ەركەكشورا - كاك كازاحسكيە دەۆوچكي يگرالي رول مالچيكوۆ

13259
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2019/07/syostry-iz-taraza-otvetili-na-skandalnye-foto-razdetoi-blogershi.jpg
  ۋ كازاحوۆ ەست تراديتسيا «ەركەكشورا» – راستيت دەۆوچەك كاك مالچيكوۆ. نا تو بىلي سۆوي پريچينى. سلوۆو «ەركەك» – مۋجچينا، «شورا» – بولشوي. ۆوت چتو پيشەت اۆتور كنيگي «ەتيكەت كازاحوۆ» شايزادا توحتاباەۆا: «ۆ نەكوتورىح سەمياح دەۆوچكۋ ۆوسپيتىۆالي كاك مالچيكا، ونا روسلا راسكوۆاننوي ي سۆوبودنوي، س مالچيشەسكيمي پوۆادكامي. ەتو گوۆوريت و توم، چتو ۆ كازاحسكوم وبششەستۆە سۋششەستۆوۆالو ياۆلەنيە تراۆەستي (وت يتال. Travestire – پەرەودەۆات – تەاترالنوە امپلۋا، ترەبۋيۋششەە يسپولنەنيا سووتۆەتستۆەننو پەرەودەتىم ليتسوم رولي درۋگوگو پولا), چتو بىلو وبۋسلوۆلەنو نەسكولكيمي پريچينامي. پرەجدە ۆسەگو، تاكوي وبىچاي وبياسنيالسيا جەلانيەم ماگيچەسكيم وبرازوم سپوسوبستۆوۆات روجدەنيۋ سىنا. نو ەسلي ۆ سەمە بىلي تولكو دەۆوچكي، دليا پسيحولوگيچەسكوگو ۋسپوكوەنيا روديتەلەي ودنا يز نيح نيح وبىچنو يگرالا رول مالچيكا، ا زاتەم ي يۋنوشي. نا ەركەكشورا نادەۆالي نە پلاتيا، ا شتانى (زا يسكليۋچەنيەم پرازدنيكوۆ), ۆپلوت دو سۆوەگو زامۋجەستۆا وني ۆىپولنيالي مۋجسكۋيۋ رابوتۋ پو ۋحودۋ زا سكوتوم. درۋگايا پريچينا ودەۆات دەۆوچكۋ كاك مالچيكا زاكليۋچالاس ۆ يزبالوۆاننوستي دوچەري. تاكيە بوي-دەۆيتسى وتليچاليس مۋجەستۆەننىم حاراكتەروم، ۆلادەلي ورۋجيەم، ناۆىكامي بوربى (يح داجە نازىۆالي پالۋان قىز (دەۆۋشكا-بوگاتىر) ي ۆەرحوۆوي ەزدى». سوبراۆشي منوگو ينتەرەسنىح فاكتوۆ و كازاحسكيح پەۆتساح ي دومبريستاح-كيۋيشي احمەت جۋبانوۆ ۆ سۆوەي كنيگە «عاسىرلار پەرنەسى» و دومبريستكە دينە نۋرپەيسوۆوي پيسال: «كەنجە وچەن ليۋبيل دوچ ي بالوۆال كاك مالچيكا. دەۆوچكا جە ۆسەگدا يگرالا تولكو س مالچيكامي اۋلا ي سكاكالا نا لوشادي ناريادۋ س نيمي. تاكيح دەۆوچەك كازاحي زوۆۋت ەركەكشورا. – ۆىراستەت، ساما بروسيت مالچيشەچي ۆىحودكي، – ۋلىبالسيا وتەتس». پسيحولوگيا ەركەكشورا ۋ دەۆوچكي، س دەتستۆا ودەۆاۆشەيسيا ۆ مالچيشەچيۋ ودەجدۋ ي يگراۆشەي س مالچيكامي ۆ يح يگرى، پودوبنىە يزمەنەنيا ناۆەرنياكا ۆليالي نا