«Türkı älemınıŋ ruhani astanasy qandai baǧytta damuy kerek?». Osy jäne basqa da saualdarǧa saiasi aǧartuşy tehnolog, «Şymkenttıŋ jūmsaq küşı» kıtabynyŋ avtory Abylaihan Qalnazarov jauap berdı.
– Äbeke, Türkıstannyŋ jaŋǧyruy turaly täuelsızdık alǧaly berı köp aitylyp keledı. Bıraq soŋǧy jyldary būl mäsele jaŋa deŋgeide köterılıp jatyr. Oblys ortalyǧy da bolyp, mol qarjy da bölındı. Änekei, zaŋdyq deŋgeide erekşe märtebege ie boldy. Osy prosestı memleketşıldık tehnologı, oŋtüstıktanuşy maman retınde qalai baǧalaisyz?
– Türkıstandy jaŋǧyrtu mäselesı Qazaqstan üşın jahandyq tūrǧyda öz-özın tūǧyrlap alatyn zor strategiialyq mümkındık edı. Alaida, bızdıŋ tızgın ūstaǧan atqamınerler ony dūrys paidalana almady. Onyŋ basynda ekı el azamattary ǧana qopaŋdap körındı de qaldy. Türkıstan tek Türkiia men Qazaqstan üşın emes, küllı türkı halyqtary üşın kielı meken. Ol – ılkı ruhani ortalyq. Tügel türıktıŋ täu eter topyraǧy. Ökınışke qarai, bız osy jaǧyn sauatty nasihattamaq tügılı, ony qarapaiym turizm men jabaiy sauda ortalyǧy deŋgeiıne tüsırdık.
Būl jerde eŋ ülken mäsele – konseptualdy tüsınıktıŋ bolmauy. Köp jaqsy närseler jasaldy. Dese de, Türkıstandy damytqan jäne qandai boluy kerektıgıne qatysty şeşım qabyldaǧan ideologtar qalanyŋ şynaiy mänın tüsınbedı. Tüsınu bylai tūrsyn, keibırınıŋ ruhani mädeniet, tıl-dılden de habarsyz bolǧanyn da kördık. Sondyqtan, qala qūrylysynda da, ideologiiasynda da jüiesızdık baiqalady. Tıpten, bükıl ūǧymnyŋ özegı ekenın eskermesten, Iаsauisız dekorasiialyq gips-karton Türkıstan jasamaq bolǧandary qalai kettı?! Bır jaǧynan, jalaŋ da bolsa islamdyq, ruhaniiattyq boiau men sipat bermek bolsa, ekınşı jaǧynan äldeqaidan qaiyq pen kanal ideiasyn ūrlap äkelıp, «Venesiia» ülgısın engızdı. Onyŋ özınıŋ suy qala janyndaǧy Otyrar audanynyŋ diqandaryn zar jylatyp, egıstıkterıne jūmsaluǧa tiıs arnalardan būryp äketılgen. Iаǧni halyqtyŋ köz jasy bar su. Osy ekı baǧyttyŋ arasynda Türkıstan özınıŋ tüpkı bolmysynan ajyrai bastady.
– Osy jerın keŋırek aityp ötesız be?
– Qala öz matrisasymen üilespeitın ataular men ūǧymdardy, assosiasiialardy tırkep aludan qaşuy kerek. Būl mäsele būǧan deiın de talai köterılgen, köterıle de bermek. Mäŋgı aktual mäsele. Mysaly, ǧalym Dosai Kenjetai aitqandai, «Ekı dünie besıgı» atanǧan kielı şahardy sol kezdegı basşylyq ışke jäne syrtqa «Venesiia» dep emes, «Äzıret sūltan qalasy» retınde pozisiialau kerek edı. Jazuşy Smaǧūl Elubaişa aitsaq, būl oryn türık ruhyn taudai biıktetken äulie baba kesenesı, sonymen qatar, türkı-qazaq handary men bi-batyrlarynyŋ süiegı jai tapqan panteon, kielı qorym. Türkı elderı liderlerınıŋ ötken jyldary qabyldaǧan deklarasiiasynyŋ mänı de sol bolatyn. Al mynalar qaidaǧy bır jyltyraq ta arzan klişege baryp ūryndy.
