«Ádette jeke án keshin moıyndalǵan, úlken ánshiler beredi. Oqý bitirmeı jatyp, jeke konert beretindeı tolysqan, qalyptasqan ánshimin dep aıta almaımyn. Áıtkenmen aýyldyń úlkenderi, Maıasar atamdy kórgen zamandastary «atańnyń izin basqan shóberesisiń, atańnyń, ol oryndaǵan halyq ánderin shyrqap, konert berseńshi» dep qolqa salǵan soń, sózderin jerge tastaı almadym. Eń synshyl da talǵampaz tyńdaýshylar – kónekóz qarııalar. Bul keshimdi solardyń aldyndaǵy esebim dep bilemin», – degen aqjarma sózder ulttyq mýzykanyń móldir sýatyndaı taza kóńildi, aramdyqtan ada, aq peıilinen shyqqany Jaqsykeldiniń qyzarǵan júzinen baıqaldy.
Jaqsykeldi án ónerine Maıasar aqynnyń urpaǵy bolǵan soń ǵana qadam basqan joq. Alla bergen talant tynysh jatpaı, bulqynyp shyqty. Erekshe eńbekqorlyqty súıetin óner jas ánshige ońaı shaǵylatyn jańǵaq emestigin tanytyp úlgerdi. Konservatorııaǵa kelgende dombyrany sabalap, jabaıy aıqaımen kelgen ol «ánniń Abaıy» Júsipbek Elebekovtiń jary Habıba apamen júzdesken soń, qıyn da jaýapty joldy tańdaǵanyn túsindi.
Jaqsygeldi BORANBAIULY, jas ánshi:
– Osydan eki jyl buryn Habıba apamyzdyń aldyna barǵanda, dástúrli ándi aıtýdy mártebe kórip júrgenime uıalyp kettim. Ándi qur aıtý jetistik emes eken. Án – babalar amanattaǵan baǵa jetpes qazyna, sen sol qazynanyń qııýyn ketirmeı, qaz-qalpynda jetkizýshi murager ekendigińdi júregińmen seziný qanshalyqty qıyn ekenin túsindim. Sol barǵanymda salǵan ánimniń kem-ketigin tap basyp aıtyp berdi ájeı. Jaqynda ekinshi ret bardym. Ne der eken degen úreımen Sákenniń «Taý ishindesin» aıtyp berdim. Apa «jaman emes, táýir» degende, baıqaýdan júlde alǵannan da qatty qýandym. Sebebi Júsekeńdeı ánshiniń jary ǵana bolmaı, qazaqtyń án óneriniń synshysyndaı bolǵan apadan mundaı qoldaý estý – men úshin bıik mártebe.
Maıasardaı halyq aqyny óz dáýirinde talaı aıtysqa qatysyp, tapqyr da taǵylymdy jyrlarymen tanylǵan. Respýblıka óner sheberleriniń qatarynda Máskeý sahnasynda óner kórsetken ataqty Ustyn jaıynda betashar óleń aıtqan, 1954 jyly Respýblıka kúnin Almatyda óleńmen ashqan da – Maıekeń. Sóz barymtasy aıtysta ózindik bederimen tarıh betinde qalǵan Maıekeńniń óziniń tól maqamy bolǵan eken. Al «Jıyrma bes», «Paravoz», «Qarǵam-aý» ánderin naqyshyna keltire oryndaǵan aqynnyń ánshiligi de el ishinde aıtylyp júr. «Mádenı mura» baǵdarlamasy boıynsha jaryq kórgen «Qazaqtyń dástúrli 1000 áni» antologııasyna kompozıtordyń «Qos qońyr» áni Erlan Qujımanovtyń, «Taǵyly» áni shóberesi Jaqsykeldiniń oryndaýynda engen.
– Jýyrda atamnyń taǵy bir jańa ánin taptym. Osy ýaqytqa deıin tek sózi belgili bolyp kelgen «Kóńil qaıaý» ánin atamdy zertteýshi, jazýshy Shámel Júnisteginiń jeke arhıvindegi taspasynan aldym.
Kózkórgen qarttardyń urpaqtarynan da anyqtap bilip, atamnyń shyǵarmashylyǵyn zerttep júrgen jaıym bar. Jaqynda Qaraǵandyda 1932 jylǵy asharshylyqqa arnalǵan halyqaralyq konferenııa ótpekshi. Zulmatty jylǵa arnalǵan jalǵyz ándi qaldyrǵan meniń atam eken. Sol ándi oryndaý úshin konferenııaǵa meni shaqyryp otyr, – deıdi jas ánshi.
Óner adamy sahnadaǵy ónerimen ǵana jurtshylyqty tánti etpeı, kisiliktiń bıiginen kóringeni abzal. Minezi jibekteı talapty jas osy betinen qaıtpaı, talmaı eńbektense, tasada qalmasy anyq. Jaqsykeldiniń óner jolyndaǵy qadamy qutty bolsyn deımiz!
Ómirderek
1988 jyly Qaraǵandy oblysy Shet aýdany Aıǵyrjal aýylynda týǵan.
2004-2008 jj. Qaraǵandydaǵy Táttimbet atyndaǵy óner kolledjiniń halyq aspaptary kafedrasyn tamamdaǵan;
2011 jyl – Kenen Ázirbaev atyndaǵy respýblıkalyq ánshiler baıqaýynyń I oryn júldegeri;
2011 jyl – «Qazaqstan» ulttyq arnasynyń «Segiz qyrly» televızııalyq baıqaýynyń I oryn ıegeri;
2011 jyl – Ámire Qashaýbaev atyndaǵy respýblıkalyq án dodasynyń dıplomanty;
2010 jyl – Mádı Bápıuly atyndaǵy respýblıkalyq ánshiler baıqaýynyń dıplomanty;
2009 jyly Júsipbek Elebekov atyndaǵy respýblıkalyq ánshiler baıqaýynyń dıplomanty;
Qazir Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorııasynyń 4-kýrs stýdenti.
Jadyra JUMAKÚLBAI, «Alash aınasy».
