Shartarapty shyr aınaldyrǵan pandemııanyń qyrsyǵy bizdiń eldi de aınalyp ótpegeni belgili. Zaýal shaqtyń zardaby tımegen shańyraq kemde-kem. Indet indep, qalypty tirshiligimizden ájepteýir aınyp qaldyq, qanshama sharýa turalady. Jyl tolǵan ýaqytta memleket jamanat indetti jamaǵandardyń qataryn azaıtýǵa, ahýaldy turaqtandyrýǵa barynsha kúsh sala júrip, pushaıman kúı keshken halyqtyń ál-aýqatyn da esten shyǵarǵan joq.
ınfekııasy jer-jahanǵa qarqyndy jaıyla bastaǵanymen, bizdiń elge salqyny naýryz aıynan bastap sezile bastady. Sol ýaqytta indet kúnnen-kúnge órship, ahýal kúrdelenip, 16 naýryzda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Jarlyǵymen elimizde tótenshe jaǵdaı rejimi engizildi. Sodan beri koronavırýs tolqyny birde kúsheıip, birde báseńsip, soǵan sáıkes karantın deıtin indettiń «buǵaýynan» da birjola qutyla qoıǵan joqpyz. Degenmen bul báleketpen kúres bir sát te toqtamaı, eldegi epıdemııalyq ahýal udaıy qadaǵalanyp otyr.
Indettiń taralýy birshama tyıylyp, shekteý sharalaryn álsiretkenimiz keri áser etip, jaǵdaıdy qaıtadan qıyndatyp alǵan kezder boldy. Buǵan mysal retinde byltyr 11 mamyrdan bastap karantın jeńildetilgennen keıin epıdemııalyq ahýaldyń kúrdelengenin keltirýge bolady. Sodan 5 shildeden bastap talap-tártiptiń kúsheıýimen jaǵdaı ońala bastady. Eýropa men Azııanyń birqatar elinde koronavırýs ınfekııasy kúrt kúsheıip, indettiń ekinshi tolqyny bastalǵanda elimizdegi ahýal turaqtalyp kele jatqan edi. Bul Úkimettiń der kezinde áreket etip, shilde-tamyz aralyǵynda engizgen shekteýi indettiń jaıylýyn aıtarlyqtaı shektegenin kórsetedi.
Indet qos búıirden qysqan qysyltaıań shaqta eń bastysy halyqtyń amandyǵy ekeni anyq. Bul rette densaýlyq saqtaý salasyna artylǵan jaýapkershiliktiń salmaǵy basym. Jaǵdaıdy odan ári ýshyqtyrmaý úshin memlekettiń kúshimen kóptegen is-shara atqaryldy. Indet dúrbeleńi bastalǵan osy ýaqyt aralyǵynda ýaqtyly medıınalyq kómek kórsetý úshin qalalarda 16 modýldik aýrýhana salyndy jáne 3 ınfekııalyq aýrýhana qaıtajańartyldy, sondaı-aq 63 ambýlatorııalyq-emhanalyq uıym paıdalanýǵa berildi. Halyqty dári-dármekpen jáne medıınalyq buıymdarmen qamtamasyz etý boıynsha sharalar qabyldandy. 64 ottegi stansasy paıdalanýǵa berildi, medıınalyq uıymdar ÓJJ apparattarymen (3 264 birlik) tolyq qamtamasyz etildi. 185 aýdandyq aýrýhana 100% rentgen-dıagnostıkalyq quraldarmen jabdyqtaldy. Jedel medıınalyq kómek qyzmetine 1 367 avtokólik satyp alyndy. Jyljymaly medıınalyq keshender parki tolyqtaı jabdyqtaldy.
Qazirgi ýaqytta koronavırýs ınfekııasymen aýyratyn naýqastarǵa medıınalyq kómek kórsetý úshin 51 126 tósektik-oryn rezervi bar. Óńirlerge 100 jyljymaly medıınalyq keshen jetkizildi. Aýdandyq aýrýhanalar ýaqytyly dıagnostıka júrgizý úshin 53 rentgen apparatymen tolyq jabdyqtaldy, onyń 49-y otandyq «Aqtóberentgen» zaýytynan satyp alyndy.
2020 jyly densaýlyq saqtaý salasyna ınvestıııalar ósimi 302,5 mlrd teńgeni qurady. Bul – 2019 jyldyń kórsetkishinen (2019 jyly – 124,6 mlrd teńge) 2,5 ese joǵary.
Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı oı osynaý kúrdeli kezeńde halyq alǵysyn arqalaǵan aq jeleńdi abzal jandarǵa memleket tarapynan zor qoldaý kórsetilip jatqanyn atap ótti. «Epıdemııaǵa qarsy is-sharalarǵa tartylǵan medıına qyzmetkerlerine materıaldyq qoldaý kórsetildi. KVI-men kúreske tikeleı tartylǵan qyzmetkerlerge 3 táýekel toby boıynsha 116 mlrd teńge mólsherinde ústemeaqy tólendi. Barlyq dárigerlerdiń, medbıkelerdiń, sanıtarlardyń, jedel járdem brıgadalarynyń, zerthanashylar men epıdemıologtardyń vırýs juqtyrý qaýpine qaramastan, indetpen kúrestegi erligi men qaısarlyǵyn erekshe atap ótkim keledi. Memleket basshysynyń sheshiminiń arqasynda ústemeaqylarmen qatar, 9 myńnan astam naýqas medıınalyq kómekke áleýmettik tólemder aldy. Sonymen qatar 2020 jyly dárigerlerdiń ortasha jalaqysy 30%-ǵa, orta medıınalyq qyzmetkerlerdiń jalaqysy 20%-ǵa ósti», dedi mınıstr.