Resmi solai atalmasa da, beiresmi venesiialyq messedjderdıŋ taralyp ketkenı öte ökınıştı. Mūndai keleŋsızdıkterdı estiiar ziialy qauym ökılderınıŋ BAQ pen äleumettık jelıde jappai synauy zaŋdylyq. Olar bırauyzdan: «Nelıkten Venesiia? Türkı älemı, islamdyq qūrauyşy, sakraldylyq qaida? Ülken ideologiialyq qatelık!» destı. Būl yzaly qauymnyŋ ışınde men de bar edım.
Oilap qaraŋyzşy, qandai qisyn bar? Suly Venesiia qaida, şöldı Türkıstan qaida? Qūddy bır qazaqtar ūşy-qiyry joq dalada köşıp emes, qaiyqpen sal esıp, jüzıp jürgen halyq tärızdı! Älı künge «Türkıstanda Venesiia salynypty» degen ersı estıledı. Absurd! Mūnyŋ ǧylymi aty «Europalyq imidjdı şyǧystyq örıske zorlap taŋu». Özgege elıktemei, resmi ärı beiresmi atauy mūsylman-qazaqşa «halal» boluǧa tiıs-tın. Teŋeulerdı syrttan ızdemeu kerek-tın. Türkıstannyŋ bükıl ideologiiasy «ruhani astana» degen atau-brendıne, tärkılık qalpyna laiyq boluy kajet-tın.
– Mūnyŋ saldary nendei qatelıkterge äkeldı?
– Bırınşıden, ruhani-mädeni baǧyt älsıredı. Būryn Türkıstanǧa kelgen adam, eŋ aldymen, Äzıret Sūltan kesenesıne ziiarat etuge baratyn. Qazır jūrt älgı qaiyqty saraidy tamaşalauǧa nemese qymbat meiramhanalarǧa baruǧa keledı. Fokus qoldan taidyryldy. Qasiettı jerdıŋ osyndai ospadar formada oiyn-sauyq keşenıne ainaluy – sūmdyq jaǧdai.
Ekınşıden, qūrylys jäne säulet üilesımsızdıgı. Qalada türlı stilder aralasyp kettı. Bır jerde şyǧystyq dästür saqtalsa, ekınşı jerde europalyq nemese arabtyq stilı basym. Venesiialyq-mys ǧimarattardy salu – Türkıstannyŋ ūlttyq konsepsiiasymen mülde üilespeitın äreket.
Üşınşıden, ideologiialyq baǧyttaǧy kemşılıkter. Türkıstandy «ruhani astana» dep aidarlap alyp, ekınşı jaǧynan, ony taza kommersiialyq nysanǧa ainaldyru – qaişylyq. Būl jerdegı basty maqsat «paida tabu» bolmauy kerek. Tüsınemın, bız de pendemız, ekı jep bige şyqsaq deimız ǧoi. Anau Mekke-Medinege qajylyq saparlar arqyly äbden baiyǧan semız arekeŋderdıŋ «asqan-tasqan önegesı» janymyzdy jep barady. Bıraq, olardy ot janǧan oşaqty orynda otyrsa da taza ruhaniiatty ūstap otyr dep kım aitty? Mūsylman älemınde aş-jalaŋaş ǧärıp-qasır men teperış körıp jatqandar köp. Solarmen bölısıp, qorǧan bolmai ma? Joq, tört-törtten qatyn alyp, astyna milliondar tūratyn jüirık kölıkpen jüruı, zäulım sarailarda tūrulary kerek-mıs. Bärıne topyraq şaşpaq emespız. Sonda da orysşa aitqanda, «obidno» eken. Paiǧambar men tört şadiiardyŋ, sahaba-taqualardyŋ eŋ asyl ūrpaqtaryn, endıgı qazaqqa ainalǧan qojalardy osynda dın taratuǧa jıberıp, üi jaqta özderı haqiqattyŋ mänın emes, sänın ūstap qalǧandaiyn. Aqiqatynan aiyrylmasa, olarda baiaǧy düniejüzıne ruhanilyq pen ıŋkärlık bergen jauhari qal nege joq?
Eger Türkıstan şyn mänınde ruhani astana bolatyn bolsa, onda onyŋ basty baǧyty da britandyqtardyŋ saiasi tüzetulerıne ūşyramaǧan, ilähi qalyptaǧy islam örkenietımen jalǧasa otyryp damytuǧa, töl tarihi mūrany saqtau, ǧylym men bılımdı ılgerıletuge arnaluy kerek. Qysqasy, «kerek, kerek, myŋ ret kerek».
