Karantınniń birqatar sheneýnikterge «paıdasy» tıgen tárizdi. Onda da eks-sheneýnikterge. Aıypty bolyp, tar qapasta 4-5 jylyn ótkizgenderdiń keıbireýleri sońǵy aptalarda bostandyqqa shyǵa bastady.
Aldymen «memlekettik qupııany jarııa etti» dep aıyptalyp, 5 jylǵa sottalǵan Prezıdent jetekshisiniń burynǵy orynbasary Baǵlan Maılybaev maýsym aıynyń ortasynda jaza merziminiń aıaqtalýyna 1 jyl, 4 aı, 21 kún qalǵanda bostandyqqa shyqty.
2017 jyldyń 12 qańtarynda Baǵlan Maılybaev «Qyzmet babyn teris maqsatta paıdalaný» jáne «Memlekettik qupııalardy zańsyz jınaý, taratý, jarııa etý» baby boıynsha kúdikke ilingen. Qarapaıym tilmen aıtqanda, Maılybaev «otanyna opasyzdyq jasaǵan adam» bolyp esepteledi.
Bostandyqqa shyqqanymen, endi Maılybaev ómir boıy memlekettik qyzmette jumys isteı almaıdy.
Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń burynǵy tóraǵasy Nartaı Dútbaev ta merziminen buryn bostandyqqa shyqty, ıaǵnı shartty túrde bosatyldy.
12 jylǵa sottalyp, jaza merzimi 11 jylǵa qysqartylǵan Dútbaev jazasynyń jartysyna jýyǵyn ótegen. Jalpy qylmyskerdiń túrmedegi bir kúni bir jarym kún bolyp esepteledi.
UQK-niń burynǵy basshysy óz bıligin asyra paıdalanǵan, senip tapsyrylǵan múlikti ıemdenip nemese ysyrap etkeni úshin, sondaı-aq, qylmystyq jolmen alynǵan aqshany nemese múlikti zańdastyrǵany úshin sottaldy. Ol da endi ómir boıy memlekettik qyzmette jumys isteı almaıdy.
Úshinshi is jemqorlyq aıybymen syrttaı sottalǵan Atyraý oblysynyń burynǵy ákimi Bergeı Rysqalıev pen onyń aǵasy, eks-depýtat Amanjan Rysqalıevtiń otbasyna qatysty. Aıta keteıik, 16 maýsym kúni Joǵarǵy sot bas prokýratýranyń kassaııalyq shaǵymyn qarap, Rysqalıevterge tárkilengen dúnıe-múlkin qaıtarý jóninde sheshim shyǵardy.
Úsh qylmystyq is, úsheýi de kezinde qoǵamnyń nazaryn aýdarǵan. Keshegi júıe olardy qylmysker dep tanyǵan. Al búgingiler olardy aqtap, merziminen buryn bostandyqqa shyǵardy. Munda qandaı jasyryn syr? Halyq máseleniń aq-qarasyn bilmeı, ári-sári kúıde otyr. Kúmán kóp. Kúmán kóbeıgen jerde halyqtyń senimi azaıady. Biraq jemqorlyq jaılaǵan búgingi qoǵam sottalǵan adamnan da eshqashan sabaq almaıdy. Sebebi, qazirgi júıede bylyq kóp.
Sondyqtan jeń ushynan jalǵasqan jemqorlyq áli toqtamaı keledi. Sottalyp shyqqan «shortandardan» keıin Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń ókilderiniń quryǵyna endi «shabaqtar» iline bastady. Burynǵylar mınıstr deńgeıindegiler bolsa, bul jolǵy ustalǵandar – departamenttiń basshylary men ákimniń orynbasarlary.
Rıdderdegi mamandandyrylǵan respýblıkalyq kolledjdiń mektep-ınternaty qurylysy úshin 10 mıllıon teńge men baǵasy 13 mıllıon teńge turatyn «Toyota Hilux» kóligin para retinde almaq bolǵan sheneýnik ustaldy. Ol – Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń sport jáne deneshynyqtyrý isi jónindigi komıteti tóraǵasynyń orynbasary. Oǵan qatysty tergeý isi bastaldy.
Bul ǵana emes, keshe Almaty oblysy Jambyl aýdanynyń halyqty jumyspen qamtý ortalyǵynyń dırektoryna para alǵany úshin 12,5 mıllıon teńge aıyppul salyndy. Ol memlekettik baǵdarlamaǵa oraı, nesıe alyp berý úshin azamattardan birneshe ret 500 myń teńge kóleminde para alǵan.
Sondaı-aq, Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi Kólik komıtetiniń Qostanaı oblysy boıynsha kóliktik baqylaý ınspekııasynyń basshysy Arapbaev pen Ergeldınov «1 mıllıon teńge kóleminde para aldy» dep kúdikke ilingen. Endi olardyń árqaısysy 30 mıllıon teńge kóleminde aıyppul tóleýi tıis.
Mine kez kelgen aımaqta osyndaı jemqorlyq áreketi óristep barady. Qazirgi qaýipti úrdis - bildirmeı alyp qalý, qazynanyń baılyǵyn talan-tarajǵa túsirý. Tazalyq, ádildik, tártip bolmaǵan jerde bylyq kóbeıedi. Bıýdjetten qarpyp jeý memlekettik bılikte isteıtin kez kelgen deńgeıdegi atqaminerdiń úırenshikti ádetine aınaldy.
Keshe Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń qyzmetkerleri JShS ókilinen 33 mıllıon teńge kóleminde para almaq bolǵan Aqmola oblysyndaǵy bir aýdan ákiminiń orynbasaryn ustady. Bul ǵana emes, Almaty oblysyndaǵy áskerı bólimsheniń komandırine 30 mıllıon teńge aıyppul salyndy, onyń orynbasary da 10 mıllıon teńge aıyp tóleıtin boldy. Birinshisi paraqorlyǵy úshin polkovnık, ekinshisi maıor áskerı sheninen aıryldy. Biraq...
Bizdiń memlekettiń sheneýnikteri aıypty bolyp sottalyp jatqandardy kórip otyrsa da, báribir jemqorlyq áreketin qoımaıdy jáne toımaıdy. Para alyp tez baıyǵysy keledi. Óıtkeni bári jep úırengen. Al bıýdjettiń qarjysyn qarpyp jep úırengen basshy otanyn oılaı ma? Joq! Olar ustalǵansha qazynanyń aqshasyn osylaı jeı beredi. Óıtkeni...
Jemqorlyq degen jegi qurt! Olar – jegi qurt qoı...
Erkin QALDAN
«Adyrna» ulttyq portaly
