Qanysh Sátbaev. «Qazaqtyń Qanyshy»

8825
Adyrna.kz Telegram

Osydan 121 jyl buryn, 1899 jyly Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanynda ǵalym, Qazaqstan geologtary ǵylymı mektebiniń negizin qalaýshy, qazaqstandyq metallogenııa ǵylymynyń negizin salýshy, geologııa-mıneralogııa ǵylymdarynyń doktory, professor, Qazaqstan Ǵylym akademııasyn uıymdastyrýshylardyń biri ári tuńǵysh prezıdenti Qanysh Imantaıuly SÁTBAEV dúnıege keldi.

Saýatyn aýyl moldasynan ashqan bolashaq ǵalym Pavlodardaǵy orys-qazaq mektebinde, Semeı muǵalimder semınarııasynda, Tomsk tehnologııa ınstıtýtynyń taý-ken fakýltetinde bilim alǵan. Muǵalimder semınarııasynda J.Aımaýytov, M.Áýezov syndy kórnekti qaıratkerlermen birge oqyǵan. Sh.Qudaıberdiulymen tyǵyz baılanysta bolyp, onyń shyǵarmashylyǵyn joǵary baǵalaǵan. «Alash» qozǵalysy qaıratkerleriniń is-áreketine qoldaý bildirgen.

1920-1941 jyldary Baıanaýylda halyq sýdıasy, «Atbastústimet» tresi geologııa bóliminiń, Qarsaqtaı mys kombınaty geologııalyq barlaý bóliminiń bastyǵy, kombınattyń bas geology qyzmetterin atqarǵan. 1941-1952 jyldary KSRO Ǵylym akademııasy Qazaq bólimshesiniń quramyndaǵy Geologııa ǵylymdary ınstıtýtynyń dırektory, KSRO Ǵylym akademııasynyń Qazaq bólimshesi Tóralqasy tóraǵasynyń orynbasary, tóraǵasy, Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń prezıdenti bolǵan. 1952 jyly ámirshildik júıeniń tarapynan qysymǵa ushyrap, qyzmetinen tómendetilip, Qazaq KSR Geologııa ınstıtýtynyń dırektory bolyp taǵaıyndalǵan. 1955 jyly Qazaq KSR Ǵylym akademııasynyń prezıdenti bolyp qaıta saılanyp, ómiriniń sońyna deıin osy qyzmetti atqarǵan. Qazaqstannyń qala, aýyldarynda Sátbaev esimimen atalatyn júzdegen kóshe, 40-tan astam mektep bar.

Sondaı-aq ǵalymǵa eskertkishter ornatylǵan. Onyń esimi Qazaqstan Ǵylym akademııasynyń Geologııa ǵylymdary ınstıtýtyna, bir qala men ǵalamsharǵa, elimizdiń eń iri tehnıkalyq oqý orny Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetine berilgen. Sátbaevtyń qurmetine Jońǵar (Jetisý) Alataýy jotasyndaǵy muzdyq pen shyń, Qarataýdaǵy vannadıı ken ornynan tabylǵan «Sátbaevıt» mıneraly, «Akademık Sátbaev» gladıolıýs gúli atalǵan. 4 márte Lenın, 2-shi dárejeli Otan soǵysy ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan.

Ǵalym 1964  jyly qaıtys boldy.

Pikirler