– Türkıstandaǧy ideologiialyq baǧyttyŋ dūrys qoiylmauynyŋ taǧy qandai saldary bar?
– Eŋ bastysy, Iаsaui mūrasyn dūrys paidalanu mäselesın kün tärtıbıne şyǧardy. Ahmet baba äulielıktıŋ eŋ joǧarǧy satysy qūtybtyqqa jetken – türkı-mūsylman älemındegı ūlylardyŋ bıregeiı. Bıraq, bız ony ūlttyq brend retınde ılgerıletu jaǧyna kelgende, şynaiy män-mazmūnyn eskermei otyrmyz. Būl jaǧynan, bız ūly tūlǧalaryn bolarǧa da, bolmasqa da telıgen nadan qauymdardan alys kete qoimadyq. Tıpten, qor qyldyq deuge bolady.
Bırınşıden, Iаsaui mūrasy taza dıni-ruhanilyq tūrǧysynda zertteluı kerek. Äitse de, qazır onyŋ esımı jalaŋ marketingtık qūral retınde qoldanylyp, «sapasyz» turisterdı tartu üşın de paidalanylyp jatyr.
Ekınşıden, bız onyŋ ılım-bılımın därıpteuımız kerek. Türkıstanda halyqaralyq deŋgeidegı Hal ılımın zertteu institutyn aşuǧa boluşy edı. Iаsaui jolyn ǧylymi türde qazırgıden de tereŋırek zerttep zerdelep, ony älemge būdan ärmen tanytu maŋyzdy.
Üşınşıden, bızge Iаsaui tūlǧasyn saiasattandyrmau kerek.
– Sözıŋız auzyŋyzda. Aitqanyŋyzdyŋ bärıne den qoidyq. Tek «Sapasyz turist» degenıŋızdı qalai tüsınemız. Mūndai da bola ma?
– «Türkıstan» brendı – ruhanilyq, bolaşaq, bırlık, bauyrmaldyq pen qonaqjailyqtyŋ nyşany retınde äspetteluı kerek. Kerek deseŋız, qala ortalyǧynda azǧyndyq pen näpsını ajdaha-aidahar keipınde beinelep, qaq maŋdaiynan naizamen ūryp tūrǧan Äzıretı Qoja Ahmet tūlǧasyn müsındep, eskertkış qoisa da jarasady. Kezınde osyny da el ūsynbady emes, ūsyndy.
Aitpaqşy, Ündıstan men İrannyŋ ūlttyq bolmystaryn naqyştaityndyǧyna orai «Tauys qūsy Türkıstanǧa simvol bola ala ma?» degen jergılıktı ziialylardyŋ kötergen saualdyŋ basy älı aşyq. Būryn kıreberıste tüie tūruşy edı. Būl qūstardyŋ ornyna eŋ bolmaǧanda sol tüieler tūryp, saltanattyraq körınıs berse de ūtylmas edık. Dalalyq tüsınıkte tüie äulielıktıŋ simvoly! Zamanynda äulielık qasietke ie bolǧan kısını ata-babalarymyz jürıs-tūrysy, mınezı jaǧynan tüiege ūqsai bastauynan aiyratyn bolǧanyn da aitpaq paryz.
Jalpy, Türkıstandy ruhani azǧyndyq pen maǧynaui meşeulıkten aryltatyn qasiettı meken retınde tanytu kezek küttırmeidı. Būl qalaǧa osyndai özınıŋ şyn mänındegı ruhy men kodyn aşyp, qaitara kielı män daryta alsaq, turist tartu, turist bolǧanda da ruhaniiatqa susaǧan «sapaly turist» degen bas auru bolmaidy. Adamzattyŋ ızdenıs üstındegı eŋ degdar bölıgı özı-aq būl jerge qyryq būlaq, jetı özen bolyp aǧyla beredı.
Al «sapasyz turist» degenım – maqsatsyz qydyrys pen jyn-oinaq ızdegen, erıkken turist. Būl jaǧynan, «Türkıstanskii serial» bükıl reitingterdı ūrdy dep oilaimyn. Şyǧaruşylardyŋ iaki tapsyrys beruşılerdıŋ bastapqy nietı dūrys ta bolǧan şyǧar, kım bılsın! Alaida, onyŋ jaryq körıp bolǧannan keiıngı tüpkı messedjı – kie ūǧymynan jūrdai, «Türkıstanǧa keluden qoryqpaŋdar, mūnda qyz-qyrqyn da, ışu de, t.. da bar» degen topas şaqyruǧa saiady. Jalpy, osyndai jauapty mäselede komikterge iek artu degenge endı, sözım joq.
