Sýrette "Han" qymyz ehynda ázirlenetin qymyz túrleri
Osydan bir aı buryn belgili kásipker, qymyz óndirýshi «Zań» JShS-nyń dırektory Dúısenbek Ybynalıevtiń «Han qymyz» ehyna bal tatıtyn bıe sútinen dám tatýǵa baryp, kóńil-kúıimiz túsip qaıtty. Nege deseńiz, qazaq qymyzynyń patentin Germanııadan qaıtaryp alǵan, qymyzdy daıarlaýdyń erekshe tehnologııasyn meńgergen, halyqty sapaly sary qymyzben, shıpaly dári qymyzben qamtamasyz etip otyrǵan, «Absent» asyl tuqymdy jylqy fermerliginiń dırektory Dúısenbek Ybynalıevtiń 100 gektar jerin alýǵa baılanysty qala ákimdigi sotqa júgingen eken. Daýly máseleden habardar bolǵan boıda «Qala ákimdigi «Han qymyz» ehyn tartyp alyp, ornyna tennıs kortyn salmaqshy» degen taqyryppen «Adyrna» aqparattyq agenttigi suhbat jarııalady. Al búgin bir aı ishinde jaǵdaıdyń qalaı ózgergenin bilý maqsatynda portal tilshisi ehqa taǵy da at basyn burǵan edi. Endeshe Dúısenbek Ybynalıev pen oǵan arasha túsken Qazaqstan fermerleriniń qaýymdastyǵy basqarma tóraǵasynyń orynbasarynyń pikirin nazarlaryńyzǵa usynamyz.
- Dúısenbek ata, Taraz qalasynyń ákimdigen hat-habar bar ma? Jergilikti sottyń sheshimi qandaı bolyp jatyr?
- Olar qazir tynyshtalyp qaldy. Biz sotqa bergenbiz. Degenmen jergilikti sot ákimdikti jaqtap otyr. Oblystyq sotqa appelııaııa jazdyq. Alaıda oblystyq sot qashan shaqyratynyn áli bilmeımiz. Joǵarǵy sotqa da hat joldadyq. Qazir kúnine 100-150 adam bıeniń sútin iship jatyr ǵoı. Sonyń bári endi kort oınaı ma? Tennıs korty – qalaı tartsań da mańyzdy obektilerdiń qataryna jatpaıdy. Qazir bárimizdiń oılaǵanymyz halyqtyń densaýlyǵy, tiri qalýy. Sonyń jolynda kún-tún demeı etimizdi, sútimizdi, qymyzymyzdy halyqqa berip jatyrmyz. Ákimdik Jambyldan dál bizdiki sekildi sharýashylyqpen aınalysyp júrgen adam tapsa, úndemeı-aq qoıalyq. Joq, olardyń qolynan tartyp alý ǵana keledi ǵoı. Osy kúnge deıin halyq qymyzdyń mańyzdylyǵyn túsinbedi ǵoı. Degenmen bıyl qudaı da járdem berdi. Jer dúnıe «bıe sútin ishseń, ımmýnıtetin kóteriledi» dep atoılap jatyr. Al biz ony 20 jyldan beri dáripteýdemiz. Eldiń bári «nege ózińizdi qorǵamaısyz, erteń kortqa kim keletiniń bilemiz ǵoı» dep jatyr. Ózimdi osy kúnge deıin qorǵap keldim. Tarazǵa jańa ákim kelse boldy, jerime kóz tigedi. Seksenge taıaǵan qaýsaǵan shaldy sottan sotqa súıreıdi. Sonyń nátıjesinde mende densaýlyq degen qalmady. Jaqynda ǵana júregime ota jasattym. Prezıdenttiń ózi keshegi joldaýynda «halyqty azyqtandyrýǵa kúsh salýymyz kerek» dep edi ǵoı. Sol joldaýdy Taraz qalasy ákimdigi iske asyryp jatyr ma?! Mysaly, men et pen bıe sútimen, 3-4 otbasyny jumyspen qamtamasyz etip otyrmyn. Bunyń bárin ózim jep-iship jatqan joqpyn. Mal ózimizdiki, ózimiz saýamyz, ózimiz qymyzǵa aınaldyramyz, ózimiz satamyz. Bárin adal eńbekten, joqtan bar jasap otyrmyz. Almaty men Nur-Sultandaǵy qymyzdyń asqaqtap turǵan baǵasy mende sý tegin. Nege? Sebebi alyp-satarǵa bermeımiz. Ózimiz qoldan satamyz. Bul halyqtyń ál-aýqatyn, densaýlyǵyn jaqsartýǵa óz úlesimizdi aıtarlyqtaı qosyp jatyrmyz degen sóz. Bylaısha aıtqanda, bıznes ınflııaııamen kúresýdemiz. Úkimet, ákimdik eńbek etken adamdy nege baǵalamaıdy osy?
Bıe sútin satyp alýǵa kelgen Taraz turǵyndary
- Al advokat ne deýde?!
- Advokat zań júzinde bizdiki durys deýde. Nege? Birinshiden, úkimetke eshqandaı bereshegim joq. Bireýdiń jerin tartyp almadym. Tipten ákim jerimdi kort salýǵa tartyp alǵan kúnniń ózinde bizdiń qymyz ehymyz, kafemiz, 25 mıllıonǵa kredıt alyp soqqan basseınimiz, kólik turaǵymyz, demalys ornymyz bar. Sonyń bárin maǵan zań júzinde tóleýi tıis. Ala ma, tólesin! Onyń ústine bul reakııalyq zonaǵa jatady. Bul jerge úı salýǵa bolmaıdy, halyq ta turmaıdy. Kortqa qansha adam keledi?! Bunyń úkimetke bolmasa halyqqa paıdasy qanshalyqty? Ekinshiden, 20 jyldan beri 200 shaqty jylqym osy jerde jaıylyp, saýylady. Olardy qalaǵa kvartıraǵa aparyp tyqpaımyn ǵoı. Basqa jer kerek. Tipten basqa jerge aparyp qoısam, jylqylardyń adaptaııalanýynyń ózi ońaı tirlik emes. Úkimet nege osynyń bári úlken shyǵyn ákeletinin oılamaıdy? Úkimet nege Jambyl jurtshylyǵynyń densaýlyǵyna qam jemeıdi? Qymyzdyń halyq úshin mańyzdylyǵyn túsinbeıdi?
Ermek Abýov, Qazaqstan fermerleriniń qaýymdastyǵy basqarma tóraǵasynyń orynbasary:
- Biz Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine «Han qymyz» ehyn saqtap qalý týraly hat joldaǵan edik. 15 jumys kúni ishinde jaýap berýleri tıis. Hattyń jaýabyn kútip otyrmyz. Prezıdenttiń aýyl sharýashylyǵyn ulǵaıtý kerek, kómek kórsetý kerek degen tapsyrmasy bar. Sony oryndaýymyz kerek emes pe?! Ósemiz, ónemiz degen adamǵa múmkindik berip, qazaq qymyzyn nege damytpasqa?! Bul úlken másele! Ákimdik atanyń jerine qarap qalyp pa? Basqa jerde kort salsyn! Kómektesýdiń ornyna nege keri ketedi eken?!
Aqgúl AIDARBEKOVA,
«Adyrna» ulttyq portaly
