Telemedisina - medisinalyq aqparatpen almasu üşın kompiuterlık jäne telekommunikasiialyq tehnologiialardy paidalanu. Älemnıŋ köptegen elıne äser etken COVID-19 pandemiiasy kezınde telemedisina densaulyq saqtau salasyndaǧy jaŋa baǧyt retınde aitarlyqtai damydy. Sebebı qalyŋ jūrtşylyq fizikalyq bailanystardy şekteuge tyrysyp, telemedisinany paidalanuda. Iаǧni telemedisina pasientterge medisinalyq keŋselerge barmai-aq, därıgerlerden barlyq qajettı keŋester aluǧa mümkındık beredı. Osylaişa telemedisina koronavirustyŋ taraluyn boldyrmau üşın öz septıgın tigızıp otyr.
Mäselen, 2020 jyldyŋ küzınde pandemiianyŋ ekınşı tolqyny örşıp tūrǧan uaqytta Resei elınıŋ Mäskeu qalasynda telemedisina ortalyǧy 24/7 rejimınde ambulatoriialyq Covid-pasientterge kömek baǧdarlamasyn aşty. 2021 jyldyŋ aqpan aiyna qarai Mäskeude osy pasientter üşın künıne 5 myŋnan astam keŋes ötkızıldı, al ekınşı tolqynnyŋ soŋynda konsultasiialardyŋ jalpy sany 1 millionnan asty. AQŞ pen Ūlybritaniiada jūmys ısteitın ündıstandyq därıgerler pasientter men ärıptesterıne telemedisinalyq kömek jelılerın ıske qosqan eken. Ärtürlı elderdıŋ mamandary jabyq şekaralarmen bölıngenımen, būl tūrǧyda da telemedisinalyq tehnologiialar halyqaralyq deŋgeide özara ärekettesuge kömektesude.
AQŞ-ta köptegen sozylmaly aurulary bar nauqastarǧa josparly kömek pen olardyŋ jaǧdaiyn baqylaudy meiırbike qyzmetkerlerı jüzege asyrady. Būl jaǧdaida da telemedisina öte yŋǧaily qūral boldy. Meiırbike ısı salasyndaǧy klinikalyq zertteulerge arnalǧan resenziialanǧan jurnal - Western Journal of Nursing Research-da ekınşı tiptı qant diabetı jäne gipertenziiasy bar pasientterge meiırbikelık keŋes beruge arnalǧan maqala jariialandy. Pandemiia kezınde üide emdeluşılerdıŋ qaşyqtan keŋes alu sany därıgerge klassikalyq kündızgı saparlarmen salystyrǧanda ekı ese artqany belgılı boldy.
Bükıl älem boiynşa telemedisinaǧa investisiialar 2020 jyldyŋ bırınşı toqsanynda ötken jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda 3,6 ese — $220 mln-ǧa qaraǧanda $788 mln-ǧa deiın ūlǧaidy. Veb Ventures investisiialyq qorynyŋ sarapşylary 2026 jylǧa qarai älemdık telemedisina naryǧy $45 mlrd-tan $175 mlrd-qa deiın ösedı, ortaşa ösım jylyna 19,3% - dy qūraidy dep boljauda.
Osy jaǧdailarǧa bailanysty telemedisina 2021 jylǧy serpındı medisinalyq innovasiia sanalady. Qazırgı uaqytta telemedisinanyŋ jaŋa deŋgeige şyǧuyna mümkındık beretın jaŋa baǧdarlamalar paida bolady dep kütılude.
Naǧima Sahan
Ūqsas jaŋalyqtar