Prezıdent osy jyldan bastap dárigerlerdiń jalaqysyn kezeń-kezeńimen kóterý jáne 2023 jylǵa qaraı ortasha jalaqydan eki jarym ese joǵary deńgeıge jetkizý mindetin qoıdy. 2021 jyly 247 myń medıına qyzmetkerleriniń jalaqysyn kóterýge 222 mlrd teńgeden astam, 2022 jyly 362 mlrd teńge, 2023 jyly 557 mlrd teńge kóleminde qarjy bólý kózdelgen. Osylaısha 2021 jyly dárigerlerdiń ortasha jalaqysy shamamen 320 myń teńgeni quraıdy. 2023 jyly bul kórsetkishti 561 myń teńgege deıin jetkizý josparlanǵan. 2021 jyly orta medıınalyq qyzmetkerlerdiń ortasha jalaqysy 173 myń teńgeni quraıdy, 2023 jyly 210 myń teńgege deıin jetkiziledi. Buǵan qosa 2022 jyldan bastap densaýlyq saqtaý uıymdarynyń medıınalyq emes qyzmetkerleriniń de jalaqysyn kóterý máselesi pysyqtalyp jatyr.
COVID-19 beıdaýa indet bolǵan soń osy ýaqytqa deıin bul aýrýmen kúrestiń jalǵyz joly saqtyq sharalaryn qatań ustaný ǵana boldy. Al bıyldan bastap indettiń taralýyn birjola tyıýǵa bastaıtyn vakınalaý bastalyp ketti. Bul amal koronavırýspen kúresimizdi ájepteýir kúsheıtti. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha 2021 jyldyń 1 aqpanynan bastap Qazaqstanda koronavırýs ınfekııasyna qarsy vakınalaý bastaldy. Birinshi kezeńde reseılik «Spýtnık V» vakınasy satyp alyndy. Rekordtyq qysqa merzimde Qaraǵandy farmaevtıkalyq kesheniniń bazasynda «Spýtnık V» vakınasy óndirisi júzege asyryldy. Sondaı-aq sáýir aıynda ózimizdiń otandyq QazCovid-in vakınasyn qoldaný josparlanyp otyr.
«Halyqqa ımmýnoprofılaktıka jasaý úshin biz e-gov mobile «Vakınalaý» servısin, sms-habarlamalardy, jeke kabınetti paıdalaný, sondaı-aq «ıfrlyq qujattar» servısine vakınalaý pasportyn engizý arqyly IT-tehnologııalardyń múmkindikterin keńinen paıdalanamyz. Vakınalaý júrgizý týraly derekter mınıstrliktiń ortalyqtandyrylǵan aqparattyq júıesinde elektrondy formatta júrgiziledi. Bul vakınalanǵandardyń sanyn esepke alýǵa jáne vakınalaý kólemin josparlaý men syrqattanýshylyqty boljaý úshin bolashaqta halyqtyń ımmýndyq mártebesin qadaǵalaýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq mınıstrlik profılaktıkalyq egýlerdi júrgizý, vakınany tasymaldaý jáne saqtaý kezinde sýyq tizbek sharttaryn saqtaý máseleleri boıynsha standartty operaııalyq rásimderdi daıyndady jáne bekitti. KVI-ǵa qarsy vakınalaý taktıkasy jáne vakınalaýdyń qaýipsizdigi men tıimdiligin qamtamasyz etý boıynsha 2 myńnan astam medıına qyzmetkeri oqytyldy. Búginde búkil álem tek vakınalaý bárimizge karantınsiz tanys ómirge oralýǵa múmkindik beretinin túsindi. Osyǵan baılanysty barlyq óńir ımmýnoprofılaktıka máseleleri boıynsha halyqpen aqparattyq-túsindirý jumystaryn kúsheıtýi qajet», dedi A.oı.
«Úırengen jaý atyspaqqa jaqsy» degendeı, jalpy jaǵamyzdan alǵan bul jamanat indetpen qalaı kúresý kerek ekenin kópshilik túsine bastady. Aınalamyzdaǵy adamdar betperde taǵyp, araqashyqtyq saqtap, talap-tártipti ustaný, aýrý juqtyrǵan kúnniń ózinde baıbalamǵa salmaı, em-dom jasaıtyn dárigerlerge júginý sııaqty qarapaıym erejelerdi únemi qaperinde ustaıdy. Onyń ústine qazir burynǵydaı emes ekpe saldyrýǵa nıettilerdiń qatary da kóbeıip keledi. Munyń bári indet taralýyn shektep, epıdemııalyq ahýaldyń turaqtanýyna yqpal etedi.