Bügınde qalaǧa jyl saiyn milliondaǧan ziiaratşylar men turister keledı. Bıraq, būl jai ǧana jansyz ekskursiialar orny emes, ruhani täjıribenıŋ basty baǧyty boluy tiıs. Mūnda keluşı qauym mäŋgılık sūraqtarǧa jauap tauyp, sakraldy dästürlerdıŋ quaty men energiiasyn sezınıp ketuı kerek.
– Sonda Türkıstandy damytudyŋ dūrys joly qandai boluy kerek?
– Bız, eŋ aldymen, Türkıstandy el ötkenı, bügını jäne erteŋı tūrǧysynda ideologiialyq jaǧynan naqty anyqtap aluymyz kerek. Eger bız ony ruhani astana deitın bolsaq, onda bükıl mädeni-ruhani saiasatymyz soǧan säikes boluy kerek. Aitalyq, resmi muftiiattyŋ platformasy da soǧan qūryluǧa tiıs. Qala berdı, sol muftiatty osynda köşırıp alu mäselesı de qabyrǧasynan ötkır qoiylmaq Hazıretı muftilerımız qainaǧan saiasat pen suyqtyq ortasynda, Qytai men AQŞ elşılıkterınıŋ janynda astanada naǧyp otyr? Ana dünielık şaruany qamdaǧan şyn dındardyŋ orny, dıŋkeş bolmasa jyly da şuaqty osynda emes pe? Äulielerdıŋ tızbegıne jalǧan da, qūlşylyǧyŋdy qylyp, täspıŋdı tartyp, bes paryzyŋdy oryndap, qūdaidyŋ süigenı bolyp otyrǧyn. Ne kedergı?
Odan soŋ jäne qaitalap aitamyn: ruhani turizmdı küşeitu. Türkıstanda kädımgı oiyn-sauyq keşenderınen görı, älemdık deŋgeidegı dıni forumdar, ǧylymi konferensiialar ötetın ortalyqtar aşyluy kerek. Negızınde, būlar baiaǧyda atqaryluǧa tiıs ıster. Qazır «kerek» dep emes, «kerek edı» dep söilegenımız dūrys-au.
Taǧy bır maŋyzdy tūs – säulet konsepsiiasyn qaita qarastyru. Älgı jankeştı deputat Abzal Qūspandar mūryndyq bolyp qabyldanǧan zaŋnama eŋ bolmaǧanda osy jaǧyn retteidı dep senemın. Türkıstan özıne tän türkılık-mūsylmandyq stilın saqtauy tiıs. Bıraq dalalyq kolarit te ūmyt qalmauy tiıs. «İslam osy eken» dep, közsız elıkteuşılıkke qūralǧan arabtyq ülgılerdıŋ qajetı joq. Söite tūra, jailylyǧy men yŋǧailylyǧy jaǧynan zamanaui qalaǧa da ainaluy kerek. «Kerek edı!».
Būlardyŋ ışındegı asa maŋyzdysy, eskı de tanys jyr – Iаsaui mūrasyn jandandyru. Aityp ötkenımdei, Türkıstan tek turistık qala emes, bılım men ǧylym ortalyǧy boluy tiıs. Bır Ahmet ata atyndaǧy halyqaralyq qazaq-türık universitetı qai jyrtyqqa jamau bolady? Sondyqtan, osynda jaŋa oqu ordalary, sondai-aq älemnıŋ tükpır-tükpırınen ǧalymdar kelıp, zertteu jürgızetındei mümkındıkter jasaluy kerek. «Kerek edı!».
– Eger däl qazırgı ürdıs jalǧasa berse, Türkıstannyŋ bolaşaǧy qandai bolady?
