Qyrkúıek aıynan bastap Syrtqy ister mınıstrliginiń bastamasymen «KazAID» halyqaralyq agenttigi óz jumysyn bastaıdy. Uıymnyń basty maqsaty - kedeı elderge kómektesý. SIM Erekshe tapsyrmalar jónindegi elshisi Rápil Joshybaev brıfıngte agenttik jumysyn bastaý úshin 138 mln teńge kerek ekenin atap ótti.
«Bul kommerııalyq agenttik emes, paıda tabý maqsatyn kózdemeıdi. Zań boıynsha akıonerlik qoǵam qurýǵa 138 mln teńge kerek. Bastama retinde Ortalyq Azııa elderindegi áriptesterimizben birlese áleýmettik baǵyttaǵy birneshe jobany júzege asyramyz. Mysaly, kórshi bir memleketke mektep, aýrýhana sııaqty nysandar salý qajet bolsa, ol jerde Qazaqstan tikeleı kómek berip nemese deldal bola alady. Taǵy qarjy kerek bolsa Parlament, Úkimetke usynys jasap, talqylaımyz», – dedi ol.
Karantın kezinde osyndaı agenttik qurý qanshalyqty durys? «Adyrna» ulttyq portaly surap kórdi.
Maqsat HALYQ, GSB UIB dırektorynyń orynbasary, ekonomıst:
Ózi kedeı el ózgege qalaı kómektesedi?
- Órkenıetti elderde kómek kórsetý agenttikteriniń bolǵany durys. Jaýabymdy negizdeı keteıin. Álemdegi memleketterdiń baı jáne kedeı bolyp bólinetinin bilemiz. Sáıkesinshe, baı elder donor retinde muqtaj memleketterge kómektesedi. Bul proess qalaı júzege asady? Birinshi kezekte jan basyna shaqqandaǵy JIÓ esepteledi. Álemdik standart boıynsha, osy JIÓ eger 10 myń dollardan bastalsa tabysy ortasha elder dep sanalady. Al 10 myń dollardan az bolsa kedeı el bolyp sanalady. Al 2 myń dollardan bolsa óte kedeı el dep esepteledi. BUU damý baǵdarlamasynyń gýmandyq baǵyty boıynsha baı elder kedeı elderge kómektesýi kerek. Al Qazaqstannyń jan basyna shaqqandaǵy JIÓ 2013 jyly 13600 dollar bolyp, damý deńgeıi ortasha joǵary el sanatyna jatqyzyldy. Osydan keıin bizge muqtaj memleketterge kómektesý mindetteldi. Sol jyldary Aýǵanstan stýdentterin tegin oqytý baǵdarlamasyn qolǵa aldyq. Shyny kerek, pandemııa kezinde kóptegen elder Qazaqstanǵa gýmanıtarlyq kómek kórsetti. Osyndaı kómekti alyp turǵan memleket adamgershilik turǵysynan alǵanda kedeı elderge qol ushyn sozýy kerek. Álem elderinde «Qazaqstan alýdy biledi de, berýdi bilmeı me?»degen suraq týyndaýy múmkin. Ol ımıdjimizge keri áserin tıgizedi. Alaıda, qazirgi kezde bizdiń jan basyna shaqqandaǵy JIÓ 10 myń dollardan tómen, ıaǵnı biz kedeı elderdiń qataryndamyz. Osy tusta «Kedeı el qalaısha kedeı elderge kómektesedi?» degen suraq qoıylýy kerek. Óz basym, eldiń áleýmettik jaǵdaıyn durystamaı ózge elderge kómektesýdi qoldamaımyn. Bizdiń statıstıkamyz qate. Naqty qaraıtyn bolsaq, elimizde eki mıllılon adam jumyssyz júr. 130 myń kedeı otbasy bar. Eń tómengi kúnkóris shegi de durys eseptelmegen. Ol qazirgi tańda 32 myń teńge shamasynda dep eseptelip otyr. Alaıda adam myń teńgege bir kún ómir súre ala ma? Taǵamtaný akademııasy bekitken «tutynýshylyq sebette» 1 myń teńgege úsh mezgil tamaqtana alady dep kórsetilgen. Shyndyǵynda, ol aqshaǵa bir asymyzdy áreń alyp ishemiz ǵoı. Odan bólek qanshama shyǵyndarymyz bar? Biz realdy jaǵdaıymyzdy kórsetýimiz kerek. Sol kezde eshkim qabaq túıip qaramaıtyn bolady. Al qazir Qazaqstan álemge jaqsy bolyp kóriný úshin jalǵan statıstıka jasap otyr. Osy oraıda QR Ulttyq ekonomıka mınıstrligi qaramaǵyndaǵy Statıstıka komıtetin jeke agenttik retinde bólip shyǵarýymyz kerek degen usynysty tastaǵym keledi. Ol táýelsiz bolǵan kezde ǵana durys sandardy jınaıdy. Al qazirgi tańda bizge «KazAID» syndy agenttikter kerek emes. Aldymen jaǵdaıymyzdy durystap alaıyq.
Aqmaral BASIROVA, kópbalaly analarǵa arnalǵan «Baqytty otbasy» ortalyǵynyń basshysy:
Ózge eldi esirkegenshe, elimizdegi jaǵdaıdy qatyryp alaıyq
- Óz elimizdegi tyǵyryqta otyrǵan muqtajdarǵa kómektespeı, ózge eldiń azamattaryna kómektesýdi kózboıaýshylyq dep sanaımyn. Agenttikke bólingen aqshany ózimizdiń jetim-jesirlerimizge berse bolatyn edi. Mysaly, Almatydaǵy bir ǵana Alataý aýdanynda 3000 myń muqtaj otbasy bazada tirkelip tur. Qazirgi tańda úkimettiń berip otyrǵan járdemaqysy da ıtke súıek laqtyrǵandaı boldy. Ózge eldi esirkegenshe, elimizdegi jaǵdaıdy qatyryp alaıyq.
Qyrmyzy SKENDIROVA, jýrnalıst:
Taza ımıdj úshin jumys isteýdi qoıǵan jón
- Árıne, durys emes. Bul meniń oıymsha Reseıdiń taktıkasyn qoldaný, qaıtalaý sııaqty. Biraq ol áreketi arqyly damyǵan elderge kiremiz dep aıta almaımyn. Qarapaıym óz elimizde indet bastalǵanda, tolyqqanda dári-dármekpen qamtamasyz ete almaǵanyn bilemiz. Áli de jaǵdaı máz bolyp otqan joq. Búgin 60 áskerı qyzmetkerdi de Lıvanǵa jiberipti. Taza ımıdj úshin jumys isteýdi qoıǵan jón. Oǵan deıin de ımıdj úshin ıadrolyq qarýdan bas tartý, EKSPO kórmesin ótkizý, t.b. ótti. «Memlekettiń negizgi qaınar kózi - halyq» degen zańymyzǵa súıeneıik.
Elıza NASYLBEK, jeke kásipker:
Biz búgin basqalarǵa kómektessek,erteń olar bizge kómektesedi
- Bul uıymdy qoldaımyn. Biz búgin basqalarǵa kómektessek, erteń olar bizge kómektesedi. Osy arqyly Qazaqstan ózge eldermen yntymaqtastyq ornata alady. Úkimet te aqymaq emes qoı. Demek, biz bıýdjetten sonsha aqsha bóle alamyz. Menińshe, kómektesýdiń esh ábestigi joq.
Siz ne deısiz, oqyrman? Kedeı elderge kómektesýge qaýqarymyz jete me?
Dıana ASAN,
«Adyrna» ulttyq portaly
