Qazaqstandaǧy orys ūlty ökılderınıŋ orysşa söilegenderı olar üşın öte dūrys. Öitkenı ärbıreuı öz tılı men mädenietınıŋ ömırşeŋdıgın saqtap otyr. Ūlt aldyndaǧy mındetterın ūǧynady. Balalaryna da sony üiretedı.
Al qazaq tılınıŋ qajet tılge ainala almauy, ol özımızdıŋ samarqaulyǧymyzdan. 2021 jylǧy halyq sanaǧy boiynşa elımızdegı qazaqtardyŋ ülesı 70,18 paiyzǧa jettı. Halqymyzdyŋ sanyna qarasaq, tıl mäselesınıŋ kün tärtıbınde tūruynyŋ özı bırtürlı. 30 jylda orystıldı qazaqtar bylai tūrsyn, basqa ūlttardy da qazaqtarmen midai aralastyryp jıberuge bolar edı.
Ärkımnıŋ yǧyna jyǧylu, yŋǧaiynda ketu qazaqtyŋ ädetıne ainalyp bara jatyr. Bır jaǧynan, qazaqtar, äsırese qazaqşa söileitın qazaqtar memlekettık tıldı bılmeitınderge tüsınısu üşın toleranttylyq tanytyp, orysşa söilep jür. Qaşan kerısınşe bolady eken? Janymyzdy aiazdai qarityny osy.
Äleumettık jelılerdıŋ bırınde özge ūlt ökılınıŋ "qazaqşa üirengennen, aǧylşyn tılın üirengenım paidaly", – degenın estıp qaldym. Ärine ol özınıŋ pıkırı. Al qazaq üşın qazaq tılı eşuaqytta eşteŋege aiyrbastauǧa bolmaityn ūlttyq qūndylyq qoi.
Sondai-aq būl namys mäselesı. Namysyn qoldan bermegen qazaqta "Namysy bar jıgıttıŋ, nar küşı bar. Namysy joq jıgıttıŋ, qai küşı bar?", – degen söz bar.
Orystıldı qazaqtardy bır bölekteu emes, sanalaryn sılkındırıp, namystaryn qairau maqsatynda "Qazaq tılınıŋ damuyna orystıldı qazaqtar kedergı bolyp tūr!" degen jazbam "Elana" portalynda jariialanǧan bolatyn.
Bırneşe orystıldı sait osy maqalama reaksiia berıp, taqyrybyn būrmalap, orystıldılerge qoldau bıldırıp qoiypty. Qazaq tılındegı saittar bolsa, kerısınşe. Ekı türlı qoǧamdy bır ideologiia töŋıregıne toptastyruǧa asyǧuymyz kerek degen oidamyn.
Halel Dosmūhamedūly "Öz tılın bılmegen el – el bolmaidy", – deidı. Tılımızdıŋ memlekettıŋ barlyq salasynda funksionaldyq tūrǧyda üstemdıkke ie boluy öz qolymyzdaǧy şarua ekenın ūmytpaiyq.
Qazaqqa qazaq tılınen bezetındei ne körındı?
Quanyş Jūmabekūly "Euraziia zertteulerı" mamandyǧy boiynşa PhD doktory, "Qazaqstannyŋ 100 jaŋa esımı" jobasynyŋ jeŋımpazy