– Eger jaǧdai özgermese, Türkıstan özınıŋ ruhani ortalyq retındegı rölınen bırtındep aiyryla bastauy mümkın. Äu basynda «Şauǧar», sosyn «Iаsy», Esımhan zamanynda türkılık pen mūsylmandyqtyŋ basyn teŋ ūstap, «Äzıretı Türkıstan» bolǧan bolsa, endı ol qarapaiym saiahattyq marşrut, banaldı şoping aimaǧyna ainalady. Būl onyŋ tarihi missiiasyna mülde säikes kelmeidı. Bızdıŋ janaiqai sol mäselenıŋ janaiqaiy. Ne aianyp tūratyny bar, mūnyŋ nesın jasyramyz?!
Türkıstannyŋ ortalyǧyna baryp, «Oŋǧa būrylsaŋ, ruhani läzzat alasyŋ, solǧa būrylsaŋ, dünie qyzyǧyna batasyŋ» dep kelım-ketım eldıŋ äzıldei bastauy da ideologtardyŋ topyraq lämın, jer kiesın sezınbeitındıgınen habar berıp tūr. «Qūdai töbeden qos qoldap ūrdy» degen, osy. Sauda, oiyn-sauyq, «Guliai, Vasia» kompleksınıŋ qorşauynda qalyp, tarihi-ruhanilyǧyn kemıtıp, qasiettı kesenenı kezektı atraksionǧa ainaldyrudyŋ soŋy nemen bıter eken? Mūny orys ta bolsa osynda jasaǧan saparynda bloger İlia Varlamov öte şeber atap öttı.
Eger bız dūrys joldy taŋdaityn bolsaq, Türkıstan mülde basqa deŋgeige köterıle alady. Ol türkı älemınıŋ ruhani, mädeni, ǧylymi ortalyǧyna qaita ainaluy mümkın. Bälkım zaman bır ainalyp, Tūrannyŋ astanasy da bolyp qalar. Bıraq, būl üşın äzırden dūrys qadamdar jasaluy qajet. Tap qazırgı dūrys qadam – Türkıstandy qaita konseptualizasiialau. Iаǧni qalada naqty ideologiialyq baǧdar boluy kerek.
– Keibıreuler Türkıstannyŋ soŋǧy onjyldyqtary ruhaniiatpen emes, kriminalmen aty şyqqanyn basa aitady. «Astarly aqiqat» habary keiıpkerlerınıŋ özı nege tūrady? Qala būl imidjdı qalai jeŋe alady?
– Tarihi tūrǧydan alǧanda, Türkıstan ärdaiym küres alaŋy bolǧan, al kez kelgen qylmystyq qūbylystar – būl qalanyŋ da, jalpy aimaqtyŋ da tabiǧatyna tän närse emes. Būl keiıngı äleumettık-ekonomikalyq qiyndyqtardyŋ saldary. Ekonomikany damytu, ziiarat pen turizm salasyn ılgerıletu, halyqty jūmyspen qamtu deŋgeiın köteru – ondai-ondaidyŋ azaiuyna tıkelei äser etedı.
Türkıstannyŋ tarihy – asqaq ruhtyŋ tarihy. Eger belgılı bır kezeŋderde ol äleumettık qiyndyqtarmen astasqan terıs ūǧymdarmen bailanysty bolǧan bolsa, «būl tek uaqytşa qūbylys» der edım. Būl qalanyŋ şynaiy bolmysy – nūr, ılım-bılım jäne ızgılık.
Al osynyŋ bärıne qaramastan, Türkıstanda ömır sürgennıŋ, topyraǧynda jürgen men tūrǧan, aspany astynda tynystaǧannyŋ şaitan men näpsı jetegınde ketıp, ilahi män-maǧyna tappai ötuı – ūly ökınış.
– Endı sūhbatymyzdy qorytyndylasaq, Türkıstan degende nenı ūmytpau kerek? Bärınen de nenı jad tūtu kerek?
– Türkıstannyŋ bolaşaǧy bız, dälıregı joǧarydaǧylardyŋ qabyldaityn şeşımderıne bailanysty. Eger bız ony oiyn-sauyq nemese sauda ortalyǧy retınde damytsaq, onda onyŋ tarihi tızbegı men sakraldy mänın joǧaltamyz. Al eger bız ony şynaiy ruhani astanaǧa qaitara ainaldyrsaq, kielenuı jolynda jūmıs ıstesek, ol tek Qazaqstan üşın ǧana emes, küllı türkı älemı üşın maŋyzdy ortalyq bola alady. İslam älemı «Türkı mūsylmandyǧynyŋ qūlpyn aşu üşın, kıltın Türkıstannan ızde» deitın kün sonda tuady. Türkıstan syry halyq ruhyn kökpen symsyz jalǧap tūr. Sodan köz jazyp qalmaiyqşy! Ol – syrtqa qarauǧa myŋ terezesı, ışke kıruge bır esıgı bar erekşe aumaq. Osyny ūmytpaiyq!
