Resei prezidentı Vladimir Putin Ukrainaǧa qatysty Vatikanda nemese jaqyn arada basqa elde ötetın beibıt kelıssözderge qatyspaidy, Būl turaly 22 mamyr künı Bloomberg agenttıgı reseilık şeneunıkterge sılteme jasap jariialady, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Kreml 16 mamyrda Ystambūlda bastalǧan tehnikalyq deŋgeidegı kelıssözderge basymdyq berudı jön köredı.
Saiasattanuşy Sergei Markovtyŋ aituynşa, Putin NATO-ǧa müşe İtaliiaǧa «qauıpsızdık sebepterıne bailanysty» barmaidy jäne Resei Vatikandy qaqtyǧysta beitarap tarap dep eseptemeidı.
Kelıssözderge Vatikannyŋ tartyluy Resei pravoslav şırkeuınıŋ de küdıgın tudyrady – olar qasiettı taqty Ukrainadaǧy «tarihi qarsylas» retınde qarastyrady jäne Kiev bilıgın Mäskeu patriarhatyna baǧynyşty Ukrain pravoslav şırkeuınıŋ hramdaryn japqany üşın aiyptaǧan joq dep synaidy.
Kremlge jaqyn üş derekközdıŋ aituynşa, Mäskeu bolaşaq beibıtşılık turaly memorandum şarttaryn talqylau üşın Türkiiany alaŋ retınde taŋdaǧan. Europalyq joǧary lauazymdy şeneunıktıŋ pıkırınşe, Reseidıŋ Türkiiany jäne 2022 jylǧy kelıssözderge qatysuşylardy taŋdauy – Mäskeudıŋ "bastapqy nüktege oralǧysy keletının" bıldıruı mümkın.
Agenttık derekközderı AQŞ qazırgı uaqytta Kievpen bailanysta bolyp, kelıssözderge yqpal etuge tyrysyp jatqanyn, sonymen qatar Mäskeuge kelıssözderge "qataŋ ūstanymdaǧy" tūlǧalardyŋ, mysaly Vladimir Medinskiidıŋ (16 mamyrdaǧy jäne 2022 jylǧy Ystambūl kelıssözderınde reseilık delegasiiany basqarǧan prezident kömekşısı) qatysuyn qūptamaitynyn jetkızude ekenın habarlady.
Vatikanda kelıssözder ötkızu ideiasyn AQŞ prezidentı Donald Tramp ūsynǧan. Keiın būl bastamany jaŋa Rim papasy XIV Leo qoldady. 21 mamyrda Finliandiia prezidentı Aleksandr Stubb oq atudy toqtatu turaly kelıssözder kelesı aptada Vatikanda ötuı mümkın ekenın aitty.
The Washington Post basylymy İtaliianyŋ Reseige onyŋ ökılderın kelıssözderge qatysu üşın kırgızuge daiyn ekenın habarlaǧanyn jazdy. Alaida būl daiyndyq Putinnıŋ özıne qatysty ma, joq pa, belgısız. Öitkenı onda Halyqaralyq qylmystyq sottyŋ (HQS) orderı bar. İtaliia HQS iurisdiksiiasyn moiyndaidy jäne Rim statutyn ratifikasiialaǧan.
Aita ketsek, 16 mamyr künı Ystambūlda Resei men Ukraina delegasiialary 2022 jyldan berı alǧaş ret kezdestı. The Economist deregınşe, Mäskeu Donesk, Lugansk, Herson jäne Zaporoje oblystaryn baqylauǧa aludy talap etken, alaida būl aimaqtardy tolyqtai basyp aluǧa älı qauqarsyz. Basylymnyŋ derekközı boiynşa, Vladimir Medinskii eger Resei talaptary oryndalmasa, "soǧysty şeksız jalǧastyra beruge" daiyn ekenın aşyq aitqan. Kelıssözder beibıtşılıkke qatysty naqty kelısımsız aiaqtaldy. Ukraina qandai da bır aumaqtyq jeŋıldıkterge barudan üzıldı-kesıldı bas tartty.
19 mamyrda Putin men Tramptyŋ ekı saǧattyq telefon arqyly söilesuı de şeşuşı nätije äkelmedı. The Financial Times mälımetınşe, būl AQŞ-tyŋ europalyq jäne ukrainalyq serıktesterın renjıttı. Basylym derekközderınıŋ aituynşa, Tramp endı deldal retınde belsendı röl oinaudan bas tartyp, Resei men Ukrainaǧa kelısımge özderı keluıne mümkındık beretının mälımdegen.
21 mamyrda The Wall Street Journal (WSJ) üş derekközge sılteme jasap, AQŞ prezidentı Donald Tramp Putinmen söileskennen keiın Europa köşbasşylaryn Resei prezidentınıŋ Ukrainadaǧy soǧysty toqtatuǧa niettı emestıgıne senımdı ekenı turaly habardar etkenın jazdy. Sebebı Putin soǧysta jeŋıp jatqanyna senımdı.
Basylymnyŋ jazuynşa, Europa köşbasşylary Putinnıŋ beibıtşılıkke ūmtylmaitynyn sezgen, bıraq mūny alǧaş ret Tramptyŋ öz auzynan estıdı. Aita keterlıgı, būl Tramptyŋ Putin beibıtşılıkke şyn niettı degen būrynǧy jariia mälımdemelerıne qaişy keldı.