ستانوۆلەنيە حاراكتەرا. كوگدا تاكيە دەۆوچكي ۆىراستالي ي ستانوۆيليس دەۆۋشكامي، وني نادلەجاششيم وبرازوم وسوزناۆالي سۆويۋ پرينادلەجنوست ك جەنسكومۋ پولۋ. نو ۆ ليۋبوم سلۋچاە، دليا وبششەستۆا، گدە دليا مۋجچين ي جەنششين پەرەدۆيجەنيە ۆەرحوم نا كونە بىلو وديناكوۆو ەستەستۆەننىم، كونەچنو جە، ەتو نيكوگو نە ۋديۆليالو. تەم بولەە، چتو ۆ پروشلىە ۆەكا كازاحسكيە جەنششينى پري نەوبحوديموستي ۆوەۆالي پروتيۆ ۆراگوۆ بوك و بوك سو سۆويمي وتتسامي، براتيامي ي مۋجيامي. ەتو سپوسوبستۆوۆالو سۆوبودنومۋ پوياۆلەنيۋ دەۆوچەك ەركەكشورا. پيساتەل سابيت مۋكانۋلى ۆ رومانە «پرومەلكنۋۆشي مەتەور» (پەرەۆود الەكسەيا براگينا) پيسال: «چەتىرە جەنى ەردەنا ناروديلي ەمۋ منوگو سىنوۆەي ي ني ودنوي دوچەري. كوگدا ناكونەتس ۋ ملادشەي جەنى-توكال پوياۆيلاس دوچكا، ەيو نارەكلي نەپريۆىچنىم ي سامىم چتو ني نا ەست پلوحيم يمەنەم اكمانكا (بەلايا گۋندوسايا). ۋ كازاحوۆ بىتوۆالو پوۆەرە، چتو نەپريۆلەكاتەلنو نازۆاننىي رەبەنوك بۋدەت جيت دولگو ي ەگو وبويدۋت بولەزني. اكمانكا – پوزجە ەيو ستالي زۆات ي توگو حۋجە، مانكا، – روسلا زدوروۆەنكوي ي كاپريزنوي. نو ۋجە پودروستكوم ونا ستالا ستىديتسيا سۆوەگو يمەني، ا پوۆزروسلەۆ، رەشيلا سوۆسەم يزباۆيتسيا وت نەگو. تاك دوچ ەردەنا پريوبرەلا نوۆوە يميا مىرزاكىز (دەۆۋشكا-گوسپوجا), ۆسكورە ستاۆ پروستو مانگاز. ەردەن ليۋبيل ي بالوۆال ەدينستۆەننۋيۋ دوچ. ەمۋ نراۆيلوس، چتو ونا سۆەتلوۆولوسايا ي پوحوجا نا نەگو، ۆ وتليچيە وت وستالنىح دەتەي. مانگاز ۆوسپيتىۆالاس كاك مالچيشكا ي ۆ اۋلسكيح تراديتسياح، ا روديتەلي پوتۆورستۆوۆالي ۆسەم ەيو كاپريزام. دەۆۋشكا سترەميلاس ۆسيۋدۋ بىت پەرۆوي ي پوحوديت ودنوۆرەمەننو ي نا ششەگوليا-سالا، ي نا باتىرا (ۆ كازاحسكوم تەكستە رومانا ۆ ەتوم پرەدلوجەني پريسۋتستۆۋەت سلوۆو «ەركەكشورا» – ب. و.). ودەۆالاس ونا بروسكو ي بوگاتو، ەزديلا نا لۋچشيح ارگاماكاح، ترەبۋيا دليا نيح نەوبىكنوۆەننىە سەدلا ي سبرۋيۋ. ليۋبيلا، چتوبى ەيو وكرۋجالي دجيگيتى ي دەۆۋشكي، كوتورىە ۆو ۆسيوم ەي پودراجالي. داجە وحوتوي ونا ۋۆلەكالاس – ي س بەركۋتامي، ي س گونچيمي. درۋجيلا س پەۆتسامي، مۋزىكانتامي ي بورتسامي-بالۋانامي. ونا تەرپەت نە موگلا، كوگدا ەە نازىۆالي