Qazaqstan Respýblıkasynyń resmı statıstıkasyna sáıkes, bizder, azamattar, memlekettik sektor men bıznes táýelsizdik jyldarynda 138 mln tonnaǵa jýyq qaýipti jáne 320 mln tonna qaýipti emes qaldyqtar jınadyq, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Qaýiptilerdiń ishindegi eń alǵashqy bestikke:
- Kúl men kúl qaldyqtary (22,8 mln tonna)
- Qus tezegi (1,3 mln tonna)
- Burǵylyq qaldyqtar (212 tonna)
- Dońyz qoımaljyńy (143 mln tonna)
- Munaı qaldyqtary (103 myń tonna) kiredi.
- Bundaı kólemdi kóz aldyńa elestetýdiń ózi qıyn! 1 mıllıon 300 myń qus tezegi degendi oılap kórińiz! Bul qoqystan turǵyzylǵan taý ispettes, belsendi túrde metan men ózge de gazdardy bóledi. Buny qolǵa almasa, saldary naǵyz apatqa alyp keledi», - dep málimdedi QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi janyndaǵy "Qorshaǵan ortany qorǵaý boıynsha aqparattyq-saraptamalyq ortalyǵy, - RMM bas dırektory Janat Samat.
Ekologııalyq aqparattyq-saraptamalyq ortalyqtyń jetekshisiniń sózi boıynsha, bul málimetter – resmı statıstıka. Ol tabıǵı resýrstardy qoldanýshylardyń esebi negizinde qurylady. Jańa Ekologııalyq kodekske sáıkes, olardy «operatorlar» dep ataıdy.
- 2021 jyldyń 1 shildesinen bastap QR jańa Ekologııalyq kodeksine (384 bap) sáıkes, qorshaǵan ortaǵa qandaı da bir zııan keltiretin barlyq sýbektiler jyl saıyn qaldyqtardyń ınventarızaııasy boıynsha esep berýge mindetteledi. Sonyń negizinde barlyq óńirler men ekonomıkalyq qyzmet túrlerinen respýblıka boıynsha tolyq statıstıka jasalady, - dep túsindirdi sarapshy.
Qaldyqtardyń halyqaralyq klassıfıkaııasy degenimiz qoqysty qaýipti jáne qaýipti emes dep eki topqa bólýdi bildiredi. Zańdy polıgondar men sankııalanbaǵan qoqys oryndarynyń arasyndaǵy aıyrmashylyq ta osy ispettes. Sanıtarlyq jáne ózge de standarttardy qansha jerden ustanǵanymyzben, bul qaldyqtar resmı polıgonda bolsyn, stıhııaly qoqys ornynda bolsyn, erte me, kesh pe ydyraı bastaıdy.
Shyndyǵynda, 3 myńnan astam zańdy polıgondardyń tek besten biri barlyq erejeler men normalarǵa saı keledi. Qaýipsizdik deńgeıi boıynsha, suryptaýdan ótetin, ýaqytyly joıylatyn úlgili polıgondar Nur-Sultan qalasynda dep eseptelgenmen, ol osyndaı deńgeıdegi búkil eldegi jalǵyz polıgon bolýy da yqtımal.
- ıfrly kartada jasyl jelekterdiń arasynda júzdegen appaq daqtar aıqyn kórinedi. Jaqyndatyp qarasańyz, jem-shóp óspeıtin, qoqyspen ábden keýip ketken stıhııaly qoqys oryndary kosmostan da kórinedi,- deıdi Janat Samat.
Ortalyq basshysynyń aıtýynsha, sońǵy jyldary elimizdegi qaldyqtardy meńgerý salasy júıelenip keledi.
- Ekologııa mınıstrligi óte kólemdi jumys atqarýda. Bul málimetterdiń barlyǵy geoservıs arqyly jınalady, oblystardaǵy departamentter qyzmetkerleri qoqys oryndaryna baryp, pikirler qaldyryp, foto-vıdeo derekter jınaıdy. Odan keıin atqarýshy organdar qalpyna keltirý jumystaryn júrgizedi.
Jasalǵan jumys az emes, biraq jasalý kerek jumys odan da kóp. Damyǵan elderdegi sııaqty qaldyqtardyń ıerarhııasyn engizer bolsaq, biz, qazaqstandyqtar, qaldyqtardy suryptaýdy úıde bastaýymyz kerek.
Bundaı tásil qaldyqtardy meńgerýdi birshama ońaılatar edi: qoqys kompanııalary qaıta óńdeýge, tyńaıtýǵa jiberýge ne energetıkalyq ýtılızaııalaýǵa jibererin birden biler edi. Alaıda, aýrý qalsa da, ádet qalmaıdy emes pe? Jáne de elimizde sankııalanbaǵan on myńdaǵan qoqys oryndaryn kim toltyrdy?
- Tyǵyryqtan shyǵar jol bireý ǵana – qoqys oryndaryn qalpyna keltirip, qaıta jaratýǵa beıimdeý. Áıtpese, jer betindegi tirshiliktiń joıylý qaýpi basym. Birden bolmasa da, bul oryndarda keıin jasyl jelek qaıta óse bastaıdy. Qazaqstanda qaldyqtar tógilgen jerler tolyqtaı joıylmaıynsha bul jumys eshqashan toqtamaýy kerek!
"Adyrna" ulttyq portaly
