڭ، قاي كۇشى بار؟", – دەگەن ءسوز بار.
ءورىستىلدى قازاقتاردى ءبىر بولەكتەۋ ەمەس، سانالارىن سىلكىندىرىپ، نامىستارىن قايراۋ ماقساتىندا "قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا ءورىستىلدى قازاقتار كەدەرگى بولىپ تۇر!" دەگەن جازبام "ەلانا" پورتالىندا جاريالانعان بولاتىن.
بىرنەشە ءورىستىلدى سايت وسى ماقالاما رەاكتسيا بەرىپ، تاقىرىبىن بۇرمالاپ، ورىستىلدىلەرگە قولداۋ ءبىلدىرىپ قويىپتى. قازاق تىلىندەگى سايتتار بولسا، كەرىسىنشە. ەكى ءتۇرلى قوعامدى ءبىر يدەولوگيا توڭىرەگىنە توپتاستىرۋعا اسىعۋىمىز كەرەك دەگەن ويدامىن.
حالەل دوسمۇحامەدۇلى ء"وز ءتىلىن بىلمەگەن ەل – ەل بولمايدى", – دەيدى. ءتىلىمىزدىڭ مەملەكەتتىڭ بارلىق سالاسىندا فۋنكتسيونالدىق تۇرعىدا ۇستەمدىككە يە بولۋى ءوز قولىمىزداعى شارۋا ەكەنىن ۇمىتپايىق.
قازاققا قازاق تىلىنەن بەزەتىندەي نە كورىندى؟
قۋانىش جۇمابەكۇلى
"ەۋرازيا زەرتتەۋلەرى" ماماندىعى بويىنشا PhD دوكتورى، "قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى" جوباسىنىڭ جەڭىمپازى
