Tıl – täuelsızdıktıŋ aiǧaǧy. Tıl men egemendık egız ūǧym. Tılsız – täuelsızdık, egemendıksız – tıl bolmaq emes. Tıl – täuelsızdıktıŋ quatty tıregı, bırlık pen yntymaqtyŋ jyǧylmas tuy. Qazaq elı täuelsız memleket bolyp ornaǧaly şirek ǧasyrǧa taiau uaqyt boldy. Memlekettık tılı – qazaq tılı dep jariialandy. Būl tūsta «Qazaqtyŋ bolaşaǧy – qazaq tılınde» degendei, aldymyzǧa aiqyn jol aşyldy. Bızge tek osy ūstanymdy jüzege asyruǧa bar küş-jıgerdı aiamai, eŋbek etu ǧana qaldy.
Täuelsız Qazaqstannyŋ bolaşaǧy – bız, iaǧni, qazaq jastary. Demek, bızdıŋ mındetımız – qazaq tılınıŋ märtebesın asyru bolmaq. Osy tūsta Elbasynyŋ «Qazaq pen qazaq qazaqşa söilessın», – degen ūlaǧatty sözın eskermei ketu mümkın emes. Täuelsızdık alǧaly berı tıl saiasaty jürgızılude. Memlekettık tıldıŋ qoldanylu aiasyn keŋeitu men tılge degen qūrmettı arttyru maqsatynda köptegen memlekettık baǧdarlamalar men ıs – şaralar ūiymdastyryluda. Nätijelerı de az emes.
Alaida jastar arasynda, keibır mekemelerde qazaq tılınıŋ jaiy aqsap tūr. Sony körıp jüregıŋ qan jylaidy. Bır jaǧynan, älı künge deiın orys tılınıŋ yrqynan şyǧa almai jürgendıgımızden bolar. Rasynda, qazaq halqynyŋ basynda talai qiyn näubet, zūlmattyŋ, qaiǧyly künderdıŋ bolǧany tarihtan belgılı.Elımız jetpıs jyldai Keŋes Odaǧynyŋ qaramaǧynda boldy. Ata – anamyz orys tılın ūlyqtady. Qazaq halqy özınıŋ tılın, dılın, tıptı salt-dästürın ūmytardai halge jettı. Degenmen «sabaqty ine sätımen» degen. Elımız san ǧasyr aŋsaǧan täuelsızdıkke qol jetkızdı. Tılımızdıŋ tüp tamyrymen joiylyp ketpegenıne şükırşılık etuımız kerek tärızdı. Sondai auyr sätterde, syn saǧattarda atameken qonysyn tastap bosqyn halyqtyŋ özımen bırge alyp jürgen bailyǧy – ana sütımen sanasyna daryǧan ana tılı ǧana. «Özge tıldıŋ bärın bıl, öz tılıŋdı qūrmette», – deidı Qadyr aqyn. Qazırgı qoǧam basqa tıldı üirenuge eş şek qoimaidy. Degenmen, qazaq tılın memlekettık tıl därejesıne köteruge är qazaqtyŋ ülesı bolsa eken deidı. Özgenıŋ qūly emes öz elımızdıŋ ūl – qyzy bolaiyq, özgenıŋ emes,öz elımızdıŋ tılın ūlyqtap, märtebesın asyraiyq!
Erık AǦYBAIŪLY
Ūqsas jaŋalyqtar
