Esımdı bılgelı Rysty apanyŋ nan satumen ainalysatynyn körıp kelemın. Kışkentaiymda üi arasy jaqyn bolǧan soŋ oiyn balalarymen bärımız baryp, ystyq külşelerıne talasuşy edık. Rysty apa qolymyzdy qūr qaitarmaityn. Soǧan ädettenıp alǧan bızder de sol üidıŋ ainalasyn toruyldap ketpeuşı edık. Sol uaqyttan berı talai jyldar öttı. Kışkentai qyzyǧuşylyqtan bastalǧan Rysty apanyŋ aiadai ermegı, eŋbegıne ainalǧanyna tura 15 jyl toldy. Qazaqtyŋ analary qandai batyr deseŋşı.
Üidıŋ qauyrt tırlıkterı, bala tärbiesıne qaramastan üidıŋ bereksın, nan satyp merekesın keltırıp otyr. İä, rasymen «nan bar jerde – än bar» dep beker aitylmasa kerek. Rysty apanyŋ otbasynda şuaqty künderı dumandy ünderı, quanyştary jiı bolyp tūrady. Osy künderdıŋ bırınde Rysty apadan nan aluǧa baryp, jaqynyraq syr tartyp körgen edım. "Adyrna" ūlttyq portalynyŋ kezektı sūhbaty nan satuşy Rysty hanymmen boldy.
- Rysty apa, kışkentaiymyzdan sanamyzda «Rysty ysty, ystyq nany pıstı» degen joldardy ändetıp jüruşı edık. Auylymzda äuelı qarapaiymdylǧyŋyzben, keiın naubaihanaŋyben tanymalsyz. Būl käsıptı bastauǧa ne türtkı boldy?
- Äuelı ükımettıŋ jūmysynda bolmaǧan soŋ bastadym. Alǧaşqyda kündelıktı tamaqqa jetetın aqşa bolsa jetkılıktı deitınmın. Qazır jūmysym ılgerlep, naubaihanam bolady dep kım oilaǧan?
- Sızdıŋ tättı külşelı nandaryŋyzdy jep östık. İısı mūryn jaruşy edı. Qazır nannyŋ ystyq iısı odan ärı barlyq auyldy şarlap ketedı. Künıne qanşa nan pısıresız?
- Künıne nandy 40-50-den pısıremın. Keide bır künde ekı ese jūmystanyp ta jüretın kezder bolady. Barlyǧy tapsyrysqa bailanysty.
- Nanyŋyz bölke sekıldı sondai tättı. Būryn anamnan «Rysty apanyŋ nany nege sondai ülpıldek appaq?»-, dep sūraǧanym bar edı. Anam: «Kez kelgen tamaqty appaq nietpen pısırseŋ, solai appaq bop şyǧady deuşı edı». Qazır öse kele nandy joǧary sūryptaǧy ūnmen pısıretınıŋızdı tüsındık qoi. Aityŋyzşy, azyq-tülık baǧasy qūbylǧan uaqyttarda nan baǧasyn köteresız be? Jäne tättı nandaryŋyzdyŋ bız bılmeitın qūpiia qospasy bar ma?
- Nan baǧasyna 10 tg qosamyn. Halyqqa qoljetımdı bolu üşın nan baǧasyn qaryştatudy jön körmeimın. Tūraqty 170tg-den satamyn. Osylaişa künıne 10 000tg tabys tüsedı. Auyldyq jer bolǧandyqtan barlyq qospalar- naǧyz taza, tabiǧi önım. Süt, maidyŋ suy, airan qosqan kezde nan öte dämdı şyǧady. Ärı aşytqyny qoiǧan kezde köŋıl küiıŋ, ışkı sezımıŋnıŋ köterıŋkı boluy öte maŋyzdy.
- Jūmysyŋyzdan şarşaityn kezder bola ma? Keiıngı ūrpaqqa qandai keŋes aitasyz?
- Jūmysymnan şarşaǧan kezım bolǧan emes. Nannyŋ iısı menıŋ ışımdı ǧana emes, köŋılımdı de toidyryp keledı. Eŋbek etuge qolaily jer, aiauly meken ızdep, şarq ūrudyŋ qajetı joq. Bastysy taza niet pen şynai ynta bolǧany jön. Qazırgı jastar mūndai käsıptı onşa qūp köre bermeidı. Alaida «teŋge-tiynnan qūralady» degen söz bar.
Kün saiynǧy tabysty jinap, käsıbıŋdı odan ärı jandandyruǧa äbden bolady. Onyŋ aiqyn dälelı myna özım emes pe?
Alǧaş nan pısırgen uaqyttarda qys mezgılınde nandardy pısırıp, dorbaǧa salyp, üi-üilerdı aralap özım aparuşy edım. Osylaişa balalarymyzdy ala dorbanyŋ kömegımen asyradyq.
Mıne, barlyǧy bırden oryndalyp ketpeidı. Äitkenmen talmai qyzmet qylsaŋ, taudai jemısın köresıŋ.
- Äserlı äŋgıme boldy, Rysty apa! Üidıŋ yrys-nesıbesın kırgızetın nandy satyp, aq adal eŋbegıŋızdıŋ jemısın körıp otyrsyz. Būl ısıŋız köpke ülgı. Isıŋız ılgerılei bersın! Sau bolyŋyz!
Rysty apa jastyq şaǧymdy taǧy eske tüsırıp, ystyq külşe nandy qolyma ūstatty. Men de naubaihanadan aiaŋdai şyǧyp, jalǧyz aiaq jolǧa tüsıp üige jol tarttym.
Inju ÖMIRZAQ,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
