Osy qazaq halqynda bır jaqsy qasiet saqtalǧan. Saqtardan qalǧan sabaqtastyq, Ǧūndardaǧy ǧibratty ǧūryp, mümkın ärıdegı ata-babamyzdan qalǧan josyq bolar, äiteuır äruaqtar jerlengen beiıttı (mola, qorym, zirat, tam, kesene, kümbez t.b.) qaster tūtqan.
Etnograftar beittıŋ joldyŋ boiyna salynu sebebın jolauşylar bet sipap, dūǧa qylsyn degen maqsatpen bırge jauyn-şaşyn, boranda yqtasyn qylyp, tünep attanuyn da oilastyrǧannan degen uäj aitady. Mäşhür Jüsıp Köpeiūly «Äruaq - tırınıŋ azyǧy, ūrpaqtyŋ qazyǧy» degende de sony meŋzegen.
Äsker jüz myŋdap qyrylatyn ūly soǧystardan qalǧan mylqau molalar «Myqtyŋ üiı» dep atalady. Otan üşın qan tökken sansyz ūrpaqqa qoiylǧan eskertkış dese de bolady. Myqtyŋ üiı öz aldyna, on segız myŋ ǧalam jaralǧaly berı 124 myŋ paiǧambar ötken eken. Qaisysy qai tarapta kömılıp jatqanyn kım bılgen? Jalpy tektı jūrtymyz adam balasynyŋ aqyrettık üiıne qūrmetpen qaraǧan. Bügın sol qasietımız semıp ketpegen şyǧar dep ümıttenem(ın).
Alyp şaharlardyŋ ırgesındegı, auyldan şalǧai qarausyz jatqan qorymdardy tazartatyn bır kün kerek-aq. Sauapty künnıŋ maqsaty - beiıtterdı tūrmystyq qaldyqtardan, kül-qoqystan aryltu, äruaqtarǧa taǧzym etu, ziiarat arqyly ūrpaqty tazalyqqa tärbieleu.
Jylda mamyr aiynyŋ üşınşı jeksenbısın «Taǧzym» künı dep belgılesek qaitedı? Biyldan bastap osyny dästürge ainaldyrsaq degen ūsynysym bar.
P.S. Äsıredınşıl bauyrlaryma aitarym, «Mekke, Medine jäne İerusalimde ornalasqan üş meşıtten basqa meşıtterdı ziiarat etu üşın jolǧa şyǧuǧa bolmaidy» degen hadiste qabırlerdı qasterleuge bolmaidy degen jaman oi, aram niet joq. Sanasy bar salafittıŋ özı dūrys tüsınedı dep oilaimyn. Qabırlerdı ziiarat etu sündet amaly, al ony jylyna tym qūrysa bır ret tazartu, isı mūsylman balasyna amandyq tılep, jämi äruaqqa qūran baǧyştau imany bar azamattyŋ paryzy ekenın ūqsa eken deimın. Ūhud tauynda şeiıt ketken sahabalardyŋ süiegın su şaiyp ketıp, denelerı eş būzylmaǧan soŋ qaita jerlengen.
Jannatul baqiǧa qūrmetı bölek sau aqyldy araptar Ūhudtaǧy qorymǧa da erekşe qūrmetpen qaraitynyn bılemız. Paiǧambarymyzdyŋ (ﷺ) qyzy Fatima är jūma saiyn Ūhud tauyna baryp, şeiıt bolǧan Hamzanyŋ (r.a.) qabırın ziiarat etıp tūrǧan. Al bız tym qūrysa jylyna bır ret qana ömırden ozǧan öz tuǧan-tuys, ata-äjelerımızdıŋ beiıtınıŋ basyn tazalap, qūran baǧyştaiyq.
Aǧaiyn, osy bır ortaq aksiiany qoldaisyz dep ümıttenemın.
Onda osy jazbaǧa pıkır qaldyryŋyz, bölısıŋız, eŋ bastysy osy jeksenbı künı arnaiy baryp, jaqyn(dar)yŋyz jatqan beiıt basyn tazalap qaityŋyz(dar)!
Serık ABAS-ŞAH
Ūqsas jaŋalyqtar