دەۆۋشكوي، ي نە ستەسنيالاس وتۆەشيۆات تۋماكي تەم، كتو نارۋشال ەتو پراۆيلو. دوچەري باتىروۆ ي رازبوينيكوۆ ۆ كنيگە «قازاق باتىرلارى» («كازاحسكيە باتىرى»), سوستاۆلەننوي كەنەسوم تابىلديەۆىم، راسسكازىۆاەتسيا و باتىرە اكپان نۋربايۋلى، جيۆشەم ۆ 1705-1769 گودى: «ۋ اكپان باتىرا بىلو دەۆيات جيون. وني روديلي دەسيات سىنوۆەي ي ودنۋ دوچ. سىمبات، تاك زۆالي دەۆۋشكۋ، ودەۆالاس كاك ەركەكشورا، پوستوياننو سوپروۆوجدالا وتتسا ي ۋچاستۆوۆالا ۆ سراجەنياح. ەسلي باتىر بىل رانەن، ونا وكازىۆالا ەمۋ پوموشش ي لەچيلا ەگو رانى. ۋ نەيو بىلا لەگكايا رۋكا». سابيت مۋكانۋلى ۆ سۆويح پرويزۆەدەنياح توجە نەودنوكراتنو وسۆەششال ەتۋ درەۆنيۋيۋ كازاحسكۋيۋ تراديتسيۋ. ۆوت چتو ون پيشەت: «…دوچ رازبوينيكا كوجىكا، روديۆشاياسيا پوسلە دەۆياتي سىنوۆەي، كوتورۋيۋ ون ۆىراستيل ەركەكشورا، چيو پوۆەدەنيە بىلو نا ۋستاح ۋ ليۋدەي بلاگوداريا ەە وستروسلوۆيۋ، سيلە ي وتۆاگە، بىلا ەگو «ەدينستۆەننوي». ناركىز بىلو ەيو يميا، نارشا – تاك ەيو زۆالي لاسكاتەلنو. ۆمەستە س براتيامي ونا ەزديلا ك ۆىسوكومۋ ناچالستۆۋ، ۆ چيسلە يح ورۋدوۆالا سويىلوم (دۋبينا), بىلا يسكۋسنوي ناەزدنيتسەي ي سكاكالا نا بىسترونوگوم كونە. ليتسوم بىلا سمۋگلا، روستوم نيجە سرەدنەگو، تەلو ۋپرۋگوە ي تۆەردوە، كاك كامەن. وزورنىە گلازا، كوسا چيورنايا، كاك ۋگول، بۋدتو ۆولوسى حۆوستا يگريۆوي لوشادي. گوۆوريلي، ونا كرەپكا دو وتچايانيا». زنامەنيتىە ەركەكشورا ۆ كازاحسكوي يستوري نەمالو يزۆەستنىح ليچنوستەي، كوتورىە ۆ دەتستۆە بىلي ەركەكشورا. اۆتور كنيگي «قازاق حالقىنداعى سەميا جانە نەكە» («كازاحسكايا سەميا») حالەل ارعىنباەۆ پيسال: «پريۆەدۋ ۆ پريمەر تراگەديۋ «ەنليك - كەبەك». ەنليك بىلا زاسۆاتانا پودرودوم ماتاي سرەدي نايمانوۆ. روسشايا كاك ەركەكشورا ەنليك نە پريزناۆالا بۋدۋششەگو مۋجا، ونا ۆسترەتيلا كەبەكا يز رودا توبىكتى، ۆليۋبيلاس ي ۋبەجالا س نيم. نازرەلا وپاسنوست دليا رودا توبىكتى - ستارەيشينى رودا ماتاي سوبرالي ۆويسكو. نە سموگلي توبىكتينتسى زاستۋپيتسيا زا كەبەكا. ۆليۋبليوننىە پوگيبلي». سوبىتيا پوەمى شاكاريما كۋدايبەرديۋلى «كالكامان – مامىر» تاكجە ۆزياتى يز جيزني. پوەت وپيسىۆاەت، چتو ەركەكشورا مامىر بىلا