Almaty TV-de «Almaty kósheleri» baǵdarlamasynyń jańa shyǵarylymy jaryq kórdi
Ár shyǵarylymda avtorlar turǵyndarmen, tarıhshylarmen jáne sáýletshilermen birge osy ýaqytqa deıin belgisiz bolyp kelgen derekti ashady. Sonymen qatar, qala bıliginiń ókilderimen birlesip, qoǵamdyq keńistikterdi, kósheler men dańǵyldardy jańartý jáne ózgertý josparlary týraly aıtyp beredi.
«Almaty kósheleri» – megapolıspen birge ómir súretin, ósetin jáne damıtyn tutas bir tarıh pen álem. Jýrnalıster baǵdarlamanyń jańa shyǵarylymyn Qanysh Sátbaev kóshesine arnady.
Qanysh Sátbaev atyndaǵy kóshe – Almatynyń basty kólik arterııalarynyń biri, ol qalanyń jáne onyń ońtústik-batys aýdandarynyń damý tarıhyn boıynda saqtap keledi. Bul kóshe 1960-jyldary qalyptasyp, qalanyń belsendi keńeıýiniń jáne burynǵy kolhoz jerleriniń ıgerilýiniń kýási boldy.
[embed]
[/embed]Kósheniń Qazaqstan táýelsizdiginiń tarıhymen baılanysy daýsyz. Táýelsizdik alǵannan keıin el qarqyndy damı bastady jáne memlekettiń bedelin kóteretin, egemendikti beıneleıtin eskertkishtiń qajettiligi týyndady. 1996 jyly Qanysh Sátbaev kóshesine jaqyn ornalasqan Respýblıka alańynda Táýelsizdik monýmenti turǵyzylyp, ol eldiń azattyǵy men órkendeýiniń sımvolyna aınaldy.
Jyl saıyn 16 jeltoqsanda Táýelsizdik monýmentine gúl shoǵyn qoıý rásimi ótedi – bul eldiń bostandyǵy úshin kúresken jandardyń qurmetine kórsetilgen taǵzym.
Qanysh Sátbaev kóshesiniń ataýy kórnekti ǵalym, akademık jáne qoǵam qaıratkeriniń esimimen beker atalǵan joq. Ol Qazaqstan ǵylymynyń damýyna zor úles qosty. Onyń mys jáne margane ken oryndaryn ashýy eldi búgingi kúnge deıin óndirilip kele jatqan baǵaly resýrstarmen qamtamasyz etti. Qanysh Sátbaevtyń murasyn ózi atyndaǵy kóshede ornalasqan ýnıversıtettiń stýdentteri erekshe qurmetpen eske alady.
Qazirgi ýaqytta Almaty ákimi Erbolat Dosaevtyń tapsyrmasymen Ahmet Baıtursynuly men Qanysh Sátbaev kósheleriniń qıylysynda ornalasqan Geologtar alleıasyn kúrdeli jóndeýden ótkizýge arnalǵan jobalyq-smetalyq qujattama ázirlenýde. Munda jaryqtandyrý, oryndyqtar men joldar ornatý, sondaı-aq abattandyrý jumystary júrgizilip, bul oryn turǵyndar úshin jaıly demalys aımaǵyna aınalmaq. Jumystar jyl sońyna deıin aıaqtalady dep josparlanýda.
Aıta keteıik, bıylǵy jyly tek Sátbaev kóshesi ǵana emes, basqa da kósheler kórkeıtiledi. Qala basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, Dostyq dańǵyly men Pýshkın kóshesinde «Qasbetterden qasbetke deıin» jobasy júzege asyrylady. Bul joba joldardy jańartý, trotýarlardy abattandyrý, ǵımarat qasbetterin jańartý jáne kógaldandyrý jumystaryn qamtıdy.
Almaly aýdany turǵyndarymen kezdesýde Almaty ákimi Erbolat Dosaev osy ádispen 2025 jyly Jibek joly dańǵylynyń (Nazarbaev dańǵylynan Seıfýllın dańǵylyna deıin) jaıaý júrginshiler aımaǵyn jóndeý jáne Músirepov atyndaǵy Qazaq Memlekettik Akademııalyq balalar men jasóspirimder teatry janyndaǵy skverdi jańartý josparlanyp otyrǵanyn aıtty.
Jalpy, 2025-2026 jyldary qalada 49,2 shaqyrymdy quraıtyn 11 kóshede keshendi abattandyrý jumystary júrgizilmek. Almaty – elimizdegi jaıly qalalyq orta qurý boıynsha halyqaralyq standarttardy engizip otyrǵan alǵashqy qala.