Qasırettıŋ zory, el basşylarynyŋ Türkıstan şyŋyn bastaǧy közben köre almai tūrǧanynda. Būl jürekpen ūǧyp, ışpen bıletın närse. Bıraq ony da paiymdauǧa nūrly aqyl kerek. Änebır ūlyq kısınıŋ de handardyŋ janyna jatqysy kelıp, bır kezderı daiyndyq jürgızgenı tegınnen tegın be? Bärıbır, ıştei sezedı ǧoi, sezedı. Būl jaqta tuǧannyŋ da, ölgennıŋ de baǧy bar. Tek qadırın bılmei jürmız.
Bılgışsınıp kettı demessız, Türkıstan – būl qazaqqa degen qūdaidyŋ tüzu esebı. Äitpese, Täşkent, Nūrata sekıldı özgenıŋ qanjyǧasynda ketse ne ıster edık?
Bärın ait ta bırın ait, jelmaiasymen jer şolǧan Asanqaiǧy qaita tırılıp kep, endıgı Türkıstan şärın körgendei bolsa, ne der edı? Būryndary «mazar, bazar» dep ūnatpai ketkenın bılemız. Taǧy kelse, ūialyp qalmaityndai etu kerek emes pe?
Būl – tek bilıktıŋ emes, bükıl qoǧamnyŋ da jauapkerşılıgı. Joǧarydaǧylar özı bıledı dep qarap otyruǧa da bolmaitynyna kuämız. Älgı ataqty töbeleskış akter sekıldı «Ol jaqta şaruam joq, ärkım öz ısımen ainalyssyn» deuge de bolmaityn körınedı. Özı bılgen jerınıŋ nendei saldarǧa soqtyrǧanyn kördık qoi. Äiteuır, keş te bolsa es kırdı. Märtebege qatysty tiıstı de qajettı şeşımder der uaǧynda qabyldandy.
Türkıstan – bızdıŋ ötkenımız, qazırgı barymyz ben narymyz jäne erteŋgı bolaşaǧymyz. Mūny ärdaiym aityp jüremın. İä, paiǧambar da, äulie de emen. Bır jerde artyq, endı bır jerde kem aitarmyn. Qalai degende de, onsyz Qazaqstandy tūtas memleket retınde tolyqqandy tanyp tüsınu mümkın emes. Būl – ūltty qalyptastyryp, ony bırıktırgen qasiettı meken. Memlekettıgımızdıŋ aldaspanyn soǧyp şyqqan ūstahana. Küş keŋıstıgı retınde etken qyzmetı ūşan-teŋız.
Marqūm aqsaqal Mekemtas Myrzahmetovtıŋ: «Jahandanuǧa jūtyla bastadyq. Jūtylmau üşın Oŋtüstık namysy, Türkıstan ruhy kerek», – dep aitqany este. Sol ortalyq ruhpen qaita qauyşsaq, jaman ba?!
Ruhani ortalyǧy joq halyq – jady joq halyq. Al Türkıstan – bızdıŋ tarihi jadymyz. Ol bızge ūlt retınde kezdeisoq qalyptaspaǧanymyzdy, tereŋ tamyrymyz, ūly mädenietımız bar ekenın äigıleidı. Kök kümbezı alystan menmūndalap közge tüsken saiyn qaita boi jiǧyzatyn, ūlystyq ūlylyǧymyzdyNml oiatuǧa qoiylǧan eskertpe maiak tärızdı. Türkıstannyŋ jūldyzy joǧary! Türkıstan aman bolsa, qazaq ta aman. Mūnda ertegı men ǧajaiyp tırı. Janǧa balzam, tılı mır, küşı pıl. Elbasylar säl ynsap qylsa, bolaşaǧy sary şor altynǧa ainalǧaly tūrǧan, kündı süigen, altyn täj kigen asyl qala!
– Sūhbatyŋyzǧa raqmet!
Dana Nūrmūhanbet
”Adyrna” ūlttyq portaly
