Aspan degen tunyp turǵan romantıka ǵoı, shirkin... Jaı ǵana demińdi ishke tereńirek tartyp, kókke bir kóz tastaýdyń ózi qııalyńdy sharyqtatyp áketpeıdi me? Qanatyn keńge jaıyp, kókte erkin samǵaǵan qus ataýlyǵa qaraǵan adam balasy aspanǵa ushýdy ejelgi zamannan bastap-aq armandaı bastady. «Ushatyn kilem» tárizdi qııal-ǵajaıyp áńgimeler men ańyzdar osyǵan aıqyn dálel bolsa kerek. Alaıda adamzat aspan álemin tek 20 ǵasyrdan bastap qana baǵyndyra bastady. Amerıkandyq aǵaıyndy eki jigittiń arqasynda ómirge ushaq keldi.
Ushaqtar adam ómirin aıtarlyqtaı jeńildetkenimen, jeke ushaq ıelenýge ekiniń biriniń qoly jete bermeıdi. Sondyqtan da, adamdardyń kópshiligi avtokólikterdiń róline otyrdy. Osydan soń adamdar ushatyn avtomobılder týraly da qııaldaı bastady.
Ásirese úlken qalalarda saǵattap kólik keptelisinde turǵan kezde astyndaǵy mashınańa qanat bitip, ushyp ketkenin qalaıtynyn aıtpasa da túsinikti.
Iá, rasymen de ushatyn avtokólik shyǵarýdy armandaıtyn adamdardyń sany álemde mıllıondap sanalady. Osyny eskergen ınjenerler men ónertapqyshtar ushatyn avtokólikterdiń ondaǵan syzbalaryn syzyp, konepııalaryn jasaǵanymen, aspanda da, jerde de júre alatyn temir tulpardy ázirge eshkim jasap shyǵara almady. Qazirgi tańda mundaı ıdeıany júzege asyrý tehnıkalyq turǵydan múmkin emes bolyp tur.
Áıtkenmen de, avıaromantıkterdiń ońaı berile salatyn jóni joq. AQSh-tyń Oregon shtatynda turatyn Den Harrıs esimdi dızeıner buryn qoldanysta bolǵan bıznes djetti saltanatty lımýzınge aınaldyrýǵa sheshim qabyldapty. Shaǵyn LearJet ushaǵyn lımýzınge aınaldyrý ıdeıasyn júzege asyrýǵa 2 jyl ýaqyt, 40 000 jumys saǵaty men 1 mıllıon dollar qarajat jumysalypty. Nátıjesinde dúnıege álemde eshbir teńdesi joq biregeı lımýzın keldi. Oǵan Limo-Jet dep at qoıyldy.
Ushý qyzmetin toqtatqan uzyndyǵy 42 fýt nemese 13 metrlik ushaqtyń qanattaryn alyp tastap, flıýzelıajyna bolattyn jasalǵan arnaıy jaqtaý ornatylyp, 28 dıýım bolatyn dóńgelekpenjáne gazotýrbınalyq qozǵaltqysh dınamıgimen jabdyqtaldy.
Erekshe lımýzınge 400 attyń kúshine teń bolatyn 8,1 lıtrlik «Chevrolet Vortec V8»qozǵaltqyshy ornatyldy. Lımýzın benzınmen júredi jáne saǵatyna 160 km/saǵ jyldamdyqpen qolǵalady. Salmaǵy – 5443 kg.
Alǵash ret 2018 jyldyń jazynda synaqtan sátti ótken Lımo-djettiń ishine 18 adam syıady jáne qarapaıym lımýzınderden basty aıyrmashylyǵy ıllıýmınatorlary ǵana. 42 dıýımdik plazmalyq teledıdar, jumsaq dıvandar, ártúrli jaryq túsiretin jáne mýzykalyq apparattarmen t.b. barlyq kerek-jaraqpenjabdyqtalǵan lınýzınge arnaıy patent te berilgen.
Barlyq qujattary rettelgen soń ıesi lınýzın-ushaqty satýǵa sheshim qabyldap, «Mecum Auctions» aýkıonyna shyǵarady. Alǵashynda kem degende 5 mıllıon dollardy quraıdy dep kútilgenimen, aqyr sońynda 600 myń dollarǵa deıin arzandatylady. Qyrsyq shalǵanda erekshe lımýzındi satyp alýǵa eshkim de qyzyǵýshylyq tanytpaıdy. 2020 jylǵy maýsymdaǵy alǵashqy aýkıonda satylmaı qalǵan lımýzın-ushaq osy jyly qaıtadan satylymǵa shyǵarylmaq. Alaıda qazirdiń ózinde satyp alýǵa nıetti adam tabylmapty. Osylaısha, álemdegi jalǵyz túıir lımýzınge aınaldyrylǵan ushaq eshkimge kereksiz bolyp shyqty...
ORALBEK ÓTEǴULOV,
«Adyrna» ulttyq portaly
