Soŋǧy jyldary Qazaqstanda bılım beru jüiesın jaŋǧyrtuǧa baǧyttalǧan auqymdy jobalar ıske asyrylyp keledı. Solardyŋ ışınde el Prezidentınıŋ bastamasymen jüzege asyp jatqan «Keleşek mektepterı» ūlttyq jobasy – erekşe nazarda. Būl bastamanyŋ maqsaty, qazırgı ahualy jäne bolaşaǧy turaly QR Oqu-aǧartu ministrlıgı Orta bılım komitetınıŋ töraǧasy Qanybek Jūmaşev myrza arnaiy sūhbat berdı.
– Qanybek Bekbolatūly, eŋ aldymen, ūlttyq jobasynyŋ mänı men maŋyzyn qysqaşa tüsındırıp ötseŋız.
– «Keleşek mektepterı» – būl tek jaŋa ǧimarat salu emes. Būl – balanyŋ jan-jaqty damuyna qolaily, qauıpsız jäne inkliuzivtı bılım beru ortasyn qalyptastyruǧa baǧyttalǧan ūlttyq deŋgeidegı strategiialyq joba.
Memleket basşysy būl jobany eldegı orta bılım sapasyn arttyru, auyl men qala arasyndaǧy bılım alşaqtyǧyn joiu üşın ūsyndy. Eŋ bastysy – būl joba barlyq balaǧa teŋ mümkındık berudı közdeidı.
– Joba aiasynda qandai naqty nätijelerge qol jetkızıldı?
– 2023 jyldan bastap jobany kezeŋ-kezeŋımen jüzege asyru bastaldy. Qazırdıŋ özınde bırqatar öŋırde jaŋa formattaǧy mektepter aşyldy. 2025 jyldyŋ soŋyna deiın mūndai formattaǧy 217 mekteptı qoldanysqa beru josparlanyp otyr. Būl – 460 myŋnan astam oquşy orny. Sonyŋ ışınde 40 paiyzdan astamy auyldyq eldı mekenderge tiesılı. Būl – auyl balasy da qaladaǧylarmen bırdei jaǧdaida bılım aluyn qamtamasyz etedı degen söz.
– Būl mektepter būrynǧy mektepterden nesımen erekşelenedı?
– Bırınşıden, jaŋa mektepter keŋ ärı ergonomikalyq tūrǧyda tiımdı etıp jobalanǧan. Tiptık mektepterge qaraǧanda 15–20%-ǧa ülken. Är oquşyǧa jeke şkaf, transformer-parta, tynyǧu aimaǧy qarastyrylǧan.
Ekınşıden, qauıpsızdık bırınşı orynda: Wi-Fi, beinebaqylau, turniketter, jedel dabyl tüimelerı – barlyǧy ortalyqtandyrylǧan jüie arqyly baqylanady.
Üşınşıden, būl mektepterde STEM-zerthanalar, IT kabinetter, aspazdyq jäne tıgın şeberhanalary, sport zaldary, robototehnika kabinetterı jūmys ısteidı. Būl – oquşylarǧa tek teoriia emes, praktika arqyly üirenuge mümkındık beredı.
– İnkliuzivtı bılım beru turaly da aityp ötseŋız…
– Är mektepte erekşe bılımdı qajet etetın balalar üşın tolyq jaǧdai jasalǧan. Lift, pandus, arnaiy därethanalar, inkliuzivtı kabinetter, logoped, psiholog qyzmetı – barlyǧy qoljetımdı. Bılım – barlyq balaǧa bırdei boluy kerek. Būl – jobanyŋ negızgı ūstanymdarynyŋ bırı.
– Al mūǧalımder şe? Olar osyndai jaŋa ortada jūmys ısteuge daiyn ba?
– İä, būl öte maŋyzdy sūraq. Bız tek ǧimarat salyp qoimaimyz, sol mektepterge arnaiy daiyndyqtan ötken mūǧalımderdı jıberudı közdep otyrmyz. Qazırdıŋ özınde 3 myŋnan astam pedagog arnaiy kurstardan öttı. Olardyŋ bärı sifrlyq qūraldar, jaŋa ädıstemelermen jūmys ısteuge maşyqtanyp jatyr.
Sonymen qatar jetekşı pedagogikalyq joǧary oqu oryndarymen bırlesıp, arnaiy kadr daiyndau jüiesı jolǧa qoiyldy. Al mektep direktorlary «Bılım beru salasyndaǧy 1000 köşbasşy» jobasynyŋ qatysuşylary arasynan taŋdalady.
– Oquşylardyŋ qyzyǧuşylyǧyn, qabıletın damytu baǧytynda qandai tetıkter bar?
– Joba şeŋberınde bastauyş synyptan bastap käsıptık baǧdar beru jüiesı engızıledı. 7-synyptan bastap beiındı pänder, jeke oqu baǧyttary, mentorlyq jüie jolǧa qoiylady.
Qazır bız «Mansap kompasy» atty sifrlyq platforma äzırlenude. Būl – oquşyǧa özınıŋ qyzyǧuşylyǧy men qabıletıne qarai bolaşaq mamandyǧyn taŋdauǧa baǧyt beredı.
– Būl mektepter el damuyna qalai äser etedı dep oilaisyz?
– Bılım sapasyn, infraqūrylymyn damytu – adam kapitalyna salynǧan investisiia. Bız bılımdı, bastamaşyl, jauapkerşılıgı joǧary ūrpaq tärbieleu arqyly memlekettıŋ bolaşaǧyn qalyptastyryp jatyrmyz.
«Keleşek mektepterı» – tek bılım oşaǧy emes, ol zamanaui oilaityn, ūlttyq qūndylyqty qadırleitın, tehnologiialyq sauatty tūlǧanyŋ qalyptasu ortasy.
– Uaqyt bölıp, naqty aqparatpen bölıskenıŋız üşın alǧys aitamyz.
