Memlekettik rámizder – árbir eldiń egemendigi men táýelsizdiginiń basty nyshandary. Qazaqstan Respýblıkasynyń Týy, Eltańbasy jáne Ánurany – halqymyzdyń birligi men memlekettiligin aıqyndaıtyn qasterli belgiler. Olardy qurmetteý – elge, onyń tarıhyna jáne bolashaǵyna degen adaldyqtyń kórinisi. Al memlekettik rámizderge uqypty qaraý – árbir azamattyń patrıottyq paryzy.
Qazaqstan Respýblıkasynyń rámizderi 1992 jyly 4 maýsymda resmı túrde bekitildi. Bul kún elimizdiń tarıhyndaǵy mańyzdy data.
Rámizder halqymyzdyń ulttyq bolmysyn, rýhyn, mádenıetin aıqyn kórsetedi. Memlekettik Tý – táýelsizdiktiń sımvoly bolsa, Eltańba – halqymyzdyń tarıhy men mádenı murasyn beıneleıdi. Al Ánuran – eldiń rýhyn kóteretin asqaq týyndy.
Memlekettik rámizder elimizdiń mańyzdy sharalarynda, resmı kezdesýlerde, sporttyq jarystarda mindetti túrde kórinis tabady. Ásirese, halyqaralyq arenalarda Qazaqstannyń týy kóterilip, Ánurany oryndalǵanda, árbir qazaqstandyqtyń júreginde maqtanysh sezimi paıda bolady.
Al 2022 jyldyń 4 shildesinen bastap, Qazaqstanda azamattarǵa memlekettik Týdy jeke úılerine, balkondaryna ilýge ruqsat berildi. Bul ózgeris Qazaqstan Respýblıkasynyń «Memlekettik rámizder týraly» zańyna engizilgen túzetýlerden keıin qabyldandy.
Memlekettik rámizderge qurmet tek resmı is-sharalarda ǵana emes, kúndelikti ómirde de kórinýi tıis. Memlekettik mekemelerde, oqý oryndarynda, qoǵamdyq oryndarda rámizderdi durys ornalastyrý, olardyń tazalyǵyn saqtaý – árbir azamattyń jaýapkershiligi.
Al olardy qorlaý – zańǵa qaıshy áreket. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes, rámizderge nemquraıly qaraý nemese olardy qorlaý ákimshilik jáne qylmystyq jaýapkershilikke ákeledi.
Máselen, ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 458-babyna sáıkes, rámizderdi qorlaǵandarǵa 200 AEK (aılyq eseptik kórsetkish) kóleminde aıyppul salynady nemese 15 táýlikke deıin ákimshilik qamaýǵa alynady.
Eger rámizderdi qorlaý aýyr quqyqbuzýshylyq retinde tanylsa, Qylmystyq kodekstiń 372-babyna sáıkes, kináli tulǵaǵa iri kólemde aıyppul salynyp, 2 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrý jazasy qoldanylýy múmkin.
Eske salsaq, kúni keshe ǵana Atyraýda bet-júzin tumshalap, qara qıingen qyzdar Qazaqstannyń standartqa saı emes týyn ustap, fotoǵa túsken bolatyn. Qyzdardyń bul áreketi áleýmettik jelide tarap, qoǵamnyń qyzý talqysyna tústi. Atyraý oblystyq polıııa departamentiniń málimetinshe, sýretke túsken tórt kúdikti anyqtalyp, olar polıııa bólimshesine jetkizilgen. Artynsha-aq monıtorıng nátıjesinde 2 zańbuzýshylyq anyqtalǵan.
Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi pikir bildirip, týdy satqan eki ınternet-resýrsty anyqtady. Búginde atalǵan másele boıynsha «Memlekettik rámizderdi qorlaý» babymen qylmystyq is tirkelip, sotqa deıingi tergeý amaldary júrgizilip jatyr.
Sondyqtan jastardyń boıynda patrıottyq sezimdi qalyptastyrý úshin memlekettik rámizderdiń mánin túsindirý óte mańyzdy. Áleýmettik jelilerde, mádenı sharalarda, bilim berý oryndarynda rámizder týraly aqparat taratyp, jastardy ulttyq qundylyqtarǵa jaqyndatý qajet.
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev 2022 jyly Memlekettik rámizderdiń 30 jyldyǵyna arnalǵan Memlekettik tý kóterý saltanatty rásiminde rámizderdiń árbirimizdiń júregimizge maqtanysh uıalatatynyn aıtqan bolatyn.
“Qasıetti nyshandarymyzda qazaqtyń myń jyldyq arman-tilegi, maqsat-muraty túgel toǵysqan. Tý halqymyz úshin qashanda erlik pen eldiktiń sımvoly sanalǵan. Kók túrikter zamanynda babalarymyz bórili baıraqtyń tóńiregine toptasty. Qazaq handyǵynyń týy búkil ultty uıystyrdy, el birligin bekemdedi. Al, ótken ǵasyrda arystarymyz «Alash týy astynda, Kún sóngenshe sónbeımiz!» dep halyqqa jiger berdi. Kóne dáýirden mıras bolǵan osy dástúr urpaqtan urpaqqa jalǵasyp, búgingi kúnge jetti. Qazaq eliniń kóginde Uly dalanyń aıbynyn asyrǵan Táýelsizdik týy jelbiredi. Kók baıraǵymyz – myzǵymas memlekettiliktiń belgisi. Eltańbamyz – azattyqtyń aıshyqty kórinisi. Al, Ánuranymyz – erkindik pen eldiktiń úni. Táýelsizdiktiń osy úsh sımvoly halqymyzǵa erekshe rýh beredi. Árqaısymyzdyń keýdemizge maqtanysh uıalatady. Óıtkeni, bul – babalarymyzdyń oryndalǵan armany”, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memlekettik rámizder tek eldiń egemendigin, táýelsizdigin aıqyndap qana qoımaı, ulttyń tarıhı jáne mádenı murasyn saqtaý men damytýda mańyzdy ról atqarady. Qazaqstannyń Týy, Eltańbasy jáne Ánurany – bizdiń ulttyq sanamyzdyń ajyramas bóligi, olar árbir qazaqstandyq úshin erekshe mánge ıe. Rámizderge degen qurmet, onyń taza ári durys ornalastyrylýy – memlekettiń bolashaǵyna degen jaýapkershiliktiń kórinisi. Memlekettik rámizder halyqtyń rýhyn kóterip, birligin nyǵaıtýda basty quraldardyń biri. Árbir azamat rámizderdi qurmettep, olardyń mán-maǵynasyn uǵyný arqyly memleket aldyndaǵy azamattyq paryzyn oryndap, ulttyq qundylyqtardy nasıhattaıdy. Sonymen qatar, memlekettik rámizderge nemquraıly qaraý nemese olardy qorlaý qoǵamdaǵy jalpy etıkalyq normalarǵa qaıshy bolyp, zańmen qýdalanady. Qazaqstanda rámizderdiń máni men mańyzyn túsindirý, jastardyń patrıottyq sezimin qalyptastyrý árbir azamattyń paryzy ekenin umytpaýymyz kerek.
