Dúr dúnıe dúr silkindi. Silkintip tastady. Ýa darıǵa arman júrek, Táńir bergen oryndalǵan tilek osy shyǵar!? Gımnazııa emes ıa bolmasa baıdyń balasy emes, shendiniń de emes, aýyldyń orta mektebinde oqıtyn sharýa baqqandardyń balasy Italııaǵa baryp Robototehnıka boıynsha bas júldeni jeńip aldy.
Bul aýyl kıeli aýyl!..
Óıtkeni, sonaý Saq zamanynda osy Abylaı han aýylynyń ornynda alyp shahar bolǵan degen boljam bar. Sebebi, el tóńiregindegi eski qorymdardan sol zamanda ómir súrgen hanshaıymdar, patshalardyń ustanǵan zattary tabylyp jatyr. Tarıhshylar solaı deıdi. Bálkim sol kezden bastan arýaqty el atanyp, Qydyr áliksalamnyń tabany tıip jeruıyq atanǵan bolar.
Bul aýyldan arǵy tarıhty qozǵaıtyn bolsaq ULY Abylaıdyń ózi qutty qonys qylǵan, mámileli májilis quryp, eldiń taǵdyryn sheshken, talapaıǵa eldi túsirmegen, rýhy basym el bolyp qalyptasqan.
Atynan aınalaıyn Búrkittaý, Apaqaı qyraty, Tajyǵul baıdyń jaılaýy, Aqsorań, Sháki kól bulardyń barlyǵy uly tarıhtyń qoınaýynda halyqpen jasasyp júreginen oryn alyp kele jatyr. Keıbir derek tanymdarda qaraıtyn bolsaq Rýs ımperııasynyń aýzynan ot búrikken zeńbiregine qarsy jalań qylyshpen shyqqan Kenesary han Búrkittiniń eteginde dúnıege keldi degen el aýzynda áńgime bar. El qalt aıtpaıdy, el qata aıtpaıdy, el bilgen soń aıtady. Babasy balasynyń qulaǵyna aıtyp
Isa Baızaqov pen jyr dodasyna túsken Qalııa aqynnyń Jubandyqovtyń týǵan jeri, turǵan eli, máńgilik mekenine jatqan jeri.
Nurmııash Kóbenov, Oryntaı Moldahmetqyzy, Azan men Ámına aqyndardyń kómeıinen marjandaı jyr tógilgen eli. Qysqasy tanymdy el, tarıhı el! Arýaqty el.
Sonymen aýyl balalary Rımge baryp úlken uly jetistikke jeńiske jetti. Rımniń tarıhyna úńiletin bolsaq, irgetasy qalanǵanyna úsh myń jylǵa jýyq. Rım jádigerleriniń uzyn sanyn eshkim de anyq aıta almas. Osy ǵajaıyp shahardaǵy Áýlıe Petr Sobory, Veneııa saraıy, Sıkst kapellasy, Kapıtolıı Konservatorlar saraıy, Rım forýmy, Apıı joly, Trevı sýburqaǵy, Áýlıe Kallısta Katakombasy, Ispanııa alańy, Panteon, Áýlıe perishte qamaly sııaqty ǵımarattardyń árqaısysyn jeke alyp aıtsaq, bul kóne qalany kórgende armanda, kórmegende armanda. Iá, Býrabaıdyń eteginde ornalasqan Abylaı –han aýyly bar. Úsh júz úı tútin tútetip otyr. 1109 turǵyny bar. On bir jyldyq orta mektebi bar.
Rımde uly jeńiske jetken komandanyń ataýy-«Abylaıhan», «Vip QAZAQ». Komandanyń jalpy quramy 3 oıynshydan turady. Kappasov Dıdar Serıkovıch 17 jas, Qádirbaev Nuráli Nurlybaıuly 17 jas, Jeńis Dıdar Jasulanuly 17 jas. Qazirgi tańda Sh.Ýalıhanov atyndaǵy Kókshetaý ýnıversıtetiniń stýdentteri. Jetekshisi Abıljanov Nýrjan Galıevıch, Abylaıhan Atyndaǵy Qyzylaǵash aýylynyń jalpy orta bilim beretin mektebiniń ınformatıka pániniń muǵalimi, pedagog-ekspert. 2019 jyldan bastap robototehnıka boıynsha jumys jasaýda. Jarystyń ataýy: «Fibonacci Robot Olimpiad». Ótetin orny jáne kúni: Italııa-Rım, 22.11-22.11.2024 ótken saıysta Álemniń nazaryn ózderine qaratyp kúlli dúıim eldi, qasıetti Kókshetaýdy onyń ishinde Býrabaı aýdanynyń esimin pash etti.
Iá, qazirgi kúni kúlli Alash balasy bul jańalyqqa shyn nıetimen qýanyp jatyr. Biraq sonaý jyldary Abylaı-han aýyly atanǵanmen kúni búginge deıin "Qyzylaǵash okrýgi" deıdi. Ótkende áleýmettik jelide bireýler múldem basqa aýdannyń «Qyzylaǵash aýylynyń balalary» dep aıtyp jazyp jatyr.
Osyndaı uly jetistikke qol jetkizgen abylaıhandyq balalardy Uly Abylaıdyń rýhy jebegen shyǵar. Abylaıhan atamyzǵa qalanyń ataýyn bermesek te, bir aýyldyń ataýyn berýge bolatyn shyǵar!? Mysaly Qyzylaǵash aýyldyq okrýgi emes –Abylaı-han aýyldyq okrýgi dep atasa deıdi aýyl turǵyndary.
Bizdiń aýyldyń balalary osyndaı jetistikke óz kúshterimen jetip otyr. Áli de alǵa qyrandaı kóz tigedi, samǵaıdy tynysy ashyla túsedi. Shaba ber, qulagerdeı kósilip eldiń shamnan shyraq jaqqan jastary. Til-kózden, kókirektilerden Alla qaǵa beris qylǵaı!
Aıtpaqshy abylaıhandyqtar Álemdi aýzyna qaratqan balalaryn arnaıy ulyqtap uly saltanatpen qarsy aldy.
Qýanyshyn qutty bolsyn alash balasy!..
Qazaq balasy ǵylymdy da, ǵalamdy da, ǵaryshty da baǵyndyrady. Bul sózsiz. Óıtkeni teginde eptilik pen tektilik bar.
Qýanysh qutty bolsyn býrabaılyqtar!!!
Býrabaıdyń Jeńisi
