Juyrda jūmys babymen elımızdıŋ batysynan elorda arqyly poiyzben Şyǧys Qazaqstan oblysyna bardym. Osy saparda bızdıŋ temır jol salasyndaǧy servistıŋ älı de damymaǧanyna taǧy bır köz jetkızdım. Servisten būryn jalpy vagondar tozǧan, tazalyq joq, auyzsu alatyn oryndar men därethanalardyŋ jaiy syn kötermeidı. Tar kupede 4 adam qystyrylyp otyrady. Terezeler aşylmaidy, aptap ystyqta jeldetkışter jūmys ıstemeidı. Vagonda telefon nemese noutbukty quattauǧa eş mümkındık joq. Soǧan qaramastan Qazaqstan temır joly basşylyǧy jolaqyny jyl saiyn qymbattatady. Mäselen, biyl nauryz aiynda bilet baǧasy 7 paiyzǧa artqan.
Byltyr elımızde pandemiia bastalǧanda temır jol qatynasynda bıraz dau tuǧan belgılı. Poiyzdardyŋ jüru jiılıgı alşaqtap, tıptı, bırqatary toqtap ta qaldy. Degenmen ötken jyly ındetke qaramastan, memlekettık qoldaular aiasynda 40 mlrd teŋgege «Tūlpar» zauytynyŋ otandyq öndırısınen 100 vagon satyp alyndy. Biyl jyl basynda taǧy osyndai 31 jolauşylar vagony alynǧan. Olar juyrda Almaty-Maŋǧystau baǧyttaryna şyǧarylmaq.Mausym aiynyŋ basynda QR İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrı Beibıt Atamqūlov halyqqa bergen esebınde elımızde 2025 jylǧa deiın biudjettık nesielendıru aiasynda 295 vagondy jaŋartu josparlanyp jatqanyn aitty. — Osy jyldyŋ soŋyna deiın 252 vagonnyŋ sanitarlyq toraptaryn jaŋartu josparlanuda. Jükterdı tasymaldauǧa keletın bolsaq, 2021 jyldyŋ 4 aiynda temır jol kölıgımen 134,6 mln tonna jük tasymaldandy, būl 2020 jyldyŋ säikes kezeŋınıŋ körsetkışınen 3 paiyzǧa artyq. Jük vagondarynyŋ parkı tozudyŋ ortaşa deŋgeiı 43 paiyzdy qūraidy, olardyŋ sany — 132 myŋ. Jük vagondaryn satyp alu kezınde syiaqy mölşerlemelerın subsidiialau boiynşa memlekettık qoldau körsetıledı. Osyndai qoldaular aiasynda 2020 jyly 160, biyl 435 vagon satyp alyndy, — dedı ministr.
Bügınde Qazaqstanda jolauşylar vagondarynyŋ parkı sany şamamen 2,6 myŋǧa jetken. Olardyŋ jartysy derlık, naqtyraq aitsaq, 46%-y tozǧan. Halyq tarapynan vagondardyŋ jai-küiıne qatysty şaǧymdar köp.«Nūr-Sūltan-Semei» baǧytyndaǧy poiyzda semeilıktermen bır kupede otyrdym. Bız mıngen poiyz öte eskı eken. Barǧanşa ystyq ärı tar kupede mazamyz qaşyp, tüskenşe asyqtyq. — Balamdy 2-3 ai saiyn Nūr-Sūltandaǧy kardiolog mamandarǧa aparyp körsetemın. Därıgerler jürek aqauy (porok serdsa) degen diagnoz qoidy. Osy joly da därıgerlerden kele jatyrmyz. Elorda men Semei arasyndaǧy poiyzdardyŋ bärı eskı. Jeldetkışı jūmys ıstemeidı, därethanalary ünemı sasyp jatady. Servis degen müldem atymen joq. Körpe-jastyqtary da eskırgen. Jyl saiyn poiyzdyŋ jolaqysy qymbattap jatady. Bız siiaqty otbasynda auru balalary barlarǧa būl öte qiyn. Aqşasynan būryn kez kelgen jolauşyǧa qyzmet sapasy maŋyzdy. Ökınışke qarai, mıne, täuelsızdık alǧanymyzǧa otyz jyl bolsa da älı künge deiın temırjol tasymalynyŋ sapasy syn kötermeidı. Būryn toqyrau jyldarynda sömkemen tauar tasyp, osy poiyzdarmen qatynaǧan künderımız ūmytylǧan joq. Ol kezde: «Aldaǧy uaqytta bärı tüzeler, jaŋa vagondar satyp alynar», — dep özımızdı jūbatatyn edık. Degenmen baiaǧy jartas sol jartas bolyp tūrǧan jaiymyz bar, — dep aǧynan jaryldy Semei qalasynyŋ tūrǧyny Baian Maqyşeva. Bız mıngen «Nūr-Sūltan-Semei» baǧytyndaǧy poiyz vagondary eskı eken. Poiyz sörelerı eskırgennen syqyrlap, terezeler aşylmai, qainaǧan ystyqtan jolauşylar äbden äbırjıdı. Poiyz vokzalǧa toqtaǧan boida vagonnan qarǧyp tüsıp, «uf» dep taza aua jūttyq. — Plaskart vagondardyŋ qūny arzan bolǧanymen, mūnda jolauşyǧa eşqandai jaǧdai jasalmaǧan. Jalpy bızde qai poiyzǧa mınseŋ de tar, ärı qolaisyz. Ne suy joq, ne toǧy joq. Sondai-aq qazırgı jolauşylar da las. Jürgen, otyrǧan jerın şaşyp jüre beredı. Ūqyptylyq, jinaqylyq joq adamdarda. Keide jolserıkterdı de aiaisyŋ. Keide olarǧa da köŋılımız tolmai jatady. Bır sözben aitqanda, temır jol salasyn damytyp, qyzmet sapasyn arttyruymyz kerek, — deidı Aqtöbe qalasynyŋ tūrǧyny Serık Älımbetov. Jolauşylardyŋ pıkırıne nazar audarsaq, köbınıŋ temırjoldaǧy serviske köŋılı tolmaityndyǧyn aŋǧaru qiyn emes. Eŋ ökınıştısı, būl saladaǧy mäseleler men poiyzdaǧy keleŋsızdıkterdı lauazymdy tūlǧalardyŋ öz közımen köruge qūlyqsyzdyǧy. — Qazırgı taŋda halyq tarapynan vagondardyŋ jai-küiıne qatysty şaǧymdar jiı tüsedı. Bız mūny ädıl dep sanaimyz. Şynynda da, parktıŋ jartysyn auystyru qajet. Men būl mäselenı jaqsy bılemın,— degen bolatyn esep beru kezdesuınde B.Atamqūlov.
Aita ketu kerek, bügıngı taŋda būl salada 135 myŋnan astam adam eŋbek etedı. Onyŋ 125 myŋy — «Qazaqstan Temır joly» ŪK» AQ qyzmetkerlerı jäne 10 myŋǧa juyǧy jeke kompaniialarda jūmys ısteidı.«Adyrnanyŋ» anyqtamasy Elımızdıŋ temır joldarynyŋ paidalanu ūzyndyǧy 16 myŋ şaqyrymdy qūraidy. Jalpy ūzyndyǧy — 21 myŋ km. Jyl saiyn şamamen 600 km magistraldyq jelı kürdelı jöndeuden ötedı. Biyl 4 aida temır jol arqyly 4,4 mln jolauşy tasymaldanǧan. Qazır pandemiiaǧa bailanysty 41 poiyz, onyŋ ışınde 21 halyqaralyq bailanys toqtatylǧan. Biyl jolauşylar tasymalyn subsidiialauǧa 57 äleumettık maŋyzy bar marşrutqa 44 mlrd teŋgeden astam qarajat bölu josparlanǧan.
Danagül BAIMŪQAŞ,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Ūqsas jaŋalyqtar
