R.B. Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń ujymy jáne jalpy jurtshylyq shyǵystaný ǵylymynyń alyby, qazaqtyń uly ǵalymy Tımýr Qasymuly Beısembıevpen qoshtasyp, asyl azamattyń máıiti jer qoıynyna tapsyryldy.
Tımýr Qasymuly Beısembıev 1955 jyldyń 8 maýsymy kúni Almaty qalasynda qazaqtyń zııaly otbasynda dúnıege kelgen. Ákesi – Qasym Beısembıev (1919-1980) fılosofııa ǵylymdarynyń doktory, professor, qazaqtan shyqqan alǵashqy fılosof-ǵalymdardyń biri. Anasy – fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Valentına Aıteshevna Isengalıeva (1924 j.t.).
Tımýr Qasymuly 1977 jyly Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń tarıh fakýltetin bitiredi. 1980-1983 jyldary Ózbek KSR-i ǴA Shyǵystaný ınstıtýtynyń aspırantýrasynda oqyp (Tashkent), 1983 jyly Ózbekstannyń Shyǵystaný ınstıtýtynda ««Taʼrıh-ı Shahrýh» tarıhı derekkóz retinde» taqyryby boıynsha kandıdattyq dıssertaııasyn qorǵaıdy. Ol shet tilderin jetik meńgergen, 12 tilde erkin sóıleıdi: orys, aǵylshyn, franýz, nemis, parsy, shaǵataı túrkı, kónegrek, latyn, golland, polıak, afrıkaans, osman túrikteri, ózbek, tájik jáne t.b.
1983-1991 jyldary Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne arheologııa ıntsıtýtynyń, 1991 jyldan bastap QR BǴM ǴK R.B. Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń H-HIH ǵasyrlardaǵy Orta Azııa jáne Qazaqstannyń tarıhy men mádenıeti boıynsha kóptegen ǵylymı jobalarǵa qatysty.
1992-1993 jyldary Indıana ýnıversıtetinde (AQSh), 1995 jyly Brıtan akademııasynyń shaqyrylǵan professory retinde Londonnyń Shyǵys qoljazbalar qory men kitaphanalarynda, 1997 jyly Oksfordta shaqyrylǵan ǵalym retinde jumys atqarady.
1999-2002 jyldary stajırovkadan ótý jáne ǵylymı zertteýler júrgizý maqsatynda Iranda eńbek etti. 2001-2002 jyldary jáne 2006 jyly Qoǵamdyq ǵylymdar úıiniń shaqyrtýymen Parıjde zertteý jumystaryn júrgizdi (Franııa). 2005-2006 jyldary Oksfordta shaqyrylǵan profeesor retinde altyaılyq grantqa ıe bolyp, 2005 jyldyń shildesinde Tokıonyń Chýo ýnıversıtetinde (Japonııa) shaqyrylǵan professor retinde qyzmet etti. 2006-2007 jyldary Tokıonyń sheteldik zertteýler ýnıversıteti janyndaǵy Azııa jáne Afrıkanyń tilderi men mádenıetin zerdeleý jónindegi zertteý ınstıtýtynyń shaqyrylǵan professory retinde qyzmet etti.
Marapattary: 1988 j. QazKSR ǴA-nyń jas ǵalymdar arasyndaǵy úzdik jumysy úshin medalimen marapattalǵan.
1973-2010 jyldar aralyǵynda 6 kitap, 200 ǵylymı maqala jarııalaǵan. 2 kitaby men 23 maqalasy aǵylshyn tilinde jaryq kórgen.
Búkil ómirin ǵylym jolyna arnaǵan derektanýdyń asa iri bilgir mamany, álem moıyndaǵan uly ǵalymnyń artynda óshpeıtin ǵylymı mol murasy qaldy. Ol bastaǵan joldyń sheti sheksiz, ulanǵaıyr uly jol.
Marqumnyń artynda toqsannyń tórine shyqqan anasy, ómiriniń kóbin birge ótkizbese de dúnıege murageri ulyn ákelgen jary, uly Tımýr qaldy. Týys-týǵandary men qyzmet etken kıeli shańyraq Shyǵystaný ınstıtýtynyń ujymyna, shyǵystanýshy, tarıhshy, derektanýshy jáne t.b. Tımýr aǵany tanıtyn aǵaıynǵa qatty qaıǵyryp kóńil aıtamyn. Jatqan jeri jaryq, topyraǵy torqa bolsyn!
Baǵdat DÚISENOV,
QR BǴM ǴK R.B.Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri
