Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgınıŋ töraǧasy Darhan Jazyqbai «Aiqyn» gazetıne bergen sūhbatynda äkımderdıŋ bılıktılıgın arttyru jäne qaita daiarlau baǧdarlamasynyŋ maŋyzdylyǧy turaly aitty.
Bılımdı üzdıksız jetıldıru – qajettılık
Bılım beru üzdıksız jüretın prosess, sondyqtan bılım zamanǧa sai özgerıp, jaŋaryp otyruy zaŋdylyq. Mäselen, osydan on jyl būryn alǧan bılım, qazırgı ǧylymi-tehnologiialyq progrestıŋ qarqyndy damuyna bailanysty jaŋa zaman talaptaryna jauap bere almauy da yqtimal. Osyǧan orai zaman köşıne ılesu üşın bılımdı üzdıksız jetıldırıp otyru maŋyzdy. Bılımdı jetıldıru barysynda qazırgı zamannyŋ ǧylymi-tehnikalyq jetıstıkterın tiımdı paidalanu zaman talaby.
Auyl äkımderın sailau 2021 jyldan bastaldy. Būl elımızdegı memlekettık basqaru ısındegı jaŋa jüiege ainaldy. Auyl äkımıne sailanuǧa Konstitusiiaǧa säikes Qazaqstan azamattary tüse alady. Memleket basşysy Qasym-Jomart Kemelūly Toqaev halyqqa Joldauynda «Azamattardyŋ soŋǧy jyldardaǧy taǧy bır talaby – äkımderdı tıkelei sailau jüiesın engızu. Būl talap ta oryndaldy... Halyq özı taŋdaǧan äkımderdıŋ qūramy edäuır jaŋardy» degen bolatyn. Sailanǧan äkımderdıŋ ışınde el arasynan şyqqan, būryn mektepte ūstaz bolǧan, jeke käsıpte jürgen türlı salanyŋ mamandary bar. Auyl äkımderınıŋ şamamen 40%-nyŋ (919 äkım) atqaryp jatqan lauazymdaǧy merzımı ekı jyldan da aspaidy. Säikesınşe 213 äkımnıŋ jalpy memlekettık qyzmettegı täjıribesı ekı jyldan az.
Sailanǧan äkımderdıŋ tiımdılıgın arttyruǧa qoldau körsetu
Keibır aqparat resurstarynda äkımderdı oqytudyŋ qajetı qanşa, olardyŋ bılımı jetkılıksız bolsa nege sailandy degen pıkırler aitylyp jür. Osy rette, memleket halyq taŋdauymen sanasatynyn aitu oryndy. Demek, būl sailauşylardyŋ senımıne ie bolyp, taŋdalǧan äkımderge memleket tarapynan jasalǧan qoldau ekenın ūmytpaǧan jön. Sebebı, sailanǧan äkımderdıŋ memlekettık basqaru, jergılıktı özın-özı basqaru ısınde, salyq kodeksı men törtınşı deŋgeidegı biudjettı tiımdı igeru men basqaru, memlekettık satyp alu, investisiialyq jobalardy tartu jäne özge de köptegen salalyq baǧyttardan täjıribesın şyŋdap, arnaiy qūzyretın arttyru kerek. Sebebı, atalǧan salalar boiynşa jetkılıktı deŋgeidegı qūzyretterdıŋ bolmauy mümkın. Osyǧan bailanysty, halyq öz taŋdauyn jasaǧandyqtan, memleket sailanǧan äkımderdıŋ bılımın jetıldıru men tiımdılıgın arttyruǧa qoldau körsetudı basty mındetterdıŋ bırı retınde qarastyratynyn tüsınuımız qajet.
Äkımderdıŋ bılıktılıgın arttyru qalai ūiymdastyryluda?
Äkımderdıŋ bılıktılıgın arttyru Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgınıŋ üilestıruımen jäne Prezident janyndaǧy Memlekettık basqaru akademiiasynyŋ ūiymdastyruymen jüzege asyryluda. Äkımderdı qaita daiarlauǧa «Amanat» partiiasy da qatysyp otyr. Būl baǧdarlama barlyq deŋgeide sailanǧan audan, audandyq maŋyzy bar qalalardyŋ, auyldardyŋ, kentterdıŋ jäne auyldyq okrugterdıŋ äkımderıne arnalǧan.
Baǧdarlamanyŋ negızgı maqsaty
Oqytudyŋ negızgı maqsaty – äkımderdıŋ käsıbi qūzyrettılıgın arttyru, basqaruşylyq daǧdylaryn damytu jäne jergılıktı basqarudyŋ tiımdılıgın arttyru. Olarǧa zamanaui basqaru ädısterın meŋgeru, jergılıktı tūrǧyndardyŋ qajettılıkterın tiımdı şeşu jäne öŋırdı damytuǧa baǧyttalǧan qajettı bılım men daǧdylar berıledı.
Äkımderdı oqytu baǧdarlamasy interaktivtı formatta jürgızıledı, ol praktikalyq tapsyrmalar, strategiialyq josparlau boiynşa treningterdı qamtidy. Osylaişa, olar teoriialyq bılımdı naqty jūmysynda qoldanuǧa mümkındık alady.