ەدينستۆەننوي دوچەريۋ بوگاتوگو چەلوۆەكا پو يمەني مامبەتەي. ودەۆالاس ونا كاك مۋجچينا، نا گولوۆە نوسيلا مۋجسكوي تىماك ي ناراۆنە س دجيگيتامي پاسلا تابۋنى لوشادەي. ي نيكتو نە سمەل ەيو وتتسۋ داجە نامەكنۋت و نامەرەني پوسۆاتات ەگو دوچ. شاكاريم وپيسال، كاك مامىر نادەلا دەۆيچە پلاتە، ۆ سلەدۋيۋششيح ستروكاح: مامبەتەي ءوسىپ، ءوندى بارا-بارا، سول تاپتان ءبىر باي شىقتى جەكە دارا. سول بايدىڭ ون بەس جاسار قىزى مامىر ءارى سۇلۋ، ءارى ەستى، ەركەكشورا. ونان باسقا بالا جوق الگى بايدا، ونى قىز دەپ ەش ادام ايتۋ قايدا. بايدىڭ كوڭىلى جابىرقاپ قالا ما دەپ، جۇرت ءجۇردى قۇدا بولام دەي الماي دا. …مامىر جىلقى باعادى كۇندىز بارىپ، تىماق كيىپ، قولىنا قۇرىق الىپ. قالقامان مامىرمەنەن مالدا ءجۇرىپ، ءبىراز ءسوز سويلەسىپتى، كەز بوپ قالىپ. …سونى ايتىپ امانداسىپ مامىر كەتتى، كۇن سايىن قالقاماننان سابىر كەتتى. مامىر بۇگىن قىزدارشا كيىندى دەپ، قالقامانعا حابار جەتتى. ... و بوگاتستۆە مامبەتەيا راسحوديلاس مولۆا، دوچەري مامىر پياتنادتسات لەت. ەدينستۆەننوي سرەد پودرۋگ بىلا، ەركەكشورا، ي كراشە ەە ۆ وكرۋگە نەت. نە بىلو درۋگوگو چادا ۋ نەگو، كتو ب پوسمەل سكازات، چتو دەۆۋشكا ونا. نيكتو نە سمەل و سۆاتوۆستۆە سكازات توگدا، بوياس وبيدەت تاكوگو بوگاچا. …لوشادەي مامىر پاسلا ۆ ستەپي، دلينۋ ۆولوس سكرىۆال تىماك. كالكامان، ەە سلۋچاينو ۆسترەتيۆ، نە ناگوۆوريتسيا س نەي نيكاك. …ۋسكاكالا، پوپروششاۆشيس، مامىر، ۆليۋبلەننىي كالكامان پرو ۆسە زابىل. مامىر نادەلا پلاتە، بلاگايا ۆەست دوشلا دو كالكامانا، دليا سەردتسا لەست. (سمىسلوۆوي پەرەۆود اۆتورا ستاتي) كازاحي، س سامىح درەۆنيح ۆرەمەن سچيتايۋششيە، چتو «ۇل شاڭىراق يەسى» (سىن - حوزياين وتتسوۆسكوگو دوما), «اۋلەتتى جالعاستىرۋشى» (پرودولجاتەل رودا) ي «مۇراگەر» (ناسلەدنيك) وتنوسيليس ك سەميام، گدە نە بىلو سىنوۆەي، س بولشيم پونيمانيەم، وسوبەننىم ترەپەتنىم چۋۆستۆوم ي ستاراليس نيكويم وبرازوم نە وبيجات دەۆوچەك ەركەكشورا. تراديتسيا ەركەكشورا - ياركوە پروياۆلەنيە مۋدروستي ي شيروتى دۋشي كازاحسكوگو نارودا ۆ وكازاني پسيحولوگيچەسكوي پوددەرجكي سەمەي، گدە نەت سىنوۆەي.

بەردالى وسپان

ناتسيونالنىي پورتال "ادىرنا"

پىكىرلەر