قاي عاسىردا بولماسىن قازاق ناۋرىزدا حالىق بولىپ جيىلىپ، مەيرامدى سالتاناتتى تۇردە اتاپ وتكەن. حالىقتى داستۇرىنەن، دىنىنەن، تىلىنەن ايىرۋ جولىندا ءتۇرلى قاستىق جاسالسا دا ۇلتىمىزدىڭ ۇلى قۇندىلىقتارى جويىلعان جوق. ۇلتتىق دەگەن ستاتۋسى بار قازاقتىڭ مەنشىكتى بايلىقتارى بۇگىنگى قوعامدا ناسيحاتتالىپ، ۇمىتىلۋعا اينالعاندارى قايتادان جاڭعىرىپ جاتىر. ۇمىت بولعان شوگەن ويىنىن قالىڭ قازاق اراسىندا دارىپتەۋ جايىن تىلگە تيەك ەتكەن ەدىك، بۇگىن كەشەگى قازاق تەكتىلەرى تەك ءوز اراسىندا عانا ويناعان «حان دويبى» ويىنى جايلى ايتپاقپىز. اتالعان ويىن ءتۇرiن كوپ ادامدار بiلە بەرمەيدi. «حان دويبى» ويىنىنىڭ تەك بiر عانا ورتادا قالىپ قويۋىنىڭ ناقتى بiر عانا سەبەبi بار. ويتكەنi, مەملەكەت باسشىلارىنىڭ حالىقتى باسقارۋ ساياساتى تiكەلەي وسى ويىنمەن بايلانىستى ەدi. ەگەر ول ساياساتتىڭ استارىن قاراپايىم حالىق بiلiپ قوياتىن بولسا، وندا ول كەزدە حاندىق بيلiكتiڭ جويىلىپ كەتۋ قاۋپi بولاتىن. سودان بولار، دەر كەزiندە اشىق تۇردە جاريالانباي، بۇنى بiلەتiن ادامداردىڭ قاتارى سيرەپ، «حان دويبى» ويىنىنىڭ ءورiسi تارىلىپ قالعان. باعزى زاماندا قازاق دويبىنى ەكىگە بولگەن، تەكتى جانە تەكسىز دويبى دەپ. تەكسىزى، بۇگىندە كەڭ تاراعان قاراپايىم دويبى ويىنى. بۇل ويىن وتە قاراپايىم تۇردە وينالاتىندىقتان، ونىڭ ويىن ەرەجەسىن مەڭگەرۋ وتە وڭاي. ءوزىنىڭ تاستارىن قارسىلاستىڭ سوڭعى جولاعىنا جەتكىزۋدى كوزدەپ، بي بولۋعا اسىعاتىن ويىنشىنىڭ دەلەبەسىن قوزدىراتىن ويىن. ال، اتى اتاپ تۇرعانداي تەكتى دويبى تەك قازاق زيالىلارىنىڭ، بيلىك باسشىلارىنىڭ اراسىندا وينالعان. سەبەبى، بۇل ويىندا حاندىقتىڭ دەموكراتيالىق بيلىك جۇيەسىنىڭ قۇرىلىمى سۋرەتتەلگەن. بۇل ويىندا دا ءدال شاحماتتاعىداي وزىندىك ماڭىزى مەن قىزمەتى بار بىرنەشە تاس بار. ولار: حان، بي، بەك، الاشا، تەنتەك، قاراشا. تورتكوز تورتاقتاعا وتىرعان ەكى ويىنشى ەكى حاندىقتىڭ حانى بولىپ وينايدى. ال، ويىنشىلاردىڭ تاقتاسى – بۇل سوعىس الاڭى. كىمنىڭ اقىل-ايلاسى، فيلوسوفيالىق، ماتەماتيكالىق، ەكونوميكالىق، ساياسي-تەحنيكالىق، دەموكراتيالىق وي ءورىسى باسىم، سونىڭ حاندىعى جەڭىسكە جەتەدى. حان دويبىسىنىڭ تاريحى تىم تەرەڭدە جاتىر. الماتى وبلىسى ەسىك قالاسى ماڭىنان تابىلعان «التىن ادامعا» قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ بارىسىندا حان دويبىسىنىڭ ويىن تاستارى تابىلعان. كيىز ءۇي پىشىندەس تاستار ءارتۇرلى قازاقى ويۋ-ورنەكتەرمەن ناقىشتالىپ، ءپىلدىڭ سۇيەگىنەن جاسالعان ەكەن. ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە عا¬لىمدار بۇل تاستاردىڭ قولدانىستا بولعان مەرزىمىن ءۇيسىن مەملەكەتى داۋىرىمەن سايكەستەندىرىپ وتىر. قازاقتىڭ «حان دويبىسى» 2008 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا قر سپورت جانە تۋريزم مينيسترلiگiندە قازاقتىڭ ءداستۇرلi ويىن ءتۇرi بولىپ تانىلدى. مۇلدەم ۇمىتىلۋعا اينالعان ۇلتتىق قۇندىلىقتىڭ قازاق اراسىندا قايتادان جاندانۋىنا مۇرىندىق بولعان – ءانۋار قابدولداۇلى، قايرات جاقياۇلى اتتى تالدىقورعاندىق ازاماتتار. قازىرگى كەزەڭ – حان دويبىسىنىڭ كەمەلدەنىپ، قايتادان قازاق ورتاسىنا ورالعان شاعى. قولعا قونعان التىن قۇستىڭ قادىرىن كەتىرمەي، ناسيحاتتاۋ جۇمىسىن جۇرگىزىپ، ءتول ويىنىمىزدىڭ وزگەنىڭ قورجىنىندا كەتۋىنەن ساقانۋىمىز كەرەك.
massaget.kz