Bır sözben aitqanda baǧdarlamanyŋ basty maqsaty – jergılıktı basqaru tiımdılıgın arttyru, auyl halqynyŋ äl-auqatyn jaqsartu jäne äkımderdıŋ qazırgı zamanǧy basqaruşylyq qūzyretterın damytu.
1901 auyl äkımı qaita daiarlau kursynan ötude
Elımızde Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Ükımetke Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgımen bırlesıp äkımderdıŋ bılıktılıgın arttyru jūmysyn ıske asyru boiynşa tapsyrmasyn oryndau aiasynda audan, auyl äkımderınıŋ bılıktılıgın arttyruǧa jäne olardyŋ jaŋa täjırbie jinaqtauyna baǧyttalǧan arnaiy qaita daiarlau kurstary ötude.Būl turaly Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgınıŋ töraǧasy Darhan Jazyqbai «Aiqyn» gazetıne bergen sūhbatynda aitty.
Qaita daiarlau baǧdarlamasynyŋ maŋyzdylyǧy
Baǧdarlama aiasynda sailanǧan barlyq audan, audandyq maŋyzy bar qalalardyŋ, auyldardyŋ, kentterdıŋ jäne auyldyq okrugterdıŋ äkımderı oqytudan ötedı. 2025 jylǧy aqpandaǧy jaǧdai boiynşa 1901 auyl äkımı qaita daiarlau kursynan ötude. Al elımızdegı auyl äkımderınıŋ jalpy sany – 2322. Būl körsetkışten baǧdarlamanyŋ keŋ auqymda jüzege asyp jatqanyn aŋǧaruǧa bolady. Qaita daiarlau nätijesınde äkımderdıŋ qūzyretterı artyp, jergılıktı basqarudy sapaly jaŋa deŋgeige köteruge oŋ serpın beredı
Baǧdarlamanyŋ basty baǧyttary
- Auyldyq biudjettı dūrys josparlau jäne qarjyny tiımdı jūmsau
- Memlekettık satyp alu jäne salyqtyq tüsımderdı basqaru
- Kommunaldyq menşıktı tiımdı basqaru
- Sifrlandyru men jaŋa tehnologiialardy auyl şaruaşylyǧyna engızu
Baǧdarlama 240 akademiialyq saǧattan tūrady. Oqytu 17 modul boiynşa ötedı, olardyŋ ärqaisysy äkımderdıŋ käsıbi jäne basqaruşylyq daǧdylaryn damytuǧa baǧyttalǧan. Qaita daiarlau nätijesınde äkımderdıŋ qūzyretterı artyp, jergılıktı basqarudy sapaly jaŋa deŋgeige köteruge oŋ serpın beredı. Sebebı äkımderdıŋ qūzyrettılıgı men bılımı auyldyŋ ekonomikalyq jäne äleumettık damuyna tıkelei yqpal etedı.
Äkımderdı oqytu baǧdarlamasy tūraqty türde jetıldırıledı
Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgınıŋ töraǧasy Darhan Jazyqbaidyŋ aituynşa, äkımderdı oqytu baǧdarlamasy tūraqty türde jetıldırılıp otyrady.
Oqu barysynda äkımder naqty jaǧdailardy modeldeu arqyly täjıribelık daǧdylardy qalyptastyrady. Kurs soŋynda ärbır qatysuşy öz auyldyq okrugınıŋ ekonomikalyq damuy boiynşa naqty baǧdarlamasyn äzırleidı. Būl äkımderdıŋ alǧan bılımderın tıkelei täjıribege engızuıne mümkındık beredı. Sondai-aq Memlekettık basqaru akademiiasy äkımderdıŋ qyzmetıne monitoring jürgızıp, oqytu nätijelerın saralap otyrady. Būl täsıl baǧdarlamanyŋ tiımdılıgın arttyryp, keleşekte ony odan ärı jetıldıruge mümkındık beredı.
«Būl joba – memlekettık qyzmettı jetıldıru jolyndaǧy maŋyzdy qadam. Äkımderdı tūraqty türde oqytu men käsıbi tūrǧyda damytu mehanizmderın jetıldırudı jalǧastyramyz. Aldaǧy uaqytta baǧdarlamany keŋeitıp, ony jaŋa baǧyttarmen tolyqtyryp odan ärı audan äkımderın oqytudy josparlap otyrmyz. Sondai-aq jas äkımder üşın mentorlyq baǧdarlamalardy damytu, täjıribe almasu alaŋdaryn qūru jäne halyqaralyq deŋgeidegı üzdık täjıribelerdı engızu josparymyzda bar.
Bızdıŋ basty maqsatymyz – käsıbi, bılıktı jäne halyqqa qyzmet etetın äkımder korpusyn qalyptastyru. Memleket basşysynyŋ «Halyq ünıne qūlaq asatyn memleket» tūjyrymdamasyna säikes, jergılıktı atqaruşy organdar halyqtyŋ mūŋ-mūqtajyna jedel ärı sapaly jauap beruge qabılettı boluy tiıs», - dedı Agenttık töraǧasy «Aiqyn» gazetıne bergen sūhbatynda.
