Búgin birinshi prezıdent kúninde áleýmettik jelide qyzyqty pikirtalasqa kózimiz tústi. «Nazarbaevtyń erasy ótkennen keıin Qazaq eli órkenıetti el bolyp ketedi degenge qanshalyqty argýmentińiz bar?» dep saýal tastapty saıasattanýshy Bekbolat QARJAN. Osy suraqqa baılanysty jazylǵan pikirler tipti qyzyq eken.
Shırek ǵasyrdan astam Qazaqstandy basqarǵan Nursultan Nazarbaev álemdik saıasattan da, óz eliniń tarıhynan da oıyp turyp ornyn alyp qoıǵan tulǵa. Qazaq qoǵamy moıyndasa da, moıyndaǵysy kelmese de bul shyndyq. Bul Nazarbaevqa berilgen jalpylama baǵa. Al halqynyń esinde Nazarbaev qandaı tulǵa retinde qalatyny ýaqyttyń enshinde, árıne. Desek te, kún saıyn demesek te, qoǵamda óte jıi qoıylatyn suraq «Nazarbaev bılikten túbegeıli ketse, ne bolady?». Bekbolat Qarjannyń saýalyna pikir bildirgenderdiń basym bóligi «Sońǵy otyz jylda qıratylǵan dúnıeni qaıta qalpyna keltirý úshin keminde taǵy otyz jyl ýaqyt kerek» deıdi. Al Beglan Sharınbai: «Halyqty kóterýdiń qajeti joq,kóterilmeıdi. Kim basqarsa da báribir halyqqa.Tek ultshyl top qana ishten irite alady.Sosyn týra Nazarbaev sııaqty tyrp etkizbeı 10-20 jyl bıleý kerek. Biraq ádiletti, taza túrde. Al sodan keıin ǵana baryp demokratııadan az-azdap usyný kerek. Nazarbaev ketken soń úlken bomba tastap ketedi. Ony zararsyzdandyrý úshin biraz jyl kerek», dep jazady.
Darhan Berdygýlov: «Nazarbaevqa tórt túrli oqıǵamen baǵa berýge bolady:
- 1986j. Almaty qalasynda bolǵan Jeltoqsan oqıǵa kezinde Nazarbaev qandaı qyzmette boldy?!
- Nazarbaevtyń basqarýyndaǵy Qazaqstan Keńes Odaǵynyń quramynan neshinshi bolyp shyqty?!
- Jańaózen oqıǵasy!
- Nazarbaevtyń balalary, týystary orasan zor baılyqqa qalaı qol jetkizdi?!
Ult quramy boıynsha Franııa sııaqty bolamyz myna saıası júıemen ne ózge eldiń bodany bolamyz, bul anany aldadym, Amerıka prezıdentin aldadym dep júrip, endi ózin ózi aldaıtyn boldy Qazaqstan damyp ketti dep».
Samat Nordman Nurtaza: «Ózgeris bolǵanda qandaı ózgeris? Jańa prezıdent óz adamdaryn ákeledi, ol adamdar buryńǵy prezıdenttiń adamdaryn yǵystyrady. Zańdylyq qoı».
Klara Lahankyzy: «Osydan úsh jyl buryn qandaı edik. N.N taqtan ketti.O.Doǵan til mártbesin ashyqqa shyǵyp qorǵap, jol ashyp bermegende máńgúrtstan ekenimizdi ishteı moıyndap lám mın demeı ishteı kúıip júre berer edik.Sonyń arqasynda qazir til maıdany qyzý júrýde... Orekeńder qazaqsha sóıleýdi bastap ketti.
Halyq óz quqyǵyn talap etip, az bolsa da jeńildikterge qol jetkizdi. S.Biláshtiń arqasynda qytaı genoıti álemdik deńgeıde áshkerelendi. Qosanov satpaǵanda saılaý ádil sheshiler edi....D.Aǵádil men balasy Janbolat qazaqty oıatyp ketti.
Ógiz aıańmen bolsa da alǵa jyljý bar sııaqty....Shúkir, táýba deımiz da. Bastysy ornymyz joǵalmasynshy,qazaqtar elden ketpesin, máńgúrtterimiz qaıta qazyǵyn tapsyn delik,soǵan atsalysaıyq odan da».
Basır Daýylbaev: «Úlken ózgeris bolmaq, tipti qandaı qazaq kelsede onyń jasaǵanyn jasamas edi. Birinshiden ol kisiniń qazaq halqyna degen pıǵylyn baǵamdap kórersiń, ekinshiden keshegi KPSS sııaqty nurbılikti jaqtaıtyndardyń biri qalmaı 180 gradýsqa ózgere salǵanyn kórersiń...»
Gýlnara Naýryzbaeva Mýtasheva: «Kázirgi bılikte otyrǵandar ketpegenshe damymaımyz, býlardy qýrtý kerek. Basqa adamdar kelý kerek, jastar kelý kerek, kreatıvnyı adamdar kelý kerek».
Nurlan Bazaruly: «Ortalyq Azııa elderi ózgeristerge daıyn emes. Oı sana ózgerisi bolsa bılik te ózgerer edi».
Nurlan Ábdýálıuly Ábdibek: «Ǵylymda, tehnologııada tek qazaq tildiler ǵana tabysqa jetedi. Tarıhta qazaqtar jeńiske jetken jyldary qazaq tildi bolǵan. Qazir elimizdegi álemge belgili matematıkterdiń barlyǵy qazaq mektebin, joǵary oqý ornynda qazaqsha oqyǵandar. Jalpy qazaq tiliniń tabıǵatynda órkenıetke umtylýshylyq bar dep esepteımin. Kezinde Abaı, Ybyraı, Shoqandar da qazaq tildi bolǵan. Meniń qaıyn jurtymda, Qastek aýylynda ǵylym doktorlary, akademıkter óte kóp shyqqan. Solardyń barlyǵy qazaq tildi edi. Olardyń orys tilinde tárbıe kórgen balalarynan eshteńe shyqqan joq. Qazaq tildiler erteń jetistikterge jetedi dep tolyq senimmen aıta alam».
Baksýltan Ravdal: «Jańa basqarý júıesin jarııalyqpen ornatýdy qoldanatyn parlamentpen jabdyqtap ulttyq baǵyt, aýyl sharýashylyǵymen órkendeýdi maqsat etse, halyqtyń tirshiligi jaqsaryp, jeńil óndiris pen ishki suranysty qamtamasyz etý memlekettik turaq tylyqqa jetkizedi. Jer asty baılyǵynan túsken qarjyny jeńil óndiristi damytýǵa birinshi kezekte usynyp jappaı jeke kásiptik óndiristi engizýge tıis. Osylaı qazaq halqy uly qozǵalys órkenine aıaq basady».
Al siz qalaı oılaısyz, qurmetti oqyrman? N.Nazarbaev bılikten túbegeıli ketse, Qazaqstan qaryshtap damyp, órkenıetti elder qataryna kire me? Álde kerisinshe, júrer jolyn tappaı elimiz damý baǵytynan adasyp kete me?
Raýana DIMAShQYZY,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
