Aspan degen tūnyp tūrǧan romantika ǧoi, şırkın... Jai ǧana demıŋdı ışke tereŋırek tartyp, kökke bır köz tastaudyŋ özı qiialyŋdy şaryqtatyp äketpeidı me? Qanatyn keŋge jaiyp, kökte erkın samǧaǧan qūs ataulyǧa qaraǧan adam balasy aspanǧa ūşudy ejelgı zamannan bastap-aq armandai bastady. «Ūşatyn kılem» tärızdı qiial-ǧajaiyp äŋgımeler men aŋyzdar osyǧan aiqyn dälel bolsa kerek. Alaida adamzat aspan älemın tek 20 ǧasyrdan bastap qana baǧyndyra bastady. Amerikandyq aǧaiyndy ekı jıgıttıŋ arqasynda ömırge ūşaq keldı.
Ūşaqtar adam ömırın aitarlyqtai jeŋıldetkenımen, jeke ūşaq ielenuge ekınıŋ bırınıŋ qoly jete bermeidı. Sondyqtan da, adamdardyŋ köpşılıgı avtokölıkterdıŋ rölıne otyrdy. Osydan soŋ adamdar ūşatyn avtomobilder turaly da qiialdai bastady.
Äsırese ülken qalalarda saǧattap kölık keptelısınde tūrǧan kezde astyndaǧy maşinaŋa qanat bıtıp, ūşyp ketkenın qalaitynyn aitpasa da tüsınıktı.
İä, rasymen de ūşatyn avtokölık şyǧarudy armandaityn adamdardyŋ sany älemde milliondap sanalady. Osyny eskergen injenerler men önertapqyştar ūşatyn avtokölıkterdıŋ ondaǧan syzbalaryn syzyp, konsepsiialaryn jasaǧanymen, aspanda da, jerde de jüre alatyn temır tūlpardy äzırge eşkım jasap şyǧara almady. Qazırgı taŋda mūndai ideiany jüzege asyru tehnikalyq tūrǧydan mümkın emes bolyp tūr.
Äitkenmen de, aviaromantikterdıŋ oŋai berıle salatyn jönı joq. AQŞ-tyŋ Oregon ştatynda tūratyn Den Harris esımdı dizeiner būryn qoldanysta bolǧan biznes djettı saltanatty limuzinge ainaldyruǧa şeşım qabyldapty. Şaǧyn LearJet ūşaǧyn limuzinge ainaldyru ideiasyn jüzege asyruǧa 2 jyl uaqyt, 40 000 jūmys saǧaty men 1 million dollar qarajat jūmysalypty. Nätijesınde düniege älemde eşbır teŋdesı joq bıregei limuzin keldı. Oǧan Limo-Jet dep at qoiyldy.
Ūşu qyzmetın toqtatqan ūzyndyǧy 42 fut nemese 13 metrlık ūşaqtyŋ qanattaryn alyp tastap, fliuzeliajyna bolattyn jasalǧan arnaiy jaqtau ornatylyp, 28 diuim bolatyn döŋgelekpenjäne gazoturbinalyq qozǧaltqyş dinamigımen jabdyqtaldy.
Erekşe limuzinge 400 attyŋ küşıne teŋ bolatyn 8,1 litrlık «Chevrolet Vortec V8»qozǧaltqyşy ornatyldy. Limuzin benzinmen jüredı jäne saǧatyna 160 km/saǧ jyldamdyqpen qolǧalady. Salmaǧy – 5443 kg.
Alǧaş ret 2018 jyldyŋ jazynda synaqtan sättı ötken Limo-djettıŋ ışıne 18 adam syiady jäne qarapaiym limuzinderden basty aiyrmaşylyǧy illiuminatorlary ǧana. 42 diuimdık plazmalyq teledidar, jūmsaq divandar, ärtürlı jaryq tüsıretın jäne muzykalyq apparattarmen t.b. barlyq kerek-jaraqpenjabdyqtalǧan linuzinge arnaiy patent te berılgen.
Barlyq qūjattary rettelgen soŋ iesı linuzin-ūşaqty satuǧa şeşım qabyldap, «Mecum Auctions» auksionyna şyǧarady. Alǧaşynda kem degende 5 million dollardy qūraidy dep kütılgenımen, aqyr soŋynda 600 myŋ dollarǧa deiın arzandatylady. Qyrsyq şalǧanda erekşe limuzindı satyp aluǧa eşkım de qyzyǧuşylyq tanytpaidy. 2020 jylǧy mausymdaǧy alǧaşqy auksionda satylmai qalǧan limuzin-ūşaq osy jyly qaitadan satylymǧa şyǧarylmaq. Alaida qazırdıŋ özınde satyp aluǧa niettı adam tabylmapty. Osylaişa, älemdegı jalǧyz tüiır limuzinge ainaldyrylǧan ūşaq eşkımge kereksız bolyp şyqty...
ORALBEK ÖTEǦŪLOV,
«Adyrna» ūlttyq portaly
