Elimizde erekshe qajettilikteri bar adamdardy qoldaý men múmkindigi shekteýli adamdarǵa qurmetpen qaraý qaı deńgeıde? Májilis depýtaty Kenjeǵul Seıtjannyń aıtýynsha, múmkindigi shekteýli azamattarǵa qoldaý jaqsy.
Áıtse de ol salada atqarylatyn sharýalar bar ekenin eskertti.
«Burynǵy kezeńmen salystyrǵanda qazir múmkindigi shekteýli azamattarǵa degen kózqaras jaqsy. Úkimettik organdar óz mindetterin bilip, sonyń arqasynda qoǵamdyq birlestikter aýqymdy is-sharalar atqaryp jatyr. Men 2004 jyly mektepti bitirip, úlken ómirge aralasqan kezeńmen salystyrǵanda birshama ilgerileýshilik bar. Odan keıin Japonııa, Anglııa jáne AQSh sekildi alpaýyt elderde bilim alǵannan keıingi bizdiń el men qazirgi kezdi salystyratyn bolsaq jer men kókteı aıyrmashylyq bar.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev jarııalaǵan 2022 jylǵy jalpy halyqtyq referendýmda múgedektigi bar azamattarǵa zor qoldaý boldy. Naqtyraq aıtsam múmkindigi shekteýli adamdar máslıhat pen májilis depýtattyǵyna 30 paıyz jeńildikpen saılanýǵa túsýge múmkindik aldy. Osynyń arqasynda Májilistegi múmkindigi shekteýli azamattar zańdarǵa oń ózgeristerdi kópten engizip jatyr. Májilistegi áriptesterimiz múmkindigi shekteýli azamattarmen aqyldasyp, jan-jaqty juqmys júrgizýde.
Sondaı-aq 2023 jyldyń naýryzyndaǵy prezıdenttiń jarlyǵynyń nátıjesinde jalpy halyqtyń áleýmettik osal toptaryna jatatyn azamattardyń quqyǵyn qorǵaý boıynsha ókil taǵaıyndalatyn boldy. Onyń biri Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Svetlana Qabykenqyzy bolsa, ekinshisi bolyp men saılandym. Osy múmkindikti paıdalanyp múmkindigi shekteýli ári áleýmettik osal toptardyń quqyǵy óte kóp kóterilip kele jatyr», – deıdi ol.
Sondaı-aq ol Prezıdent Kókshetaýda ótken Ulttyq quryltaıda múgedektigi bar balalarǵa arnalǵan ortalyqtar men bilim berý oryndaryn ashý týraly tapsyrma bergenin eske saldy.
«Prezıdenttiń ulttyq quryltaıda aıtqan bul sózi biz úshin aıryqsha jańalyq boldy. Mysaly bizdiń Úkimet ózin áleýmettik memleket dep esepteıdi. Naqtyraq aıtsam bizdiń 25 trıllıon bıýdjetimizdiń 60 paıyzy áleýmettik salaǵa jumsalady eken. Onyń ishinde bilim, densaýlyq jáne áleýmettik salasyna qomaqty qarjy quıylyp jatyr.
Bir sózben aıtqanda Úkimet qolynan kelgenshe áleýmettik salaǵa kóńil bólip jatyr. Áıtse de óz basym bul jumystar áli de jetkiliksiz bolyp otyr dep esepteımin. Eger de áleýmettik kómek nátıjeli bolyp, ár adamnyń qolyna qarjy jetetin bolsa, qazir úkimettiń bólgen aqshasy ábden jetetin edi. Biraq jeń ushynan jalǵasqan jemqorlyq bul salada atqarylyp jatqan jumystardy tolyq kórsetpeı otyr.
Negizi múmkindigi shekteýli azamattarǵa jyl saıyn 6 mln bastap 7-8 mln teńgege deıin qarjy tólenedi. Múmkindigi shekteýligi bar adam retinde aıtaıyn keıbir adamdar 7-8 mln teńgeniń ıgiligin kórip jatqan joq. Máselen 1 toptaǵy múgedekterge 1 mln 200 myń teńge, ekinshi toptaǵy azamattarǵa 1 mln teńge, al úshinshi toptaǵy adamdarǵa 750-800 myń teńgeniń kóleminde qarjy beriledi.
Odan bólek ınvataksı, saýyqtyrý ortalyqtaryna em alý úshin ár túrli salaǵa qarjy berilip jatyr. Biraq ınvataksı sekildi qyzmetterge bólingen qarjy qandaıda bir kompanııaǵa emes, múmkindigi shekteýli azamattyń ózine tússe, onda bizdiń ómirimiz jaqsara túser edi. Sebebi qyzmet túrlerin sapasyna baılanysty ózimiz tańdar edik. Máselen maǵan emdelý úshin jaǵdaıy nashar saýyqtyrý ortalyqtaryna joldama beredi. Eger qarjy qolyma tússe, ústine qarjy qosyp, táýir demalys ornyna baryp em alar edim», – deıdi ol.
