Eger sız qorlaudyŋ qūrbany bolsaŋyz ne ısteu kerek? Qorqytu men janjal bırdei emes. Aldymen sız ūjymdaǧy qorqytu men qaqtyǧysty ajyrata bıludı üirenuıŋız kerek, öitkenı būl jaǧdailar müldem basqa şeşımderge ie. Janjal - jaǧymsyz prosess, bıraq äleumettık ömırdıŋ tabiǧi jäne qalypty bölıgı. Är türlı adamdardyŋ müddelerı men közqarastary arasyndaǧy soqtyǧys. Qaqtyǧys jaǧdaiynda dialog jürgızuge, ymyraǧa keluge, öz közqarasyŋyzdy qorǧauǧa nemese jeŋıldıkter jasauǧa bolady (jäne kerek). Janjaldyŋ ekı jaǧy da ony şeşuge müddelı. Al qorqytu - būl müldem basqa jaǧdai, būl psihologiialyq zorlyq-zombylyqtyŋ bır türı. Qorqytu qai kezde oryn aluy mümkın? Ädette, adamdardan tarapynan qudalau, qorlyq körsetu kezınde. Olarǧa jäbırlenuşını qorlau faktısı ūnaidy. Qūqyq būzuşylar tıptı dialog jürgızuge jäne jaǧdaidyŋ şeşımın ızdeuge tyryspaidy. Qorqytu ädette ūzaqqa sozylady. Jäbırlenuşı bırtındep qarsy tūrudan şarşaidy jäne būl jaǧdaidy odan ärı uşyqtyryp, qylmyskerdı quantady. Qorqytu tık jäne köldeneŋ bolyp bölınedı. "Tık" ädette joǧarydan tömenge baǧyttalǧan, mūnda bastyq baǧynyştylardy qorlai alady jäne mazaq ete alady. "Köldeneŋ" qorlau būl ärıptesterdıŋ nemese komanda müşelerınıŋ märtebesı şamamen teŋ jaǧdaida jüredı. Eger sız qorlaudyŋ qūrbany bolsaŋyz, özın qalai ūstau kerek? Sızdı qudalau jaǧdaiynan şyǧudyŋ negızgı joldaryn qarastyraiyq. Ūjymnan ketu nemese qalu? Soŋyna deiın küresu, kelısu nemese kömek ızdeu kerek pe? Eŋ az psihologiialyq şyǧyndarmen qudalaudan qalai şyǧuǧa bolady? Bırınşı qadam: Istıŋ män-jaiyn anyqtap aluǧa tyrysu. Qūqyq būzuşylar tobynda kımnıŋ rölı bar ekenın tüsınuge tyrysyŋyz. Kım bastauşy jäne kım "kompaniia üşın" qosyldy. Kımnıŋ öz pıkırı bar jäne köpşılıktıŋ pıkırın kım ūstanady? Kım tek körermen, kım kımnıŋ jaǧynda, kım sızge janaşyr bola alady. Eger sız jalǧyz bolsaŋyz, odaqtas tabuǧa tyrysyŋyz. Ekınşı qadam: Dialogqa şyǧuǧa tyrysu. Dialog keide öte küştı qadam bolyp tabylady, öitkenı ekınşı tarap ony müldem kütpeidı. Bıraq qudalau qūrbany üşın būl äŋgımege dūrys beiımdelu maŋyzdy bolady. Bır jaǧynan renjımeŋız, kemsıtpeŋız. Dialogty bastauşymen nemese topta şeşım qabyldaǧan adammen jürgızgen dūrys. Aşyq sūrauǧa jäne tüsınuge tyrysyŋyz, būl jaǧdaidyŋ sebebı nede ekenıne köz jetkızu. Sız qandai erejelerdı būzdyŋyz? Būl kezeŋde sız basşylyqqa ne bolyp jatqandyǧy turaly aqparat bere alasyz. Mūndai jaǧdaida menedjer äkımşılık şaralar qoldana alady nemese qūqyq būzuşymen dialogta moderator bola alady. Üşınşı qadam: Kürestı jalǧastyru nemese komandadan ketu turaly şeşım qabyldau. Eger sız odaqtastardy taba almasaŋyz nemese basşylyqtyŋ kömegın ala almasaŋyz, dialogty da jürgıze almasaŋyz, sız kütuge jäne tözuge daiynsyz ba nemese sız osy toptan kete alasyz ba,- degen sūraqqa jauap berıŋız Sız būl jaǧdaiǧa qanşa uaqyt şydai alatyn uaqytty belgılei alasyz. Eger sız kürestı jalǧastyrudy şeşseŋız, onda sızge qarsy şabuyldardy mümkındıgınşe elemeudıŋ negızgı erejesı bolady. Eger sız abyroimen, qorlausyz jäne agressiiaǧa köşpei, ekınşı taraptyŋ şabuyldaryna tötep bere alsaŋyz, onda qorlau "joq" boluy mümkın. Sızdıŋ emosionaldy reaksiiaŋyz qūqyq būzuşynyŋ qyzyǧuşylyǧyn tudyratyn otyn siiaqty. Osy uaqyt ışınde özıŋızge qoldau körsetudı ūmytpaŋyz. Jaqyn adamdar nemese tıptı alys dostardyŋ tarapynan qoldau kütu. Olar sızge emosiialar men stresstı jeŋuge kömektesetın psiholog boluy mümkın. Kasymova Janel
Qudalaudyŋ qūrbany bolmaŋyz!
24.06.2021
3339
Aǧylşyn tılınen audarǧanda "bulling" degenımız - qudalau, adamǧa agressivtı közqaras. Ädette bız būl mınez – qūlyqty «qorlau» dep ataimyz. Qudalau balalar men eresekter arasynda kezdesedı. Ol, äsırese, jasöspırımder arasynda qatal türde jüredı. Bır qyzyǧy, älsız adamdar toby bırıktırılıp, özınen äldeqaida küştırek adamǧa jasalǧan küş körsetu, qudalau bolady.
Ūqsas jaŋalyqtar
Pıkırler